به گزارش ایسنا، در دهه‌های اخیر، تصادفات رانندگی به یکی از جدی‌ترین بحران‌های سلامت عمومی در جهان تبدیل شده‌اند. سازمان جهانی بهداشت، تصادف‌های جاده‌ای را یکی از اصلی‌ترین علل مرگ و ناتوانی در دنیا می‌داند. روند رو به رشد تلفات ناشی از این حوادث به اندازه‌ای جدی است که پیش‌بینی شده اگر اقدام مؤثری صورت نگیرد، این حوادث تا سال ۲۰۳۰ به پنجمین علت مرگ در جهان تبدیل خواهند شد. این مشکل به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، نظیر ایران، شدت بیشتری دارد. در کشور ما، تصادفات بعد از بیماری‌های قلبی و سرطان‌ها، سومین عامل مرگ و میر هستند. اهمیت موضوع وقتی بیشتر می‌شود که بدانیم بخش عمده‌ای از این حوادث قابل پیشگیری هستند و ارتباط مستقیمی با شرایط زندگی و رفتارهای رانندگان دارند.

بیش از ۹۰ درصد تلفات جاده‌ای در جهان، در کشورهای کم‌درآمد و متوسط اتفاق می‌افتد و بیشترین سهم مربوط به منطقه خاورمیانه است. کشورهایی با درآمد بالا به‌طور معمول از جاده‌های ایمن‌تر، قوانین سخت‌گیرانه‌تر و خودروهای استانداردتری بهره می‌برند. اما در ایران، شرایط اقتصادی، سطح آموزش، نبود زیرساخت مناسب، ضعف قوانین اجرایی و رفتارهای پرخطر انسانی مثل استفاده از تلفن همراه یا مصرف مواد مخدر هنگام رانندگی، از عوامل اصلی تلفات جاده‌ای به شمار می‌آیند. توجه به این واقعیت‌ها نشان می‌دهد که بررسی دقیق این عوامل، برای طراحی برنامه‌های پیشگیری و کاهش مرگ‌ومیر در جاده‌ها، ضرورتی فوری دارد.

دکتر مجید بابائی، استادیار گروه علوم اقتصادی دانشگاه ارومیه، با همکاری دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، در این خصوص تحقیقی انجام داده است تا نقش شرایط اقتصادی، اجتماعی و رفتاری را در مرگ و میر رانندگان بررسی کند.

برای انجام این تحقیق، اطلاعات مورد نیاز از بین سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ جمع‌آوری شده است. جامعه آماری شامل ۴۲۸ راننده‌ای بود که به دلیل تصادف در بیمارستان امام خمینی ارومیه بستری شده بودند. پژوهشگران برای بررسی هم‌زمان اثرات مستقیم و غیرمستقیم عوامل مختلف، از یک مدل آماری پیشرفته استفاده کردند. این مدل به آن‌ها اجازه داد تا با دقت بالا، تاثیر همزمان چندین عامل را بررسی کنند.

نتایج تحقیق نشان می‌دهند که عواملی مانند جنسیت (مرد بودن)، سطح تحصیلات پایین، مصرف الکل یا مواد مخدر، نداشتن کمربند ایمنی، نبود کیسه هوا، استفاده از تلفن همراه هنگام رانندگی، بیکاری و درآمد پایین، همگی به طور معنی‌داری احتمال مرگ در تصادف را افزایش می‌دهند.

جالب اینجاست که نبود کمربند ایمنی یا کیسه هوا، چندین برابر شانس مرگ راننده را بالا می‌برد. همچنین، افرادی که خودروهای ارزان‌قیمت‌تری دارند، در مقایسه با صاحبان خودروهای گران‌تر، بیشتر در معرض خطر مرگ قرار می‌گیرند.

در این مطالعه مشخص شد که صحبت کردن با تلفن همراه خطر مرگ را بیش از ۶ برابر افزایش می‌دهد و مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی نیز تأثیر زیادی دارد. در مقابل، افرادی که متأهل هستند، کمتر در معرض مرگ ناشی از تصادف قرار دارند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که عوامل اقتصادی و سبک زندگی رانندگان، نقش مهمی در شدت و نتیجه تصادفات دارند.

پژوهشگران تأکید کرده‌اند که ارزش خودرو، درآمد راننده و رفتارهایی مثل استفاده از موبایل هنگام رانندگی، بیشترین تأثیر را در مرگ‌های ناشی از تصادفات دارند. نکته قابل توجه دیگر این است که سن راننده، برخلاف انتظار، رابطه مستقیمی با مرگ در تصادف نشان نداد.

اهمیت این یافته‌ها وقتی بیشتر می‌شود که بدانیم در استان‌هایی مثل آذربایجان غربی، به دلیل ضعف زیرساخت‌های جاده‌ای و شرایط جغرافیایی، میزان تلفات حتی بیشتر از میانگین کشوری است.

بر اساس نتایج این تحقیق که در مجله «تحقیقات نظام سلامت» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان منتشر شده‌اند، سیاست‌گذاران باید توجه بیشتری به گروه‌های در معرض خطر داشته باشند یعنی رانندگان با درآمد پایین، خودروهای ارزان، افراد بیکار یا دارای تحصیلات پایین.

در انتها محققان علاوه بر توصیه به آموزش و فرهنگ‌سازی، پیشنهاد نموده‌اند که مواردی چون بهبود وضعیت معیشتی، ارتقاء صنعت خودروسازی، افزایش کنترل بر رفتارهای پرخطر رانندگان و ایجاد زیرساخت‌های ایمن‌تر، در دستور کار دولت و نهادهای مسئول قرار گیرند.

انتهای پیام