در این دوره آموزشی، شرکت‌کنندگان با مبانی شبکه‌های عصبی مصنوعی و کاربردهای آن در تحلیل داده‌های محیطی و شناسایی مناطق حساس به زمین‌لغزش آشنا شدند.
شمس‌الله عسگری عضو هیئت علمی و پژوهشگر مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایلام امروز دوشنبه ۲۹ اردیبهشت در این دوره، هدف از برگزاری این دوره را توانمندسازی کارشناسان و متخصصان حوزه منابع طبیعی و زمین‌شناسی در بهره‌گیری از روش‌های نوین تحلیل داده‌ها به‌ویژه در زمینه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در مناطق کوهستانی و حساس نظیر حوضه آبخیز میشخاص برشمرد.
وی بیان کرد: زﻣﻴﻦﻟﻐﺰشﻫﺎ، یکی از مخاطرات طبیعی هستند که جان و مال انسانها را تهدید می‌کنند زمین لغزش ممکن است در یک منطقه ده‌ها، صدها و شاید هزاران هکتار از اراضی را در زمانی کوتاه تخریب کند، این مخاطره سال‌هاست که در منطقه کوهستانی میشخاص استان ایلام، اراضی باغ میوه، مزارع، عرصه‌های جنگلی و مراتع، راه‌های ارتباطی، سکونت‌گاه‌های روستایی را تخریب کرده است، پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش جهت کنترل این مخاطره در این حوضه ضرورت دارد، هدف اصلی این تحقیق پهنه‌بندی مناطق خطر زمین‌لغزش در این حوضه آبخیز است.
عسگری توضیح داد: یکی از روش‌های نوین برای بررسی خطر زمین‌لغزش، روش شبکه عصبی مصنوعی است، این روش نسبت به‌روش‌های دیگر دارای مزیت‌هایی است، توزیع آماری داده‌ها مستقل است و به متغیرهای آماری مخصوصی نیاز ندارد.
محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام تشریح کرد: زمین‌لغزش در حوضه کوهستانی میشخاص استان ایلام مساله بسیار مهمی است که ساکنان این حوضه، مزارع و باغات میوه را تهدید نموده و ضرورت دارد برای مقابله با آن در این حوضه برنامه‌ریزی لازم انجام شود، اهمیت این موضوع با توجه به نقش این نوع فرسایش در تخریب اراضی ایجاب می‌کند که به‌پهنه‌بندی خطر آن جهت برنامه‌ریزی برای طرح‌های مدیریت جامع به منظور استفاده دستگاه‌های اجرایی و توجه خاص به این پدیده در برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای و نیز برای ارائه راهکارها و دستورالعمل‌های مناسب در پیشگیری و کنترل مناطق دارای خطر زیاد پرداخته شود.
وی توضیح داد: از آنجا که تهیه نقشه حساسیت زمین‌لغزش به‌طور چشمگیری برنامه‌ریزی کاربری را بهبود می‌بخشد، می‌توان از آن به‌عنوان روشی کارآمد برای کاهش خسارات جانی و مالی ناشی از زمین‌لغزش‌ها استفاده کرد، بنابراین تهیه نقشه زمین‌لغزش گامی مهم برای مدیریت خطر زمین‌لغزش به‌منظور امنیت زندگی انسانها، توسعه زیرساخت‌ها و حفاظت از محیط زیست است.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام گفت: زمین‌لغزش حرکت رو به پایین سنگ و خاک تحت اثر نیروی گرانش زمین است، بر اساس این تعریف، هر اندازه زاویه شیب افزایش یابد، نیروی گرانش در ارتباط با تنش‌های برشی و نیروهای محرک افزایش می‌یابد و احتمال وقوع زمین لغزش نیز بیشتر خواهد شد. در نتیجه، این عامل یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین عوامل در ارزیابی ثبات شیب است و نقش مهمی در نقشه حساسیت به لغزش دارد.
به گفته وی فرسایش و زیرشویی پای شیب‌ها و دامنه‌ها به‌وسیله جریان‌های رودخانه‌ای، فرایندی است که عامل بسیاری از پدیده‌های زمین لغزشی است، فرسایش پای شیب به مرور زمان تأثیر نیروهای برشی مخرب را افزایش داده و در نهایت ناپایداری شیب را باعث می‌شود.
محقق مرکز تحقیقات بیان کرد: برای شیب دامنه به‌عنوان یکی دیگر از عوامل مؤثر در ایجاد زمین لغزش است، البته این عامل نسبت به‌درجه شیب دامنه از اهمیت کمتری برخوردار است، در شرایط برابر دامنه‌های شمالی و غربی به‌دلیل ماندگاری برف و رطوبت به‌ویژه در فصل بهار، نقش مؤثری در زمین لغزش ایفا می‌کند.
وی گفت: کاربری اراضی یکی از شاخص‌های اصلی در مطالعه پایداری دامنه‌ها و پهنه‌بندی خطر آن‌ها در یک ناحیه است، کاربری زمین، ویژگی‌های سطحی زمین را تحت تأثیر قرار می‌دهد و سبب تغییر رفتار آن‌ها در مقابل فرآیندهای زمین‌شناسی حاکم بر منطقه، از جمله هوازدگی و فرسایش می‌شود در نتیجه ویژگی‌های ذاتی زمین از نظر خواص مهندسی نیز تحت تاثیر این پدیده قرار می‌گیرد.
عسگری تشریح کرد: فعالیت‌های انسانی همچون جاده‌سازی، یکی از مهم‌ترین عوامل رخداد زمین‌لغزش در مناطق شیب‌دار به شمار می‌رود، جاده‌ها به‌خصوص در مناطق کوهستانی به علت سیستم زهکشی نامناسب و بی‌ثباتی مکانیکی در دامنه‌ها یکی از عوامل شناخته‌شده در افزایش وقوع زمین لغزش است.
وی بیان کرد: جاده‌ها وضعیت طبیعی منطقه و شیب تعادل منطقه را به هم زده و بریدگی‌های عمودی به‌وجود می‌آورند و بر بخش‌های پایین جاده فشار اضافی وارد می‌کنند و باعث افزایش زمین لغزش در نزدیکی جاده‌ها می‌شود.
عسگری پیشنهاد کرد: عملیات اصلاحی و کنترل لغزش‌ها، بیشتر به‌صورت عملیات بیولوژیک یا بیومکانیکی باشد، مدیریت حوضه در راستای هدایت ساخت و سازها از جمله راه‌های ارتباطی، سکونت‌گاه‌های روستایی انجام گیرد، هرگونه سرمایه‌گذاری و احداث سازه باید با توجه به‌شرایط ژئومورفولوژیکی و زمین‌شناسی حوضه انجام گیرد، از تغییرات کاربری به‌ویژه تغییر کاربری از جنگل به مرتع و کشاورزی جلوگیری شود، ارائه داد.
انتهای پیام
نظرات