به گزارش ایسنا، سال‌هاست که تالاب «الله‌آباد» در شهرستان آبیک، به‌جای آنکه فرصت مغتنمی برای استان قزوین باشد؛ به دلیل اهمال و سیاست‌گذاری‌های نادرست و یا دیرهنگام به یکی از تهدیدهای محیط‌زیستی تبدیل شده است. این تالاب که روزگاری محل زیست بیش از ۱۵۰ پرنده مهاجر بوده، دیگر بوی زندگی نمی‌دهد؛ این درحالی است که تالاب صالحیه استان البرز سیراب است و به‌ظاهر هم که شده، رنگ و روی زندگی دارد.
آب منطقه‌ای در مظان اتهام خشکی تالاب الله‌آباد
حسین اینانلو، اقلیم‌شناس در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص بی‌آبی تالاب الله‌آباد و پرآبی تالاب صالحیه می‌گوید: تالاب صالحیه، بخشی از تالاب الله‌آباد است. چون تالاب صالحیه در دسترس است و جاده دارد، مردم آن را می‌بینند و بیشتر شناخته شده است. درباره خشکی تالاب الله‌آباد نیز باید گفت که مجموعه نظام حکمرانی ایران در استان قزوین، به‌خصوص دستگاه‌های مرتبط با آب‌وخاک مقصر این موضوع هستند و آب منطقه‌ای در این زمینه بیش از سایر دستگاه‌ها در مظان اتهام قرار دارد.
وی تصریح می‌کند: بنابر تعاریف تالاب، باید گفت که الله‌آباد یک تالاب فصلی است و زمانی که آب دارد عمق آن کمتر از ۶ متر است همچنین این تالاب شورآب و در میان‌بند است یعنی در میانه مسیر یک رودخانه قرار گرفته است.
این کارشناس محیط‌زیست اظهار می‌کند: رود شور به دلیل شیب کم و زهکشی ضعیف در ماه یا ماه‌هایی از سال، به‌واسطه پل آصف‌الدوله یا اشتهارد به دریاچه مسیله هدایت می‌شود همچنین گفتنی است که آب‌های جاری و روان یک درصد از خاک ایران به تالاب الله‌آباد می‌ریزد و این مساحت بخش مهمی از استان قزوین به‌جز طارم و الموت را دربرمی‌گیرد.
وی خاطرنشان می‌کند: بخشی از حوزه آبریز الله‌آباد در استان البرز قرار دارد و آن را به عنوان تالاب صالحیه می‌شناسیم. بنابراین این معنا که صالحیه آبخیزش در استان ما نیست تعبیر غلطی است درحالی‌که طبیعت، این دو تالاب را از یکدیگر جدا نکرده است. در واقع تالاب الله‌آباد و صالحیه یک پهنه وسیع هستند که ۱۲ درصد دشت قزوین را تشکیل می‌دهند.
وی تصریح می‌کند: الله‌آباد یک پهنه وسیع است و یک محدوده کم‌وسعت آبی نیست و تمام این ۶۰ هزار هکتار هیچ‌وقت به‌صورت آبدار نبوده و نیست بلکه حوضچه‌هایی که در داخل این پهنه قرار دارند به هنگام پرآبی سرریز و به‌واسطه رود شور به دریاچه مسیله هدایت می‌شوند.
اینانلو ادامه می‌دهد: نکته‌ای که در این راستا باید به آن اشاره کرد این است که زمانی برخی رودها ازجمله ابهر رود، خر رود و حاجی عرب به دشت قزوین وارد می‌شدند و به‌واسطه این رودها تالاب الله‌آباد حیات داشت اما با توجه به اینکه بر روی این رودخانه‌ها سد احداث کرده‌اند، امروز این سدها هستند که موجب بی‌آبی تالاب الله‌آباد شده‌اند.
وی خاطرنشان می‌کند: البته ناگفته نماند که چرای بی‌رویه دام و شتر در آن منطقه و همچنین احداث چاه‌های غیرمجاز در خشکی تالاب الله‌آباد بی‌تأثیر نبوده و نیست؛ اما موضوع سدها به‌خصوص سد نهب باعث مشکلات امروزی تالاب الله‌آباد شده است.
این فعال محیط‌زیست می‌گوید: آبی که در تالاب صالحیه وجود دارد به‌واسطه رود کردان است و چون بر روی این رود، سدی وجود ندارد؛ صالحیه را پر آب می‌بینیم البته به‌واسطه ویلاسازی‌هایی که در منطقه کردان صورت گرفته، آب کردان هم کم شده است اما ترکیب آب رودخانه کردان و فاضلاب‌های صنایع باعث شده تا صالحیه در کنار الله‌آباد رنگ زندگی بگیرد.
وی خاطرنشان کرد: درخصوص زهکشی که جهاد کشاورزی در تالاب الله‌آباد احداث کرده است، باید گفت که ایده اولیه زهکش برای اوایل دهه ۶۰ بوده و در آن زمان نه تغییر اقلیم خود را نشان داده بود و نه با بحران و کم‌آبی به‌صورت امروزی مواجه بودیم. در آن زمان وجود این زهکش توجیه داشت چراکه آب را تخلیه و از پیشروی آب‌های شور در دشت قزوین جلوگیری می‌کرد اما امروز و در حال حاضر وجود زهکش در آن منطقه توجیه‌پذیر نیست.
سرریز پساب و فاضلاب‌های صنعتی به تالاب طرح درستی نیست
اینانلو بیان می‌کند: ۶۰ درصد از تالاب‌های جهان به‌طور نسبی نابود شده‌اند و این موضوع یک موضوع جهانی است اما به‌طور مشخص در کشور ما تالاب‌ها بیش از سایر نقاط آسیب دیده‌اند و انگیزه‌ای برای بازآفرینی آنان وجود ندارد.
وی با انتقاد از طرح سرریزپساب و فاضلاب‌های صنعتی به تالاب الله‌آباد، خاطرنشان می‌کند: این فاضلاب‌ها آلوده به فلزات سنگین مثل جیوه، سرب، آرسنیک است و در فصل خشک همراه با ریزگردها وارد ریه میلیون‌ها انسان خواهد شد، آلودگی هوا، آب‌وخاک ناشی از این پساب‌های صنعتی، به حیات این‌گونه تالاب نمی‌ارزد.
در موضوع تالاب الله‌آباد، آب منطقه‌ای مقصر نیست
در ادامه به سراغ سینا معاونت حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین، رفتیم، وی به ایسنا می‌گوید: تالاب الله‌آباد خروجی دشت قزوین است و در آن منطقه همیشه شاهد بیرون‌زدگی آب زیرزمینی و سیلاب بودیم؛ سرریز رودخانه خررود به دشت قزوین باعث بروز لکه‌هایی آبدار می‌شد.
معاونت حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای قزوین بیان می‌کند: شرکت آب منطقه‌ای، سد نهب را از سال ۹۹ آبگیری کرده است آیا پیش از این سال، پهنه آبداری در دشت قزوین دیده می‌شد که با احداث سد از بین رفته باشد؟
وی تصریح می‌کند: تالاب‌ها معمولاً یک بخش آبدار دارند و یا بخشی دارند که زمینش مرطوب باشد و آن قسمت آبدار یا مرطوب دشت قزوین در استان البرز است که آن را تحت عنوان تالاب صالحیه می‌شناسیم.
این مسئول خاطرنشان می‌کند: اگر تصاویر هوایی دهه‌های قبل را نگاه کنیم خود گویای این است که کدام منطقه از دشت قزوین آبدار بوده است؛ اما اینکه ما عنوان کنیم سد نهب باعث خشکی تالاب الله‌آباد شده، صحبتی غیرکارشناسی است.
جمشیدی بیان می‌کند: تخلیه آب زیرزمینی که در دشت قزوین صورت گرفت، ناشی از اجرای زهکش جهاد کشاورزی بود که نتیجه آن هدایت آب دشت به تالاب صالحیه شد. تالاب صالحیه را در گذشته به عنوان شوره‌زار الله‌آباد می‌شناختند و از سال ۹۸ به بعد به‌عنوان تالاب ثبت شد.
وی می‌گوید: دستی جلوی رسیدن آب به تالاب الله آباد را از سوی شرکت آب منطقه‌ای نگرفته است، طبق قانون سازمان محیط زیست باید مطالعات نیاز آبی تالاب را انجام دهد و نیاز آبی به وزارت نیرو ابلاغ خواهد شد و بر اساس آن اقدامات لازم صورت می‌گیرد.
این مسئول با بیان تعریفی از نیاز آبی بیان می‌کند: وزارت نیرو فعلاً تاییدیه‌ای درخصوص تأمین آب تالاب الل‌آباد به شرکت آب منطقه‌ای نداده است.
دشت الله‌آباد به یکی از کانون‌های گردوغبار کشور تبدیل‌شده است
در ادامه به سراغ سید اسدالله هاشمی، مدیرکل محیط‌زیست استان قزوین، رفتیم. وی بابیان اینکه ۳۰ هزار هکتار از اراضی دشت الله‌آباد در استان قزوین و ۱۳ هزار هکتار در استان البرز است، به ایسنا می‌گوید: چرای بی‌رویه شتر و دام‌های سبک بلای جان دشت الله‌آباد و از بین رفتن گونه‌های گیاهی این دشت شده است.
مدیرکل محیط‌زیست استان قزوین تصریح می‌کند: تالاب الله‌آباد، تالابی فصلی است، آورده‌های آبی تالاب الله‌آباد از رودخانه‌های ارتفاعات شمالی استان است و آبگیری از آورده‌های سیلابی آن صورت می‌گیرد.
وی افزود: احداث زهکش توسط جهادکشاورزی که در نزدیکی تالاب الله‌آباد در دهه‌های گذشته صورت گرفته، باعث شده تا تالاب الله‌آباد به‌سوی خشکی پیشروی کند؛ آبی که از سمت تصفیه‌خانه‌های صنعتی استان البرز می‌آید، پشت زهکش گیر می‌کند و وارد استان قزوین نمی‌شود. با این کار، آب‌های وارده به تالاب، در تالاب صالحیه جمع می‌شود.
هاشمی خاطرنشان می‌کند: امروز دشت الله‌آباد به یکی از کانون‌های گردوغبار کشور تبدیل‌شده است و بیش از همه، مردم آبیک از این موضوع متضرر هستند.
وی ادامه می‌دهد: تأمین آب تالاب الله‌آباد بر عهده وزارت نیرو است و در این زمینه، مطالبه‌گر هستیم.
به گزارش ایسنا، وضعیت بحرانی تالاب الله‌آباد خروجی یک اتفاق ساده و گذرا نیست بلکه سوءتدبیرهایی همچون زهکشی نامناسب، استقرار صنایع آب‌بر در حوزه ورودی روان‌آب‌ها به این تالاب و همچنین احداث سدهایی است که سهم آب رودخانه‌های استان را کم کرده است. تجربه نشان داده چنانچه امروز برای کاهش بحران‌های پیش‌رو تدبیری اندیشیده نشود، حل بحران در آینده به‌مراتب زمان از دست رفته، سخت‌تر و بااعتباری بیشتر خواهد بود. تزریق به‌موقع اعتبارات، بررسی و مطالعه دوباره پیوست زیست‌محیطی سدهای احداثی و همچنین توسعه پوشش گیاهی به ویژه گونه‌های گیاهی سازگار با منطقه، از خشکی چهارفصل تالاب الله‌آباد جلوگیری خواهد کرد و این تالاب را به یک ظرفیت گردشگری و محیط‌زیستی در دشت قزوین تبدیل می‌کند.
انتهای پیام
نظرات