اگر چه هر سازمانی متناسب با ماموریت‌هایش نیازمند مدیریت خاص خود است اما مدیریت در همه نهادها و سازمان‌ها وجوه مشترکی دارد که شناخت از آنها می‌تواند به ارتقاء سازمان کمک کند.
استفاده از تجارب نیروی انسانی و خصوصا مدیران پیشین امری پذیرفته شده در همه جای دنیا است، امری که متاسفانه در کشور ما کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.
آموزش و پرورش استان سمنان در چند ماه گذشته آغازگر طرح‌های جدی و خلاقانه‌ای بوده که گویای نگرش حرفه‌ای مدیران این نهاد مهم در استان است. شکل‌گیری نهادهای مشورتی متعدد در آموزش و پرورش استان سمنان از جمله در حوزه‌های آموزش، پژوهش، فناوری، رسانه، هوش مصنوعی و...همه و همه گویای شروع یک رویکرد کاملا حرفه‌ای به آموزش و پرورش است که نویدبخش «هوایی تازه» در مدارس این استان پهناور است.
امروز در همین راستا نخستین نشست مشورتی نخبگان آموزشی استان در سمنان برگزار شد آنچه در ادامه می‌آید بخشی از مسائل مطرح شده در این نشست است که از نظر می‌گذرد.
تجمیع مدارس روستایی کوچک در قالب مدرسه روستامرکزی
پیشکسوت فرهنگی شهرستان گرمسار بر لزوم تحول در نظام آموزشی با محوریت مهارت‌آموزی و ساماندهی مدارس روستایی تأکید کرد.
کمال کلینی با اشاره به ضرورت تحول در نظام آموزشی اظهار کرد: امیدواریم آموزش و پرورش به جایگاهی برسد که مردم از آن انتظار دارند.
وی یکی از مهم‌ترین موضوعات را بحث مدیریت مدارس دانست و گفت: باید برنامه‌ریزی شود تا مدیران بتوانند جایگاه علمی و عملی خود را به درستی ایفا کنند.
کلینی یادآور شد: ما نیازمند نظام آموزشی هستیم که به‌جای تکیه صرف بر تدریس، مهارت‌های کاربردی را به دانش‌آموزان بیاموزد.
نظام آموزشی کنونی بیش از حد بر تدریس متمرکز شده است
وی با بیان این‌که نظام آموزشی کنونی بیش از حد بر تدریس متمرکز شده است، افزود: در حال حاضر نیازمند مهارت‌آموزی در آموزش و پرورش هستیم تا دانش‌آموزان پس از فارغ‌التحصیلی دارای مهارت‌های کاربردی باشند که این تغییر باید در مدارس اتفاق بیفتد.
کلینی با اشاره به چالش پراکندگی جغرافیایی مدارس در استان گفت: در شهرستان گرمسار، بسیاری از مدارس روستایی با ۱۵ تا ۲۰ دانش‌آموز فاقد امکانات اولیه ازجمله معاون اجرایی، خدمتگزار و سیستم‌های هوشمند هستند و پیشنهاد می‌شود مدارس روستایی کوچک در قالب مدرسه روستامرکزی تجمیع شوند تا امکان تأمین نیروی انسانی و امکانات آموزشی بهتر و مطلوب‌تر فراهم شود.
وی همچنین با توجه به مشکل آمارهای نادرست در آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: در بسیاری از موارد، آمارهای آموزشی با واقعیت تطابق ندارند به‌عنوان مثال در بحث جذب مشاور، ممکن است نیاز به مشاور مرد باشد؛ اما سهمیه به‌صورت نامتناسب توزیع شود بنابراین تشکیل کمیته‌ای برای بررسی دقیق آمارها و نیازهای واقعی هر منطقه، ضروری است.
بخش‌نامه‌های اداری مانع خلاقیت در معلمان و دانش‌آموزان هستند
کلینی ضمن تقدیر از پیگیری‌های انجام‌شده برای رفع چالش‌های نظام آموزشی و تربیتی به متناسب‌نبودن نیروی انسانی در برخی دروس مانند عربی و ریاضی، اشاره کرد و خواستار بررسی و اصلاح این وضعیت شد.
یک بانو و پیشکسوت فرهنگی استان سمنان با انتقاد از حجم بالای بخش‌نامه‌های اداری این دستورالعمل‌ها را مانع شکوفایی خلاقیت در معلمان و دانش‌آموزان و تبدیل مدارس به محیطی خشک برشمرد.
احترام اردستانی پیشکسوت با بیان این‌که نظام آموزشی نیازمند تحول اساسی است، به بیان چالش‌های پیشِ روی آموزش و پرورش پرداخت و اظهار کرد: بخش‌نامه‌هایی که به مدارس ابلاغ می‌شود، بدون کارشناسی دقیق و نیازسنجی اجرایی می‌شود و این روند نه‌تنها خلاقیت معلمان و دانش‌آموزان را محدود کرده؛ بلکه مدیران مدارس را نیز درگیر اجرای دستورالعمل‌های متعدد کرده است.
نبود شادی در فضای مدارس
اردستانی با انتقاد از فضای غیر شاد مدارس افزود: مدارس ما محیط‌های شادی نیستند و دانش‌آموزان حتی نمی‌توانند یک ساعت شاد و پرنشاط داشته باشند در حالی‌که در گذشته حداقل ورزش صبحگاهی داشتند و امروز دانش‌آموزان به مراسم صبحگاهی علاقه‌ای ندارند و تلاش می‌کنند خود را زودتر به کلاس برسانند.
این پیشکسوت فرهنگی با اشاره به چالش فضای مجازی گفت: در دوران کرونا فرصت آموزش استفاده صحیح از فضای مجازی را از دست دادیم و فقط به دادن نمرات فرمایشی بسنده کردیم و امروز فضای مجازی در حال سبقت گرفتن از معلمان است و این موضوع ارتباط ضروری بین معلم و دانش‌آموز را تضعیف ساخته است.
وی تأکید کرد: برای حل این مشکلات نیازمند آموزش هم‌زمان معلمان، اولیا و مدارس هستیم تا بتوانیم از فرصت‌های دنیای امروز به‌ویژه در حوزه هوش مصنوعی بهره گیریم.
اردستانی در پایان خاطرنشان کرد: سه عامل زمان، نظم و برنامه‌ریزی دقیق برای اجرای هر طرح جدید در آموزش و پرورش ضروری است و نباید شتاب‌زده و بدون نیازسنجی به اجرای برنامه‌ها بپردازیم.
مدیریت مدرسه‌محور؛ راهکار اساسی چالش نظام آموزشی
یک معلم و پیشکسوت فرهنگی بر لزوم مشارکت معلمان و فرهنگیان در فرآیند سیاستگذاری مدارس، خروج از اجرای صرف دستورالعمل‌ها و نقش فعال در فرآیند تصمیم‌گیری تأکید کرد.
غفار محمدی پیشکسوت به بیان دیدگاه‌های خود درباره ضرورت تحول در نظام سیاستگذاری آموزش و پرورش پرداخت و اظهار کرد: در گذشته، کارشناسان آموزشی نقش تخصصی بیشتری داشتند و امروز نیز نیازمند کارشناسانی هستیم که بتوانند نیازهای مدارس را در محل، حل و فصل کنند، نه این‌که برای هر موضوعی به سطوح بالاتر ارجاع شود.
وی با تأکید بر اهمیت نقش مدرسه در نظام آموزشی افزود: مدرسه محلی است که باید سیاست‌ها در آن اجرا شود و در فرآیند سیاستگذاری هم نقش داشته باشد که امروزه این ناهماهنگی باعث شده بسیاری از تصمیمات بدون توجه به واقعیت‌های مدارس گرفته شود.
این پیشکسوت آموزش و پرورش استان با اشاره به ۱۴ چالش اساسی نظام آموزشی، مدیریت مدرسه‌محور را راهکار اصلی برای عبور از این چالش‌ها برشمرد و گفت: مدیریت باید به مرحله‌ای برسد که بتواند در حوزه مدرسه سیاستگذاری کند و نخستین گام در این مسیر، نزدیک ساختن مدارس به حوزه سیاستگذاری و مشارکت دادن فعالان آموزشی در تصمیم‌گیری‌ها است.
محمدی با اشاره به ضرورت بازنگری در قوانین آموزشی تصریح کرد: قوانین فعلی آموزش و پرورش به‌ویژه قانون شورای عالی آموزش و پرورش که از سال ۱۳۹۷ بدون تغییر مانده، نیازمند بازنگری اساسی است؛ چراکه این قوانین با شرایط کنونی سازگاری ندارند.
وی به طرح پیشنهادی خود برای نصب نیروگاه‌های خورشیدی در مدارس، اشاره و خاطرنشان کرد: این طرح پس از گذشت سه سال پیگیری به نتیجه نرسید و این نمونه‌ای از موانع ساختاری است که مانع تحول در آموزش و پرورش می‌شود.
محمدی در پایان تأکید کرد: نیازمند تغییر نگرش از مدیریت متمرکز به مدیریت مشارکتی هستیم و معلمان، مدیران و حتی دانش‌آموزان باید در فرآیند نیازسنجی و برنامه‌ریزی آموزشی نقش داشته باشند و تنها در این صورت است که می‌توانیم شاهد تحول واقعی در نظام آموزشی باشیم.
توجه به سه رکن برنامه، کارمایه و سرمایه در تحول نظام آموزشی
سیدمسعود سیادتی معلم و مدرس دانشگاه بر ضرورت تبدیل مدارس به کانون‌های علمی و توجه به سه رکن برنامه، کارمایه و سرمایه در تحول نظام آموزشی تأکید کرد.
وی با بیان این‌که مدارس کوچک‌ترین و مهم‌ترین واحدهای آموزشی هستند، اظهار کرد: برای تحقق اصلاحات آموزشی باید مدارس را به مراکز علمی و علم‌گرا ارتقا دهیم.
رئیس پیشین شورای شهر سمنان با اشاره به سه رکن اساسی تحول آموزشی مبنی بر برنامه، کارمایه یا نیروی انسانی و سرمایه تأکید کرد: خاستگاه واقعی اصلاحات آموزشی باید معطوف به پرورش نیروی انسانی متخصص از درون سیستم نه جذب نیروهای خارج از مجموعه آموزش و پرورش باشد.
مدرسه، قلب تپنده نظام آموزشی
سیادتی با انتقاد از وضعیت فعلی مدیریت مدارس گفت: متأسفانه برخی مدیران با معیارهای شخصی انتخاب می‌شوند، در حالی‌که باید برای مدیران کارگاه‌های علمی و تجربی برگزار شود و نیروهای متخصص از درون نظام تعلیم و تربیت، پرورش یابند.
این مدرس دانشگاه با اشاره به دوره مؤفق مدیریت آموزشی در دهه ۷۰، یادآور شد: در آن دوره با وجود چالش‌ها، کیفیت نیروی انسانی به حدی بود که بسیاری از مشکلات حل شد و امروز نیز باید به مدارس بازگردیم؛ چرا که قلب تپنده نظام آموزشی هستند.
سیادتی از امکان تبدیل مدارس به نهادهای علمی در کوتاه‌مدت خبر داد و تصریح کرد: بی‌تردید با این تغییرات و چینش مدیران مدارس بر اساس معیارهای علمی می‌توانیم به اهداف اصلاحات آموزشی دست یابیم.
بازسازی نیروی انسانی و مدرسه‌محوری کلید بهبود وضعیت آموزشی
مدیرکل پیشین آموزش و پرورش استان سمنان با تأکید بر نیاز مبرم به تحول در این‌مجموعه، بازسازی نیروی انسانی و مدرسه‌محوری را کلید بهبود وضعیت آموزشی دانست.
ابوالقاسم قزوهی با اشاره به چالش‌های فعلی نظام آموزش و پرورش، بر لزوم تحول در نیروی انسانی و تقویت مدرسه‌محوری، تأکید و اظهار کرد: باید با اعتمادسازی و بازسازی نیروها، تحولی اساسی در آموزش و پرورش ایجاد شود.
این پیشکسوت فرهنگی شهرستان سمنان با بیان این‌که مدرسه‌محوری باید محور اصلی تحول در آموزش و پرورش باشد، افزود: آنچه در مدارس اتفاق می‌افتد با انتظارات جامعه فاصله دارد و برای بهبود این وضعیت، باید اعتماد عمومی به آموزش و پرورش افزایش یابد و نیروهای نخبه و تحول‌آفرین در بدنه مدیریتی به‌کار گرفته شوند.
وی با اشاره به انتقادات جامعه نسبت به عملکرد برخی معلمان خاطرنشان کرد: گاهی شاهد تناقض بین آنچه در سطح کلان مطرح می‌شود با واقعیت‌های میدانی هستیم و برخی معلمان به‌جای تمرکز بر آموزش رسمی، به کلاس‌های خصوصی روی آورده‌اند و این مسئله اعتماد خانواده‌ها را تحت تأثیر قرار داده است.
قزوهی با تأکید بر ضرورت نیروسازی و بازسازی نیروی انسانی گفت: از یک‌سو نیروهای جوان و توانمند باید فرصت ظهور پیدا کنند و از سویی دیگر، تحول هزینه‌بر است؛ اما ادامه روند فعلی بدون تغییر، آموزش و پرورش را با چالش‌هایی روبه‌رو خواهد کرد.
لزوم بازآموزی دوره‌ای معلمان مدارس و سنجش عملکرد آنها
او با اشاره به لزوم بازآموزی دوره‌ای معلمان خاطرنشان کرد: معلمی که استخدام می‌شود، نباید تا ۳۰ سال بعد بدون ارزیابی جدی به کار خود ادامه دهد و پیشنهاد می شود که هر ۱۰ سال یک‌بار، عملکرد معلمان مورد سنجش قرار گیرد و دوره‌های بازآموزی برای به‌روزرسانی توانمندی‌های آنها برگزار شود.
وی با انتقاد از بخش‌نامه‌های غیر قابل اجرا و روزمرگی در مدارس تصریح کرد: مدرسه کوچک‌ترین؛ اما مهم‌ترین واحد آموزشی است و مدیران مدارس باید تحول‌گرا و خلاق باشند.
قزوهی با ابراز امیدواری نسبت به بهبود وضعیت آموزش و پرورش استان سمنان، خواستار همراهی همه‌جانبه مسئولان و فرهنگیان برای ایجاد تحولی ماندگار در این نهاد شد.
دولت چهاردهم، پیشگام در تحول آموزش و پرورش است
مدیرکل آموزش و پرورش سمنان بر توجه ویژه دولت چهاردهم به آموزش و پرورش به‌عنوان اولویت فعالیت‌های دولت و نظام تأکید کرد.
قاسم شریفی مدیرکل آموزش و پرورش استان، ۷ خرداد در نشست مشورتی با نخبگان آموزشی این استان در مرکز آموزشی‌رفاهی فرهنگیان شهرستان سمنان، ضمن گرامی‌داشت یاد و خاطره شهدا به‌ویژه شهدای فرهنگی و دانش‌آموز و تبریک سال‌روز پیوند امام‌علی(ع) و حضرت فاطمه‌زهرا(س) از همراهی فرهنگیان با مجموعه آموزش وپرورش استان قدردانی و اظهار کرد: این نشست، نظر به اهمیت و جایگاه والای تعلیم و تربیت در توسعه و پیشرفت جامعه با توجه به رویکرد دولت چهاردهم در ایجاد وحدت و هم‌گرایی در اجرای سیاست‌های ابلاغی و همچنین ضرورت بهره‌گیری از تجارب و اندیشه‌های نخبگان در زمینه ارتقای کیفیت نظام آموزشی پرورشی استان سمنان برگزار شده است.
وی با اشاره به رویکرد دولت چهاردهم و بویژه رئیس‌جمهور به حوزه فرهنگ و آموزش افزود: برای نخستین‌بار شاهد هستیم که شخص رئیس‌جمهور در بیش از ۳۰ جلسه به بررسی چالش‌های آموزش و پرورش به‌عنوان اولویت فعالیت‌های دولت و نظام پرداخته و این نشان‌دهنده عزم جدی دولت برای تحول در این‌حوزه است که اگر این روند، ۱۰ سال تداوم یابد، به جایگاه واقعی آموزش و پرورش خواهیم رسید.
مدیرکل آموزش و پرورش استان سمنان تصریح کرد: حضور نخبگان فرهنگی برای ما فرصتی طلایی و استثنایی است تا از نظرها و دیدگاه‌های کارشناسی آنها استفاده بهینه کرده و بی‌تردید برای پیش‌برد اهداف آموزشی از آن بهره گیریم.
بدون تردید معلمان، مدیران پیشین و فرهنگیان پیشکسوت، کوله‌باری از تجربه با خود دارند، کوله‌بار ارزشمندی که اگرچه در کشور ما کمتر مورد توجه مسوولان قرار می‌گیرد اما بدون شک گردآوری و مستندسازی این تجربیات می‌تواند به مثابه نقشه راهی برای مدیران جدید مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
گردهمایی تعدادی از فرهنگیان پیشکسوت به بهانه برپایی نشست مشورتی نخبگان آموزشی در سمنان ، فارغ از دستاوردهای آن در راستای ارتقاء کیفی آموزشی، یک رویکرد خلاقانه و جدی به بهبود شرایط آموزشی در مدارس استان و بهره‌گیری هوشمندانه از این تجربه‌ها است. رویکردی که نه تنها در آموزش و پرورش بلکه در همه نهادها و دستگاه‌ها می‌تواند سرمشق خوبی برای ایجاد یک تحول و هوای تازه باشد، هوایی که می‌تواند به کلاس‌های درس رنگ بهتری ببخشد.
انتهای پیام
نظرات