در استانی چون آذربایجان غربی که لایه‌های عمیقی از تاریخ و تمدن در خاک آن نهفته است، موزه‌ها می‌توانند بیش از پیش در شکل‌دهی به هویت فرهنگی و گردشگری نقش‌آفرین باشند.

تنوع موزه‌ای در یک استان تاریخی

آذربایجان غربی با دارا بودن بیش از ۲۰ موزه در زمینه‌های مختلف، از جمله باستان‌شناسی، مردم‌شناسی، و فرهنگی، یکی از استان‌های شاخص کشور در تنوع موضوعی موزه‌هاست. موزه ارومیه با قدمتی بالغ بر ۵۰ سال، موزه مردم‌شناسی مهاباد، موزه عصرآهن در حسنلو، و موزه باستان‌شناسی سلماس تنها نمونه‌هایی از این گنجینه‌های تاریخی‌اند.

آذربایجان غربی با بیش از ۲۰ موزه فعال، یکی از استان‌های غنی کشور در حوزه موزه‌داری به شمار می‌رود. تنوع موزه‌ای در این استان، بازتابی از غنای تاریخی، فرهنگی و مردم‌شناختی آن است.

موزه ارومیه؛ قدیمی‌ترین و یکی از مهم‌ترین موزه‌های غرب کشور که مجموعه‌ای ارزشمند از آثار باستان‌شناسی و مردم‌شناسی را در خود جای داده است. آثار تمدن‌های مانا، اورارتو، ماد و اشکانی در این موزه نگهداری می‌شود.

موزه مردم‌شناسی مهاباد؛ در ساختمان تاریخی شهربانی سابق این شهر مستقر است و با تمرکز بر آداب، لباس‌ها و ابزار زندگی روزمره اقوام کرد، تصویر روشنی از زیست بومی منطقه ارائه می‌دهد.

موزه عصر آهن در تپه حسنلو (نقده)؛ یکی از خاص‌ترین موزه‌های فضای باز ایران که مجموعه‌ای بی‌نظیر از گورستان عصر آهن را در کنار اشیاء کشف‌شده از تپه باستانی حسنلو به نمایش گذاشته است.

کاخ موزه باغچه جوق ماکو؛ در جوار روستای باغچه جوق ماکو، ساختمان مجلل و تاریخی قصر سردار ماکو در آن بنا شده و از آثار با ارزش و منحصر به فرد شمال غرب کشور است که اغلب اشیاء این موزه اقلام مردم‌شناسی مربوط به کاخ و زندگی اقبال السلطنه ماکویی است. 

در سال‌های اخیر، موزه‌ها تنها محل نگهداری آثار تاریخی نبوده‌اند، بلکه به پایگاه‌های فرهنگی و آموزشی تبدیل شده‌اند. تورهای دانش‌آموزی، کارگاه‌های هنری و پژوهشی و نمایشگاه‌های موقت، از جمله برنامه‌هایی‌اند که به جذب بیشتر مردم به این فضاها کمک کرده‌اند. با این حال، هنوز فاصله قابل توجهی میان جامعه محلی و موزه‌ها احساس می‌شود؛ موضوعی که نیازمند برنامه‌ریزی جدی‌تر است.

به گفته کارشناسان و متخصصان این امر، کمبود بودجه برای نگهداری، مرمت و دیجیتالی‌سازی آثار، کم‌توجهی به بازاریابی فرهنگی و فقدان نیروی متخصص، از جمله موانعی هستند که توسعه موزه‌ها در استان را با دشواری روبه‌رو کرده‌اند. به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی، بخشی از این چالش‌ها در دست بررسی و پیگیری است.

بازدید بیش از ۵۸ هزار نفر از موزه‌های آذربایجان غربی

مرتضی صفری -مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی آذربایجان غربی- با اشاره به غنای فرهنگی و تعدد موزه‌های استان اظهار کرد: موزه مردم‌شناسی ارومیه از جمله موزه‌های پربازدید استان است که در میدان تاریخی انقلاب قرار دارد.همچنین مدرسه ۲۲ بهمن ارومیه نیز پس از تحویل به اداره‌کل تبدیل به موزه شهر شده که متشکل از چند موزه از جمله تاریخ، ورزش، پلیس و مفاخر و ... است.

وی ادامه داد: در ایام نوروز امسال ۵۸ هزار و ۸۶۷ نفر از موزه‌های سطح استان بازدید کرده‌اند که رشد ۶۹ درصدی  نسبت به سال گذشته داشته‌ایم.

افزایش سه برابری فضای موزه ای آذربایجان غربی

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی با اشاره به طرح توسعه موزه باستان شناسی ارومیه خاطرنشان کرد: موزه باستان‌شناسی ارومیه نیز که در سال ۱۳۴۶ بنا نهاده شده بود، پس از انجام مطالعات، مقاوم‌سازی شده و توسعه می‌یابد که با اتمام آن ظرفیت موزه‌ای این موزه به سه‌برابر افزایش می‌یابد.

وی اظهار کرد: موزه باستان‌شناسی ارومیه به لحاظ قدمت و تعداد اشیای تاریخی از جمله موزه‌های غنی کشور است که ۲۵ هزار شئ فرهنگی- تاریخی در این موزه وجود نگهداری می‌شود.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی با اشاره به دلایل طرح توسعه موزه باستان شناسی ارومیه افزود: با این وجود به‌دلیل کمبود فضا تنها ۱۰ درصد اشیا در معرض نمایش قرار گرفته و برای به نمایش درآمدن آنها نیاز به توسعه فضای موزه بود که برای این منظور اجرای پروژه توسعه موزه در سال گذشته در دستور کار قرار گرفت.

صفری گفت: در حال حاضر مساحت موجود موزه ۶۰۰ متر مربع بوده و با اجرای این طرح بیش از ۱۴۰۰ مترمربع به سالن‌های نمایش افزوده می‌شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان غربی با بیان اینکه تاکنون برای پروژه توسعه موزه باستان‌شناسی ارومیه بیش از ۱۰ میلیارد تومان هزینه شده است، اظهار کرد: در پیمان جدید ۸.۵ میلیارد تومان عقد قرارداد شده است. 

صفری در خصوص جزئیات پروژه توسعه موزه باستان‌شناسی ارومیه افزود: در مرحله اول اقدام به مقاوم‌سازی پی و اسکلت سازه موجود شده ‌و برابر اعتبارات تخصیصی، روند پروژه پیش رفته است. 

وی با بیان اینکه عقد پیمان از طریق مناقصات عمومی انجام شده است، خاطرنشان کرد: پروژه در قرارداد جدید در حال شروع عملیات اجرایی است و اقدام به احداث سازه فلزی بخش توسعه خواهد شد. 

صفری، برآورد الباقی مبلغ اعتبار پروژه را ۲۲ میلیارد ریال اعلام کرد و افزود: در صورت اختصاص اعتبار، پروژه مذکور حدود ۱۸ ماه بعد به بهره‌برداری خواهد رسید.

به گزارش ایسنا، روز جهانی موزه‌ها، نه فقط یک روز در تقویم فرهنگی، بلکه یادآوری است برای همه ما که موزه‌ها را نباید تنها مکانی برای گردش توریست‌ها دانست. این مکان‌ها، سرمایه‌های فرهنگی‌اند که در صورت توجه و توسعه صحیح، می‌توانند زمینه‌ساز رشد گردشگری، تقویت هویت محلی و حتی رونق اقتصادی استان شوند.
انتهای پیام