این روزها که خُرد و کلان، کودک و نوجوان همه دست به گوشی‌اند و از جعبه جادویی تلفن همراه خود، در جستجوی زندگی‌اند، از سرگرمی و تفریح گرفته تا کار، تبلیغات، آموزش و ... و با عضویت در شبکه‌های اجتماعی در معرض محتواهای مختلف، متعدد و متنوع این شبکه‌ها قرار دارند داشتن سواد رسانه‌ای اهمیت خاصی پیدا می‌کند.
زهرا ترشیزی در گفت وگو با ایسنا با اشاره به اینکه امروز نقش تربیتی والدین و تأثیرگذاری آنها بر فرزندان بسیار کاهش‌یافته و به‌جای آن فرزندان در معرض پیام‌های رسانه‌ها هستند، گفت: اگر خانواده اعم از والدین و فرزندان، سواد رسانه‌ای لازم را نداشته باشند با آسیب‌های گوناگونی مواجه می‌شوند.
وی بابیان اینکه سواد رسانه‌ای یکی از مهارت‌های حیاتی برای نوجوانان در عصر دیجیتال است، اظهار کرد: با توجه به اینکه امروزه اطلاعات فراوان و بعضاً گمراه‌کننده‌ای در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود، که نوجوان باید بتواند صحت آنها را تشخیص دهد لذا داشتن سواد رسانه‌ای، توانایی است که به او کمک می‌کند تا محتوای رسانه‌ای را با دید انتقادی بررسی کند و تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرد.
این مشاور خانواده ادامه داد: در دنیای امروز، ما هرروز با حجم زیادی از اطلاعات روبه‌رو می‌شویم که اگر نتوانیم آنها را درست تحلیل کنیم، ممکن است فریب اخبار جعلی یا تبلیغات گمراه‌کننده را بخوریم. ممکن است اطلاعاتی که در اینترنت یا شبکه‌های اجتماعی می‌بینیم همیشه درست نباشند؛ گاه برخی از این مطالب جعلی هستند یا فقط بخشی از حقیقت را نشان دهند. سواد رسانه‌ای به ما کمک می‌کند که یاد بگیریم چطور خبرها را بررسی کرده و از صحت آنها مطمئن شویم.
وی درک اهداف تبلیغاتی و شناخت تأثیرات رسانه‌ها را از جنبه‌های مهم سواد رسانه‌ای دانست و گفت: تبلیغات می‌توانند باعث شکل‌گیری باورهای نادرست یا ایجاد نیازهای غیرضروری شوند اما با داشتن آگاهی رسانه‌ای، نوجوان می‌تواند تبلیغات را تحلیل کرده و از پذیرش ناآگاهانه آنها جلوگیری کند.
ترشیزی تصریح کرد: سواد رسانه‌ای در حفظ سلامت روان نوجوان نقش دارد و پیام‌های رسانه‌ای می‌توانند موجب ایجاد مقایسه‌های غیرواقعی و کاهش اعتمادبه‌نفس شوند. ازاین‌رو کسانی که مهارت تحلیل محتوای رسانه‌ای دارند، تأثیرات منفی را کاهش داده و نگاه واقع‌بینانه‌تری به محتوای ارائه‌شده در رسانه‌ها دارند.
وی یادآور شد: ازنظر امنیت دیجیتال، داشتن مهارت سواد رسانه‌ای نوجوان را در برابر خطرات فضای آنلاین محافظت می‌کند به‌طوری‌که آگاهی از نحوهٔ حفظ اطلاعات شخصی، مدیریت تنظیمات حریم خصوصی و شناخت تهدیدهای سایبری از موارد مهمی است که در حوزه کسب مهارت سواد رسانه‌ای آموزش داده می‌شود.
کنترل بر احساسات با داشتن سواد رسانه‌ای
ترشیزی خاطرنشان کرد: امروز رسانه‌ها فقط روی اطلاعات و دانش ما تأثیر ندارند؛ بلکه آنها روی احساسات و رفتار ما هم اثر می‌گذارند. ما وقتی در معرض تبلیغات یک رسانه قرار می‌گیریم تبلیغات باعث ایجاد نیاز کاذب در ما شود و احساس می‌کنیم باید یک محصول خاص را بخریم، یا تصاویر در شبکه‌های اجتماعی ممکن است اعتمادبه‌نفس ما را تحت تأثیر قرار دهند. حال‌آنکه اگر سواد رسانه‌ای داشته باشیم، می‌توانیم کنترل بیشتری روی احساسات و تصمیمات خود داشته باشیم. با داشتن این مهارت، می‌توان تصمیمات آگاهانه‌تری گرفت و کمتر تحت تأثیر رسانه‌های غیرواقعی قرار گرفت.
این روانشناس با تأکید بر اهمیت سواد رسانه‌ای برای نوجوانان گفت: وقتی نوجوان سواد رسانه‌ای ندارد با انتشار سریع شایعه دودستگی و بی‌اعتمادی در میان دوستان و خانواده روی می‌دهد و موجب قطبی‌شدن افکار نوجوان می‌شود. در این میان با حذف صدای افرادی که مواضع میانه‌رو دارند و از بین رفتن گفتگوی واقعی و سازنده میان مخالفان، اضطراب اطلاعاتی برای نوجوان شکل می‌گیرد و سردرگمی و کاهش انگیزه برای مشارکت اجتماعی آنان به وجود می‌آید. علاوه براین با انزوای دیجیتال نوجوان، شاهد تنهایی، دوری از فعالیت‌های گروهی و کاهش مهارت‌های ارتباطی او خواهیم بود و در ادامه با آسیب‌پذیری در برابر دست‌کاری روان‌شناختی او، احساساتش گرایش به افراط‌گرایی پیدا می‌کند.
ترشیزی با بیان اینکه با تقویت توانایی سواد رسانه، نوجوانان می‌توانند ارتباط سالم‌تری با جهان رسانه‌ها برقرار کرده و از تأثیرات منفی در امان بمانند، افزود: ارتقای این مهارت نیازمند آموزش مستمر از سوی مدارس، والدین و نهادهای اجتماعی است تا نوجوان را برای مواجههٔ هوشمندانه با فضای دیجیتال آماده کنند.
انتهای پیام
نظرات