رشته مامایی یکی از پرجمعیت‌ترین رشته‌های نظام سلامت است. این حرفه در ایران بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد اما به گفته کارشناسان مامایی، وزارت بهداشت آنطور که باید و شاید به این رشته اهمیت نمی‌دهد و تلاش و رنج آنان در نظام سلامت پنهان است. ایسنای قزوین به مناسبت ۵ می، روز جهانی ماما به بررسی مشکلات و انتظارات ماماهای استان قزوین پرداخته است.
نظام سلامت در تثبیت جایگاه ماماها اقدام کند
محدثه احمدی یکی از ماماهای با تجربه در استان قزوین است که به ایسنا می‌گوید: بالغ‌بر ۸۵ هزار نفر در نظام سلامت استان قزوین در حال فعالیت هستند که نقش بی‌بدیلی در کاهش مرگ‌ومیرهای ناشی از زایمان در مادران و نوزادان دارند.
وی تصریح می‌کند: انتظاری که از وزارت بهداشت و نظام سلامت داریم این است که در راستای ثبیت جایگاه شغلی ماماها اقدام کنند و برای رفع تعارضات میان رشته‌ای برنامه داشته باشند.
این مامای قزوینی می‌گوید: جمعیت مامایی ایران از نظر ساعات و آموزش تئوری و بالین دو برابر میانگین استاندارد کنفدراسیون بین المللی مامایی است و مامایی ایران در ۲۲ کشور منطقه مدیترانه رتبه اول و در دنیا رتبه سوم را به خود اختصاص داده به گونه‌ای که ماماهایی که اقدام به مهاجرت به خارج از کشور کرده‌اند توسط بهترین مراکز و دانشگاه‌ها جذب شده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: مامایی جایگاه واقعی خود را در نظام سلامت ندارد و بسیاری از این افراد تحت عنوان «مراقبان سلامت» در بخش‌های دیگر همچون مراکز بهداشت کار می‌کنند و یا به عنوان همراه در مطب‌های پزشکی متخصص زنان و زایمان مشغول به کار هستند و نمی‌توانند به راحتی در مطب خصوصی خود مشغول شوند.
احمدی تصریح می‌کند: یکی از موضوعاتی که باعث گلایه‌مندی ماماها شده این است که در بخش نسخه‌های الکترونیک و سیستم ارجاع، جامعه مامایی نقشی ندارد و مراکز بیمه از عقد قرارداد با ماماها خودداری می‌کنند.
وی در پایان بیان می‌کند: در سال ۹۳ در جریان ابلاغ طرح تحول سلامت، کارانه تشویقی زایمان طبیعی ارسال شد که به ازای هر زایمان طبیعی، مبلغی به ماما و متخصص تعلق می‌گرفت که متأسفانه آن هم به نتیجه نرسید. هرچند که این کارانه به‌صورت رسمی قطع نشده است اما پرداختی‌ها کامل و به موقع پرداخت نمی‌شود.
نگرانی دانشجویان مامایی از...
فرنوش کمالی از دانشجویان رشته مامایی دانشگاه علوم پزشکی قزوین است که در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می‌کند: به نظر من در هر حرفه‌ای باید حق و حقوق شاغلان تأمین شود تا افراد در جایگاه‌های شغلی خود بتوانند نقش مثمرالثمری ایفا کنند. در حال حاضر دانشجویان مامایی نگران آینده شغلی خود هستند چراکه از نظر اشتغال به کار در این رشته مشکلات و موانع زیادی وجود دارد.
وی می‌گوید: فارغ‌التحصیلان مامایی زیادی داریم که توانمند هستند اما فرصت استخدام در جایگاهی که می‌خواهند را ندارند و این مسئله موجب نگرانی دانشجویان مامایی است.
این دانشجوی کارشناسی مامایی خاطرنشان می‌کند: یکی دیگر از موضوعاتی که انگیزه کار را از دانشجویان این رشته گرفته است، تعرفه‌های پایین خدمات مامایی است. همه ما به خوبی می‌دانیم بسیاری از زایمان‌های طبیعی توسط ماماها انجام می‌شود اما تعرفه‌گذاری به نحوی است که بیشترین سهم زایمان طبیعی به پزشکان زنان و زایمان می‌رسد.
وی می‌گوید: خیلی از همکلاسی‌های من قصد مهاجرت دارند و این موضوع رفته رفته زیاد می‌شود. این در حالی است که اگر وضعیت شغلی ماماها تثبیت شود و به جایگاه ماما اهمیت داده شود، از خطر مهاجرت دانشجویان و فارغ‌التحصیلان این رشته جلوگیری می‌شود.
مامایی در سایه
دکتر نسیم بهرامی، مدیر گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی قزوین در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می‌کند: هر سال در روز پنج می روز جهانی ماما، شعاری از سوی سازمان جهانی بهداشت مطرح می‌شود و شعار امسال تحت عنوان «ماماها نقش حیاتی در هر بحران»، است که بر حمایت از ماماها و نقش اساسی آنان در تیم سلامت در شرایط بحران‌های طبیعی و همه‌گیری و دسترسی به خدمات‌مامایی با کیفیت تمرکز دارد و نشان‌دهنده اهمیت حرفه مامایی در سلامت نسل آینده است.
وی می‌گوید: یکی از بحران‌هایی که جامعه ما با آن دست و پنجه نرم می‌کند بحران کاهش جمعیت و افزایش جمعیت سالمندی است. اگر به بندهای قانون جوانی جمعیت دقت کنیم، به توانمندسازی ماما و مشارکت آنان در خدمات مرتبط با بارداری و زایمان اشاره شده است که نشان از اهمیت این رشته دارد.
مدیر گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی قزوین خاطرنشان می‌کند: ماماها به‌عنوان عضو تیم سلامت و به عنوان خط اول ارجاع نظام سلامت که یک مادر به آن مراجعه می‌کند، نقشی کلیدی و پر رنگ دارد.
وی با اشاره به اینکه صنف مامایی یکی از پرجمعیت‌ترین رشته‌های نظام سلامت است، بیان می‌کند: چالش‌های قانونی و حقوقی یکی از مسائلی است که صنف مامایی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. یک سری از این چالش‌ها به این برمی‌گردد که حیطه اختیارات ماماها در مراکز درمانی و بهداشتی خوب تعریف نشده است و تداخل وظایف با سایر رشته‌ها سبب بروز برخی تعارضات شده است.
بهرامی ادامه می‌دهد: با توجه به افزایش دعاوی که در مورد رشته‌های مختلف علوم پزشکی است، این موضوع گریبان‌گیر شته‌های مامایی نیز است. یک سری مشکلات معیشتی و اقتصادی برای صنف مامایی وجود دارد و ممکن است پرداختی آنان نسبت به شرح وظایفشان معقول نباشد.
وی با اشاره به ضعف‌های نظام پرداخت عنوان می‌کند: تعرفه‌های خدمات مامایی بسیار پایین است و پرداخت این تعرفه‌ها به صورت سلیقه‌ای در دانشگاه‌های مختلف اجرا می‌شود.
مدیر گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی قزوین با اشاره به مشکلات ساختاری صنف مامایی می‌گوید: باید بپذیریم با توجه به کاهش تعداد جمعیت که در کشور ما وجود دارد، شاهد ضعف‌های آموزشی در مهارت آموزی دانشجویان هستیم. ما در جامعه شناخت خوبی نسبت به رشته مامایی نداریم. در واقع نمی‌دانیم که ماماها چه کار کنند و چه خدماتی ارائه دهند و همچنین مراجعه به ماها تا چه اندازه می‌تواند در کاهش مرگ و میرهای ناشی از بارداری و زایمان مؤثر باشد.
وی می‌گوید: در تیم سلامت، به صورت گروهی کار می‌کنیم و یکی از اعضای این تیم ماماها هستند که نقش پررنگی در ارتقای سطح سلامت دارند. فرایند زایمان طبیعی معمولاً توسط گروه مامایی انجام می‌شود و به عدم انجام سزارین‌های غیرطبیعی کمک می‌کند چراکه بیشترین علت مرگ‌ومیرهای ناشی از زایمان مربوط به سزارین‌های غیرطبیعی است.
بهرامی خاطرنشان می‌کند: علی‌رغم تمام اهمیت‌هایی که این رشته دارد اما متأسفانه مامایی در نظام بهداشت و سلامت در سایه قرار دارد و چون جامعه کمتر با نقش ماماها آشنا است، این موضوع نقش ماماها را کمرنگ کرده است. البته همکاران ما علی‌رغم آنکه اهمیت وظایفشان ناشناخته مانده همچنان در حال خدمات‌رسانی مفید هستند.
وی ادامه می‌دهد: تعرفه‌ای که برای خدمات مامایی در نظر گرفته شده است، دیر اجرا می‌شود و تعرفه‌ها با مسئولیت‌های قانونی، فشارهای کاری و روحی ماماها متناسب نیست و کمتر از حد واقعی در حال پرداخت است. همین تعرفه‌های کم نیز در بسیاری از دانشگاه‌های علوم پزشکی مشمول سلیقه شده‌اند و بخشی از این تعرفه‌ها زده می‌شود.
بهرامی می‌گوید: همکارانی را داریم که در مراکز بسیار پر ازدحام زایمان مشغول به کار هستند و میزان دریافتی آنان با سایر ماماها تفاوت آنچنانی ندارد.
وی ادامه می‌دهد: بسیاری از ماماها موظف هستند که بیش از میزان قانونی خود شیف بایستند و همین موضوع باعث می‌شود که بعضاً کیفیت کار مامایی زیر سوال برود. بنابراین اگر قائل به قانون جوانی جمعیت هستیم، باید مشکلات صنف مامایی را نیز مرتفع کنیم.
به گزارش ایسنا، مامایی با اغلب شاخص‌های جهانی سلامت از جمله سزارین، زایمان طبیعی، مورتالیتی نوزاد و مادر در ارتباط است بنابراین تقویت توانمندی این قشر موضوع مهمی است که باید مورد توجه وزارت بهداشت قرار گیرد. ماماها با حداقل منابع و تجهیزات قادرند، تولدهای ایمن و مراقبت‌های دوران بارداری و پس از زایمان را در شرایط بحران فراهم کنند، خدمات فرزندآوری، سلامت باروری و مراقبت‌های جامع پیشگیری از سقط را ارائه دهند، از مادران شیرده حمایت کنند و اطمینان دهند که نوزادان تغذیه‌ای ایمن، سالم و قابل اعتماد دریافت می‌کنند و به جامعه آسیب دیده آموزش داده و آن‌ها را به دانش و ابزارهای لازم برای ایمن و سالم ماندن در زمان بحران مجهز کنند. نقش بی‌بدیل ماماها در نظام سلامت پوشیده نیست و لازم است با توجه به بحران‌هایی چون مهاجرت افراد تحصیل کرده در این حرفه خواسته‌ها و انتظاراتشان دیده و برآورده شود.
انتهای پیام
نظرات