در این کارگاه آموزشی که روز یکشنبه هشتم تیرماه برپا شد، مباحث مرتبط با شیوه‌های صحیح اطلاع‌رسانی در شرایط بحرانی، اصول حرفه‌ای مواجهه با بحران‌ها و نقش رسانه‌ها در مدیریت افکار عمومی مطرح شد.
جواد بیرامزاده، رئیس سازمان بسیج رسانه آذربایجان شرقی در ابتدای این کارگاه اظهار کرد: در پی وقوع تجاوزات اخیر رژیم صهیونیستی به خاک جمهوری اسلامی ایران و جریانات مرتبط با آن، برخی رسانه‌ها در فرآیند انتشار اخبار با مشکلاتی مواجه شدند.
وی افزود: با توجه به اهمیت دقت در نگارش مطالب خبری و تأثیرگذاری حتی علائم نگارشی بر مفهوم جملات، ضرورت ارتقای دقت و مهارت‌های خبرنگاران در تولید محتوای دقیق و مسئولانه بیش از پیش احساس می‌شود.
وی بیان کرد: بر همین اساس، برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی در دستورکار قرار گرفت و نخستین کارگاه در همین راستا، امروز آغاز شد.
روزنامه‌نگاری بحران، تلفیقی از دانش نظری و تجربه میدانی است
مهرداد خوشکار مقدم، یکی از فعالان حوزه رسانه در این کارگاه با اشاره به اهمیت روزنامه‌نگاری بحران، آن را تخصصی دانست که نیازمند شرایط خاص و مهارت‌های ویژه‌ای است.
وی تأکید کرد: روزنامه‌نگاری بحران تلفیقی از دانش تئوریک (۵۰ درصد) و تجربه عملی (۵۰ درصد) است که در شرایط بحرانی باید بدرستی به کار گرفته شود.
وی با بررسی نقش خبرنگاران در پوشش بحران‌های مختلف از جمله زلزله، خشکسالی، بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به تبیین مراحل واکنش رسانه‌ها در مواجهه با بحران پرداخت.
وی این مراحل را در قالب چهار موج اصلی به این شرح دسته‌بندی کرد: موج اول اطلاع‌رسانی اولیه و سریع درباره تلفات و خسارات؛ موج دوم آگاهی‌بخشی و آموزش عمومی برای مواجهه با بحران؛ موج سوم، ایجاد امید و آرامش در جامعه؛ موج چهارم مطالبه‌گری و پیگیری اصلاح فرآیندهای معیوب در مدیریت بحران.
این کارشناس رسانه با اشاره به اهمیت اعتماد عمومی در فرآیند اطلاع‌رسانی بحران، فقدان این اعتماد را یکی از عوامل اصلی شکست در مدیریت رسانه‌ای بحران‌ها دانست و افزود: یکی از اصول مهم در اطلاع‌رسانی، بویژه در شرایط جنگی، هماهنگی با مدیران اصلی و نهادهای مسئول پیش از انتشار اخبار است؛ چراکه برخی اطلاعات نباید منتشر شوند و برخی دیگر باید بصورت برجسته مطرح شوند.
وی همچنین به آمادگی‌های ضروری برای خبرنگاران در هنگام پوشش بحران اشاره کرد و افزود: خبرنگاران باید از آمادگی جسمانی و روانی کافی برخوردار باشند، شناخت مناسبی از جغرافیای منطقه بحران‌زده داشته و به فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی مسلط باشند. آشنایی با کمک‌های اولیه و توانایی گزارش‌نویسی در شرایط بحرانی از دیگر مهارت‌های ضروری در این حوزه است.
وی بهره‌گیری از تجارب خبرنگاران باسابقه و رعایت اصول حرفه‌ای روزنامه‌نگاری را برای پوشش مؤثر بحران‌ها ضروری دانست و بر اهمیت حضور میدانی خبرنگاران و روایت صحیح وقایع تأکید کرد.
خوشکار مقدم در ادامه، نقش شبکه‌های اجتماعی را در اطلاع‌رسانی سریع و گسترده بحران‌ها مورد توجه قرار داد و گفت: در عین حال که سرعت اطلاع‌رسانی اهمیت دارد، خبرنگاران باید آرامش، دقت و قدرت روایتگری خود را حفظ کنند.
وی اصول بنیادین روزنامه‌نگاری بحران را «صداقت، اطلاع‌رسانی دقیق و پرهیز از گمانه‌زنی» خواند و افزود: در شرایط بحرانی، انتشار اخبار باید تنها با هماهنگی نهادهای ذی‌ربط انجام شود. جلوگیری از سانسور و همزمان، جلوگیری از انتشار اخبار نادرست از اصولی است که باید رعایت شود تا امنیت روانی جامعه حفظ شود.
وی به موضوع پدافند رسانه‌ای اشاره کرد و گفت: نخستین وظیفه پدافند رسانه‌ای، افزایش اعتماد عمومی به توان دفاعی کشور و مقابله با جنگ روانی دشمنان است. شفافیت، سرعت در اطلاع‌رسانی و ارتقای سواد رسانه‌ای عمومی در این زمینه بسیار مهم است.
در پایان، این فعال رسانه‌ای به محدودیت‌های موجود در اطلاع‌رسانی درباره مسائل حساس از جمله جنگ اشاره کرد و افزود: این محدودیت‌ها با هدف حفظ امنیت روانی جامعه و جلوگیری از ایجاد شوک عمومی اعمال می‌شوند.
نقش کلیدی رسانه‌ها در بازنمایی وقایع جنگ و مقابله با تبلیغات دشمن
غلامرضا سیفی، مسئول قرارگاه فضای مجازی سپاه عاشورا در این کارگاه با تأکید بر جایگاه کلیدی رسانه در بازنمایی وقایع بویژه در شرایط جنگی، اظهار کرد: رسانه‌ها نقشی فراتر از اطلاع‌رسانی نقش ایفا می‌کنند و می‌توان از آن‌ها به‌عنوان ابزاری برای «مدیریت افکار عمومی» یاد کرد؛ عرصه‌ای که از منظر تأثیرگذاری، گاه حتی فراتر از حوزه‌های نظامی و امنیتی ارزیابی می‌شود و نیازمند دقت و ظرافت فراوان است.
وی با اشاره به نیاز خبرنگاران به دسترسی به منابع رسمی و معتبر، تشریح کرد: دسترسی به منابع موثق یکی از ضروریات فعالیت رسانه‌ای در شرایط بحرانی است تا اطلاعات به شکل صحیح و قابل اعتماد به مخاطبان منتقل شود.
وی همچنین با تأکید بر نقش جهت‌دار رسانه‌ها در تحقق اهداف گوناگون، اظهار کرد: رسانه‌ها باید در راستای مقابله با تبلیغات دشمن و ارائه روایت‌های جایگزین فعالیت کنند.
مسئول قرارگاه فضای مجازی سپاه عاشورا با اشاره به اهمیت روزنامه‌نگاری تحلیلی، گفت: تحلیل همه‌جانبه و غیرجانبدارانه موضوعات، در کنار شنیدن و بازتاب روایت‌های مردمی در کنار روایت‌های رسمی، از جمله الزامات فعالیت رسانه‌ای مؤثر است.
او در پایان به فعالیت‌های رسانه‌ای رژیم صهیونیستی اشاره کرد و آن را بخشی از عملیات روانی سازمان‌یافته با هدف «مدیریت اجتماعی» خواند.
موفقیت خبرنگار در گرو انتخاب تیتر جذاب و اطلاع‌رسانی مسئولانه
محسن هادی، مستندساز و روایتگر نیز در این کارگاه آموزشی بر اهمیت نقش‌آفرینی افراد و جایگاه انسان در عرصه رسانه تأکید کرد.
وی با تأکید بر ضرورت پرهیز از توجه به اخبار غیرمعتبر، گفت: صحت اطلاعات برای اطلاع‌رسانی دقیق و مسئولانه حیاتی است.
وی تأکید کرد: مطالب خبرنگاران باید به‌گونه‌ای تهیه و منتشر شود که برای عموم مردم قابل فهم، خواندنی و جذاب باشد. به بیان دیگر، تولید محتوای رسانه‌ای باید به نحوی انجام گیرد که نه‌تنها اطلاعات دقیق و معتبر ارائه شود، بلکه مخاطبان از گروه‌های مختلف اجتماعی را نیز به خود جذب کرده و با موضوعات مهم و روز جامعه درگیر کند.
وی بیان کرد: انتخاب تیتر مناسب و جذاب یکی از مهم‌ترین ابزارهای خبرنگاران برای جلب توجه مخاطبان است. زمانی که خبرنگار بتواند با استفاده از تیترهای خلاقانه و تأثیرگذار، نگاه مخاطب را به خود جلب کند، در واقع گام بلندی به سوی موفقیت در حرفه خبرنگاری برداشته است. این موضوع به‌ویژه در دنیای پرشتاب و رقابتی رسانه‌ای امروز، اهمیت دوچندان دارد.
به گزارش ایسنا، این کارگاه با مشارکت سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان‌شرقی، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز، سازمان بسیج رسانه و جمعی از تشکل‌های صنفی رسانه‌ای استان، در محل پردیس هنر و رسانه تبریز برگزار شد.
انتهای پیام
نظرات