به گزارش ایسنا، سال ۱۳۶۰ برای انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دوره‌های تاریخی شناخته می‌شود. در این سال، جمهوری اسلامی در معرض بحران‌های سیاسی و امنیتی مختلفی قرار داشت که می‌توانست سرنوشت انقلاب را تغییر دهد. تحلیلگران و کارشناسان معتقدند که این سال نه تنها نقطه‌ای برای گذار از بحران‌ها، بلکه «سال سرنوشت» انقلاب بود. یکی از بزرگترین چالش‌های انقلاب اسلامی، مقابله با گروه‌های مخالف، بحران‌های امنیتی و جنگی بود که در این دوره ایران با آن‌ها روبرو شد.

در این میان، نقش گروه‌های مسلحانه، تلاشی که برای مصادره انقلاب صورت گرفت، و همچنین شرایط داخلی و بین‌المللی آن دوران، باعث شد که سال ۱۳۶۰ به یکی از بحرانی‌ترین و سرنوشت‌سازترین سال‌های تاریخ انقلاب تبدیل شود. به همین منظور سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی، در قالب دومین دوره مناظره اساتید و نخبگان دانشگاهی(بیان) نشست تخصصی «سال شصت طولانی»، را در خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا» برگزار کرد.

این نشست که توسط مرکز ملی گفت‌وگو مناظره و آزاد اندیشی دانشجویان ایران و با حضور دکتر محمد شفیعی‌فر، استاد دانشگاه تهران، دکتر مهدی اسلامی، پژوهشگر تاریخ امنیتی و دکتر محمد درودیان، پژوهشگر تاریخ دفاع مقدس برگزار شد، به وقایع و اتفاقات سال ۱۳۶۰ هجری شمسی پرداخت.

مشروح این میزگرد در قالب یک فایل ویدیویی در روزهای آتی منتشر خواهد شد.

سال ۶۰،‌ سال سرنوشت جمهوری اسلامی

محمد درودیان، پژوهشگر تاریخ دفاع مقدس، در بررسی خود از سال ۶۰ به‌عنوان «سال سرنوشت» انقلاب اسلامی یاد کرد و آن را نقطه عطفی در تاریخ انقلاب دانست. او معتقد است که انقلاب اسلامی در این سال در معرض یک ریسک بزرگ قرار داشت که اگر از آن عبور نمی‌کرد، امکان دستیابی به ثبات سیاسی و آزادی‌های بعدی وجود نداشت.

درودیان با تأکید بر بحران‌های امنیتی که در این دوران رخ داد، خاطرنشان کرد که این بحران‌ها ریشه در تحولات قبل از انقلاب و گروه‌های ضدانقلابی همچون مجاهدین خلق داشت. این بحران‌ها، به ویژه در فضای جنگ ایران و عراق، شرایط امنیتی کشور را تحت تأثیر قرار دادند و در نهایت، باعث عبور از بحران‌های سال ۶۰ شد.

وی همچنین به خاستگاه‌های مختلف تحلیل بحران سال ۶۰ اشاره کرد و تحلیل‌هایی درباره گروه‌های ضدانقلابی و فروپاشی ساختارهای سیاسی و امنیتی کشور در این دوران ارائه داد. او با تأکید بر اهمیت بازنگری در این دوره، بیان کرد که درک دقیق‌تر از این تحولات می‌تواند به تحلیل‌های بهتری از روند انقلاب اسلامی منتهی شود. در مجموع، او معتقد بود که عبور از بحران‌های سال ۶۰ نه تنها یک چالش سیاسی، بلکه یک چالش امنیتی جدی برای انقلاب بود که در نهایت به تثبیت جمهوری اسلامی در ایران منجر شد.

بنی‌صدر با حمایت‌های بخش سنتی رئیس جمهور شد

مهدی اسلامی، پژوهشگر تاریخ امنیتی، در ادامه این نشست در سخنانی به بررسی نقش بنی‌صدر در پیروزی انقلاب اسلامی و تحولات پس از آن پرداخت.

وی در ابتدا به بررسی جایگاه بنی‌صدر در دوران انقلاب اشاره کرد و گفت که او با استفاده از حمایت‌های جناح سنتی توانست در انتخابات ریاست‌جمهوری پیروز شود. اسلامی در تحلیل خود از بنی‌صدر به‌عنوان یک شخصیت مهم در تاریخ سیاسی ایران یاد کرد که در اسناد ساواک به‌عنوان یکی از یاران امام خمینی شناخته می‌شد.

وی سپس به نظرات امام خمینی در زمینه آگاه‌سازی عمومی اشاره و تأکید کرد که رویکرد امام برای مقابله با رژیم پهلوی مبتنی بر آگاهی‌بخشی عمومی بود، برخلاف نظریات دیگر که بر مبارزات مسلحانه تأکید می‌کردند، او نقش روحانیت در پیروزی انقلاب را بسیار مهم دانست و گفت که گروه‌های مسلحانه، پس از سال ۱۳۵۵ و ضربات وارد شده، عملاً به انحلال نزدیک شدند.

اسلامی همچنین به تلاش‌های سازمان‌ها برای سوار شدن بر موج انقلاب اشاره و بیان کرد که سازمان مجاهدین خلق در پی پیروزی انقلاب تلاش کردند تا از اوضاع سیاسی ایران بهره‌برداری کنند. او در ادامه به اوج‌گیری جنگ سرد و تأثیرات آن در ایران و منطقه پرداخت و افزود که ایران در تلاش بود تا از نفوذ بلوک شرق در منطقه جلوگیری کند.

وی در نهایت تأکید کرد که انقلاب اسلامی در این جنگ امنیتی توانست پیروز شود. ایران در شرایطی که فاقد یک دستگاه اطلاعاتی منسجم بود، توانست در برابر سرویس‌های اطلاعاتی کشورهای مختلف که به‌دنبال مصادره انقلاب بودند، پیروز شود. این پیروزی، به‌عنوان یک نقطه عطف در تاریخ انقلاب اسلامی به‌شمار می‌آید و یکی از مهم‌ترین دستاوردهای سال ۱۳۶۰ محسوب می‌شود.

بنی‌صدر باعث بهم ریختگی برنامه جمهوری اسلامی شد

محمد شفیعی‌فر، استاد دانشگاه تهران در تحلیل خود از جنگ ایران و عراق به عوامل مهم پیروزی ایران پرداخت و تأکید کرد که یکی از بزرگ‌ترین امتیازات ایران در مقابله با تجاوز عراق، بسیج مردمی بود که تحت هدایت امام خمینی سازماندهی شد. شفیعی‌فر نقش رهبری امام خمینی را در مدیریت بحران‌ها بسیار حیاتی دانست و گفت: نفس گرم امام خمینی و حمایت مردمی که از ایشان داشتند، باعث شد که بسیاری از بحران‌های انقلاب تحت کنترل قرار گیرد.

وی همچنین به مشکلات داخلی انقلاب پس از انتخاب بنی‌صدر به‌عنوان رئیس‌جمهور اشاره کرد و گفت که افکار مدرن بنی‌صدر که طرفدار نیروهای تجدد بود، باعث به‌هم‌ریختگی برنامه‌های جمهوری اسلامی شد.

شفیعی‌فر همچنین به دوگانگی فرهنگی در جامعه ایران پرداخت و خاطرنشان کرد که بخش‌هایی از جامعه تحت تأثیر سبک زندگی غربی قرار گرفته‌اند، موضوعی که ریشه در تاریخ ایران دارد.

شفیعی‌فر در ادامه به تفاوت‌های اسلام انقلابی امام خمینی و دیدگاه‌های مارکسیستی سازمان مجاهدین خلق اشاره کرد و توضیح داد که اسلام امام خمینی بر اساس جهاد و مقاومت علیه ظلم بود، در حالی که مجاهدین خلق اسلام را از منظر مبارزه طبقاتی تفسیر می‌کردند.

وی همچنین به چگونگی اداره جنگ پس از برکناری بنی‌صدر و وحدت فرماندهی میان سپاه و ارتش پرداخت و گفت که امام خمینی با استفاده از فرماندهان محلی و بسیج مردمی، جنگ را با استراتژی خاص خود هدایت کرد. شفیعی‌فر در پایان به صدور قطعنامه ۵۹۸ اشاره و تأکید کرد که این قطعنامه نتیجه فشارهای جمهوری اسلامی و استراتژی‌های جنگی امام خمینی بود که در نهایت به پیروزی در جنگ و تثبیت انقلاب اسلامی منتهی شد.

انتهای پیام