به گزارش ایسنا، در روزی که جهان به احترام حافظان خاطره و فرهنگ بشر، موزه‌ها، سر تعظیم فرود می‌آورد، نسلی از موزه‌ها بیش از پیش نگاه‌ها را به خود جلب کرده‌اند: موزه‌های فناوری. این موزه‌ها، نه فقط گنجینه‌ای از اختراعات و نوآوری‌های بشر، بلکه آیینه‌ای از مسیر پرپیچ‌وخم علم و تکنولوژی‌اند؛ از نخستین جرقه‌های برق گرفته تا پیچیده‌ترین الگوریتم‌های هوش مصنوعی.

در دل راهروهای این موزه‌ها، بازدیدکننده تنها با اشیای ساکت روبه‌رو نیست، بلکه درگیر تجربه‌ای زنده، تعاملی و آینده‌نگر می‌شود. موزه‌های فناوری، داستان تکامل ابزارهایی را روایت می‌کنند که جهان را دگرگون کردند؛ از رادیوهای غول‌پیکر تا نانوربات‌های پزشکی. آن‌ها نه تنها گذشته را حفظ می‌کنند، بلکه الهام‌بخش فردایی روشن‌تر برای ذهن‌های کنجکاوند.

روز جهانی موزه‌ها، فرصتی است تا این مراکز دانایی و نوآوری را بهتر ببینیم و به یاد بیاوریم که فناوری نیز بخشی از میراث بشری است؛ میراثی که هنوز در حال نوشته شدن است.

هدف نامگذاری این روز جهانی، افزایش آگاهی عمومی نسبت به نقش موزه‌ها در تبادل فرهنگی، غنی‌سازی فرهنگ‌ها و توسعه درک متقابل، همکاری و صلح میان ملت‌ها است.

موزه‌های علم و فناوری که جهانی شدند

موزه‌های علم و فناوری در سراسر جهان به‌عنوان پل‌هایی میان گذشته، حال و آینده، نقش مهمی در آموزش، الهام‌بخشی و ترویج نوآوری ایفا می‌کنند. این مراکز نه‌تنها گنجینه‌هایی از دستاوردهای علمی بشر را در خود جای داده‌اند، بلکه با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، تجربه‌های تعاملی و جذابی را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کنند.

نمونه آن موزه آلمان است؛ بزرگترین موزه علم و فناوری جهان با بیش از ۱۲۵٬۰۰۰ شیء نمایشی در ۵۰ حوزه مختلف علمی و فنی. این موزه از سال ۱۹۰۳ فعالیت می‌کند و سالانه حدود ۱.۵ میلیون بازدیدکننده دارد.

موزه تعاملی اکسپلوراتوریوم آمریکا نمونه دیگر است که با بیش از هزار نمایشگاه در زمینه‌های علم، هنر و ادراک انسانی فعالیت خود را از سال ۱۹۶۹ آغاز کرد و سالانه حدود ۱.۱ میلیون بازدیدکننده دارد.

مؤسسه فناوری ماساچوست، موزه‌ای وابسته به دانشگاه MIT است که مجموعه‌هایی از هولوگرافی، هنرهای مرتبط با فناوری، هوش مصنوعی، معماری، رباتیک و تاریخچه MIT را به نمایش می‌گذارد.

موزه ملی علوم و فناوری Tekniska museet سوئد، بزرگ‌ترین موزه فناوری در سوئد با بیش از ۵۵ هزار شیء و آثار مرتبط با تاریخ فناوری و صنعت است. این موزه در سال ۱۹۲۳ تأسیس شده و سالانه حدود ۳۵۰٬۰۰۰ بازدیدکننده دارد.

موزه علم و فناوری شانگهای – شانگهای، چین نیز با تمرکز بر نمایشگاه‌های آینده‌نگر در زمینه‌های رباتیک، هوش مصنوعی و پایداری محیطی در سال ۲۰۰۱ تأسیس شده است.

موزه علم و فناوری ایران از سی‌تیر تا تپه‌های عباس آباد

موزه ملی علوم و فناوری ایران یکی از نخستین مراکز تخصصی کشور برای نمایش و ترویج علم و فناوری در قالب مفاهیم عمومی و قابل فهم برای عموم مردم است که با هدف ایجاد پیوند میان جامعه و علم، از دهه ۱۳۸۰ شکل گرفت و به‌تدریج توسعه یافت.

این موزه در سال ۱۳۸۳ با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی و زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تأسیس شد و اهداف کلیدی چون ترویج فرهنگ علم و فناوری در جامعه، نمایش دستاوردهای علمی ایران و جهان، آموزش مفاهیم علمی به شیوه‌ای تعاملی و ملموس برای کودکان، نوجوانان، دانشجویان و عموم مردم برای آن تعریف شد.

ساختمان اولیه موزه در خیابان سی‌تیر، جنب کتابخانه ملی ایران بود. این محل از نظر موقعیت تاریخی مناسب بود، اما به‌دلیل مشکلات مالکیتی، موزه ناچار به تعطیلی و جابه‌جایی شد و اکنون، موزه به منطقه فرهنگی عباس‌آباد تهران منتقل شده است.

این موزه شامل بخش‌هایی چون تاریخ علم در ایران و جهان، علوم پایه (فیزیک، شیمی، زیست، زمین‌شناسی)، فناوری‌های نوین (رباتیک، نانو، هوافضا) و آزمایشگاه‌های تعاملی و بازی‌های علمی برای کودکان است.

برخلاف بسیاری از موزه‌های سنتی، موزه ملی علوم و فناوری ایران بر یادگیری تعاملی و تجربی تمرکز دارد و سعی می‌کند بازدیدکننده را درگیر فرآیند علمی کند، نه فقط به نمایش اشیاء بپردازد.

این موزه، نماد حرکت ایران به‌سوی علم‌ورزی عمومی و ارتقای سواد علمی جامعه است و نقش مهمی در آشنا کردن نسل جدید با میراث علمی کشور و جهان دارد.

در روز جهانی موزه‌ها، وقتی نگاه جهانی به پاسداشت حافظان فرهنگ، دانش و هویت بشر معطوف می‌شود، موزه‌های علم و فناوری چون ستارگانی نو در آسمان فرهنگ و آموزش می‌درخشند. این موزه‌ها نه تنها گنجینه‌هایی از دانش و نوآوری‌اند، بلکه فضاهایی زنده، پویا و تعاملی برای تجربه، یادگیری و الهام‌بخشی‌ هستند؛ پل‌هایی میان دیروز، امروز و فردا.

موزه ملی علوم و فناوری ایران نیز با جابه‌جایی به فضای فرهنگی عباس‌آباد، هر چند می‌تواند گام بلندی به‌سوی مدرن‌سازی و ارتقای دسترسی عمومی به علم باشد، ولی تاخیر در بازسازی آن، موجب قهر مردم با پیشینه و آینده علم و فناوری کشور خواهد شد؛ چرا که وجود چنین مراکزی به ما یادآوری می‌کنند که دانش، همچون فرهنگ، نیازمند روایت، نمایش و حفاظت است و موزه‌ها می‌توانند راویان زنده این روایت بزرگ باشند؛ روایتی که نه تنها گذشته را ثبت می‌کند، بلکه آینده را نیز می‌سازد.

انتهای پیام