میلاد بگی در نشست «بررسی نتایج قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده» که در خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) برگزار شد، تصریح کرد: تا زمانی که برنامه‌ریزی بلندمدت، حمایت از نقش‌های چندگانه زنان، کاهش تعارض اشتغال و مادری، ارائه خدمات مؤثر مراقبت از کودک و حل چالش‌های اقتصادی و اجتماعی جوانان در دستور کار قرار نگیرد، نمی‌توان به بهبود پایدار در روندهای باروری امید داشت.
وی با اشاره به روند رو به رشد سالمندی در کشور، اظهار کرد: سالمندی جمعیت یک روند طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است که هر جامعه‌ای پس از طی کردن گذار جمعیتی، آن را تجربه می‌کند. اینکه سالمندی جمعیت تا چه اندازه می‌تواند چالش‌برانگیز باشد؛ بستگی به سیاست‌ها و ساختارهای اجتماعی و اقتصادی دارد که شرایط امروز زندگی جوانان را شکل می‌دهد.
بگی با اشاره به تجربیات جهانی، تصریح کرد: کشوری مانند ژاپن با اتخاذ برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم، توانسته است بخش زیادی از چالش‌های ناشی از سالمندی را مدیریت کند. آن‌ها با سرمایه‌گذاری بر نسل جوان و ایجاد زیرساخت‌های مناسب، نگرانی‌های معمول در این زمینه را کاهش دادند.
وی در ادامه با نقد وضعیت موجود در کشور، بیان کرد: مسئله اصلی ما در حال حاضر، کاهش میزان باروری است که برخلاف باور عمومی، ناشی از عدم تمایل زوجین به فرزندآوری نیست بلکه به دلیل کاهش تعداد ازدواج‌هاست. آمارها نشان می‌دهد که میزان باروری نکاحی بیش از سه فرزند است، اما میزان باروری کل به حدود ۱.۵ فرزند رسیده است که نشان می‌دهد مشکل اصلی در کاهش ازدواج‌ها نهفته است.
این جمعیت‌شناس با اشاره به محدودیت‌های سیاست‌های فعلی جمعیتی، خاطرنشان کرد: تمرکز اصلی قوانینی مانند قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، بر مشوق‌های مادی است. این در حالیست‌که شرایط بد اقتصادی و تحریم‌ها، توان دولت در اجرای این مشوق‌ها را محدود کرده است. از سوی دیگر، جوانان به دلیل بیکاری و مشکلات اقتصادی، توانایی بازپرداخت تسهیلات دولتی را نداشته و بنابراین تمایلی به استفاده از این مشوق‌ها و ازدواج نشان نمی‌دهند. میزان بیکاری جوانان حدود ۲۳ درصد است و تعداد نییت‌ها (جوانان ۳۴-۱۵ ساله که نه شاغل هستند و نه درحال تحصیل) در جمعیت در سال ۱۴۰۱ بیش از ۴۰ درصد بوده است.
بگی با تأکید بر لزوم برنامه‌ریزی بلندمدت، بیان کرد: هدف‌گذاری کنونی این است که میزان باروری کل تا سال ۱۴۰۷ به حدود ۲.۵ فرزند برسد، در حالی‌که تجربه کشورهای دیگر نشان می‌دهد که برای بازگشت میزان باروری به سطح جایگزینی، نیاز به برنامه‌ریزی‌های بلندمدت چند دهه‌ای است و نمی‌توان انتظار داشت در مدت تنها هفت سال باروری از ۱.۵ به ۲.۵ برسد.
وی همچنین بر ضرورت توجه به نقش زنان در سیاست‌های جمعیتی تأکید کرد و ادامه داد: سیاست‌هایی که تنها نگاهی ابزاری و تولیدمثلی به زنان دارند، می‌توانند آثار زیان‌باری به دنبال داشته باشند و باید نگاهی جامع‌تر و خانواده‌محور به موضوع داشته باشیم.
این استاد دانشگاه بر لزوم اجرای سیاست‌های دوستدار خانواده تاکید و بیان کرد: کشورهای موفق در این زمینه هر چهار محور اصلی این سیاست‌ها یعنی مشوق‌های مادی، معافیت‌های مالیاتی، خدمات کمک‌باروری و خدمات مراقبت از کودکان را اجرا کرده‌اند. در همین راستا، ارائه خدمات نگهداری و مراقبت از کودکان یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی است که نیازمند توجه جدی دولت است.
بگی با اشاره به تعارض میان اشتغال و فرزندآوری برای زنان، تصریح کرد: با وجود نرخ پایین اشتغال زنان در کشور، اما برای تشویق به فرزندآوری باید این تعارض را کاهش داد. توسعه مهدکودک‌ها و خدمات مراقبت از کودک می‌تواند کمک کند زنان بتوانند هم در بازار کار حضور فعال داشته باشند و هم به تربیت فرزندان بپردازند. در شرایط بد اقتصادی والدین مجبور هستند که بین کار و فرزندآوری دست به انتخاب بزنند و در این رقابت نابرابر، فرزندآوری قربانی می‌شود زیرا زندگی بدون فرزند برای زوجین امکان‌پذیر است اما زندگی بدون درآمد و معیشت خیر.
وی با تأکید بر تفاوت‌های نسلی، ادامه داد: نسل جوان امروز با نسل‌های پیشین تفاوت‌های قابل توجهی دارد؛ این نسل از سطح تحصیلات بالاتری برخودار است و نگاه متفاوتی به فرزندآوری و نقش‌های جنسیتی دارد. بنابراین، نمی‌توان با موعظه و برنامه‌های سنتی این نسل را به فرزندآوری ترغیب کرد.
این جمعیت‌شناس در پایان خاطرنشان کرد: راهکارهای کلان برای بهبود وضعیت باروری باید شامل برنامه‌ریزی بلندمدت، ارائه خدمات مراقبت از کودکان با کیفیت، کاهش تعارض کار و خانواده، کاهش مشکلات اقتصادی و بیکاری جوانان و حمایت واقعی از خانواده‌ها باشد تا بتوان همزمان هم میزان باروری را افزایش داد و هم کیفیت زندگی خانواده‌ها را ارتقا بخشید.
انتهای پیام
نظرات