اینجا صدای پای زندگی با صدای زنگوله گوسفندان در هم آمیخته؛ کشاورزی و دامداری نه فقط شغل که بخشی از جان مردم است. خاک اینجا با دستان پینه‌بسته پیرمردان و نگاه امیدوار کودکان معنا می‌گیرد.

مردم ایران همه مهمان نوازند؛ برای هر کدام از ما پیش آمده که جایی برویم و صاحب خانه ما را به یک استکان چای یا شربت دعوت کند؛ آنچه درباره علمدار توجه مرا جلب کرد این بود که ارزشمندترین داشته خود را پیش کش مهمان می‌کنند؛ وقتی وارد روستا می‌شوی بی آنکه تو را بشناسند و از نام و نشانت چیزی بدانند، سلام و احوال پرسی گرمی می‌کنند و تو را مهمان نوشیدن جرعه‌ای آب می‌کنند!!

برخی خانه‌های روستا هنوز بافت قدیمی و تیرچوبی خود را حفظ کرده‌اند؛ وقتی در کوچه پس کوچه‌ها قدم می‌زنی بوی کاهگل، تو را به سال‌های دور  می‌برد؛ صدای زنگوله‌هایی که خبر از آمدن چوپان و گله می‌دهد و زنی که دبه‌ای آب را روی شانه‌اش گرفته و سربالایی کوچه سرچشمه را می‌پیماید.

علمدار علیا با تشنگی دست‌وپنجه نرم می‌کند. آب، این مایه حیات، اینجا کم‌جان‌تر از همیشه است؛ به گفته اهالی روستا در حال حاضر آب شرب روستا با تانکر تامین می‌شود اما یک تا دو تانکر آب در هفته پاسخگوی نیاز اهالی روستا نیست؛ زنان و مردان روستا برای رسیدن به آب باید کوچه سرچشمه را پایین رفته و با طی یک مسیر سرازیری به آب برسند، کنار آب لباس بشویند، ظرف بشویند و با کوزه و سطل، جرعه جرعه زندگی را با زحمت و مشقت فراوان به خانه برسانند.

اهالی روستای علمدارعلیا دو یا سه ماه از سال را آب دارند و در دیگر ماه‌های سال، آب شرب آنان از طریق تانکر تامین می‌شود یا اینکه باید از چشمه آب بیاورند.

در این روستای کوچک با جمعیتی حدود ۱۰۱ نفر و ۳۸ خانوار، چیزیست که آن را از همه جا متمایز می‌کند؛ حمام خزینه‌ای قدیمی که هنوز نفس می‌کشد، هنوز گرم است و هنوز بخار می‌زند. گویی تکه‌ای از گذشته، در دل امروز مانده تا روایت‌گر روزگاری باشد که مردم کنار هم گرم می‌شدند و از زندگی می‌گفتند. این تنها حمام خزینه‌ای فعال در غرب کشور است؛ میراثی از آب و آتش و خاطره.

در ورودی روستا، سمت چپ و چند متر جلوتر از آرامستان، خنکای سایه یک درخت توت صورتت را نوازش می‌کند؛ درختی که برگ‌هایش چتری شده بر ایوان یک امامزاده که درست در همسایگی مسجد روستاست. اگر رد نگاهت را از برگ‌ها به سوی تنه درخت بچرخانی، تنه‌ای تنومند و سترگ می‌بینی که از یک دیوار بیرون زده است؛ امامزاده، درخت را چون کودکی بغل کرده و ریشه‌ها و بخشی از تنه را در خود جای داده است.

به گفته اهالی این امامزاده مراد می‌دهد و هر مسافری هنگام ورود به روستا بهتر است ابتدا کنار امامزاده بایستد و دلش را به امامزاده‌ای بسپرد که درخت توتی را بغل کرده و در خود پرورانده است و از او مراد بخواهد.

به اعتقاد اهالی روستا، سال‌ها قبل یعنی چیزی حدود ۱۵۰ سال پیش، موقع ساخت امامزاده قرار بوده درخت توت را قطع کنند اما از زیر درخت، خون جاری می‌شود بنابراین اهالی از قطع درخت منصرف می‌شوند و حالا این امامزاده است که درخت را دربرگرفته و به آغوش کشیده است.

بازنگری طرح هادی و کم آبی؛ دو مشکل جدی روستا

به گفته دهیار روستای علمدارعلیا این روستا دارای یک دبستان است که سال قبل بدلیل تعداد کم دانش آموزان تعطیل شده و حالا دانش آموزان مجبورند برای ادامه تحصیل به مدارس روستاهای اطراف رفت و آمد کنند.

ارمغان کردی در گفت وگو با ایسنا به برج دیدبانی قدیمی که روبروی حمام خزینه و تقریبا وسط روستا واقع شده است، اشاره و اظهار کرد: روستا دارای دو برج دیدبانی بوده که در دو سر روستا ساخته و از طریق یک دالان هوایی به یکدیگر متصل می‌شدند که چندین سال قبل یکی از برج‌ها تخریب شده و حالا فقط یکی از آنان باقی مانده است.

کردی با بیان اینکه برجی که باقی مانده است، تا حدود ۴۰ سال قبل به‌عنوان مکتب خانه استفاده می‌شد اما حالا در آستانه تخریب است، گفت: البته چندین بار از اداره میراث فرهنگی درخواست کردیم تا آن را مرمت و بازسازی کند اما  متاسفانه تاکنون اقدامی در این حوزه انجام نشده است.

وی به ثبت ملی حمام خزینه روستا به‌عنوان تنها حمام فعال غرب کشور در سال ۱۳۹۹ اشاره و تصریح کرد: دو سال پیش اداره میراث فرهنگی اعتباری برای حمام در نظر گرفت و آن را مرمت کرد و در حال حاضر اهالی از حمام استفاده می‌کنند.

کردی با بیان اینکه آب حمام قبلا از طریق چاه تامین می‌شد، گفت: تا سه سال قبل آب حمام از طریق آتشگاه گرم می‌شد و اهالی روستا به‌صورت نوبتی با آتش زدن هیزم، آتش مورد نیاز آتشگاه را تامین و حمام را گرم می‌کردند اما دو سالی است که گازکشی شده و از این طریق گرم می‌شود.

دهیار روستای علمدار علیا تصریح کرد: حدود ۹ سال است که بنیاد مسکن یا نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی هیچ اعتباری برای روستاهای علمدار سفلی و علیا در نظر نگرفتند یعنی هیچ پروژه عمرانی در این سال ها در روستا انجام نشده است.

به گفته کردی تنها پروژه انجام شده در روستا در چند سال اخیر، لوله کشی بخشی از منازل روستا و ساخت مخزن آب توسط اداره آب و تجهیز بخشی از شبکه برق روستا به کابل خودنگهدار در سال ۱۳۹۵ بوده است.

وی با بیان اینکه درخواست افزایش محدوده و بازنگری طرح هادی هر دو روستا را به بنیاد مسکن ارائه دادیم، افزود: طرح هادی روستا برای ۵۰ سال پیش است و از آن زمان تاکنون بازنگری طرح هادی در روستاها انجام نشده است.

کردی ادامه داد: بسیاری از جوانان روستا به حاشیه شهر و روستاهای اطراف شهر از جمله حاجی‌آباد و رضوانکده مهاجرت می‌کنند و جمعیت روستا به سمت سالمند بودن پیش می‌رود این در حالیست که با انجام چند پروژه کوچک توسط بنیاد مسکن، مردم به حضور در روستا دلگرم شده و کمک زیادی به مهاجرت معکوس می‌کند.

دهیار روستای علمدار علیا تصریح کرد: قرار بود با اجرای پروژه سد کلان، روستاهای علمدار سفلی و علیا جز روستاهای دارای اولویتی باشند که از طریق سد کلان آبرسانی خواهند شد اما تاکنون اقدامی در این زمینه انجام نشده است.

کردی به وجود یک حمام خزینه قدیمی در روستای علمدار سفلی نیز اشاره و تاکید کرد: حمام این روستا نیز مانند حمام علمدارعلیا قدمت زیادی دارد اما سالهاست که خاموش شده و غیرفعال است البته چندین بار خواستار بازسازی و مرمت حمام شدیم اما تاکنون اقدامی نشده است.

وی به قول مساعد اداره برق برای تبدیل شبکه برق روستا به کابل خودنگهدار برای جلوگیری از سرقت و نیز تعویض لامپ‌ها به لامپ‌های ال ای دی اشاره و خاطرنشان کرد: دو سال از درخواست ما می‌گذرد اما هنوز اقدامی در این زمینه انجام نشده است.

بنیاد مسکن در ساخت و سازها، ظاهر روستا را حفظ کند

رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری ملایر نیز گفت: حمام علمدارعلیا 20 مرداد سال ۱۳۹۹ به شماره ۳۳۱۲۴ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

ابراهیم جلیلی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه قدمت حمام به دوران زندیه باز می‌گردد، افزود: حمام علمدار از نظر موقعیت در ابتدای  ورودی روستا، در مجاورت مسجد و برج دیده بانی قرار گرفته است؛ این حمام در شیب و در عمق زمین برای آبرسانی بهتر به سیستم حمام و محفوظ ماندن از نظر عوامل جوی در فصول مختلف ساخته شده است.

جلیلی ادامه داد: در بخش ورودی حمام پس از طی کردن چند پله به قسمت حمام سرد(بینه)  می‌رسیم که دارای چهار سکو و یک حوض مرکزی است؛ این بخش از طریق یک دالان چهار متری که به صورت نیم قوس طراحی شده به حمام گرم و خزانه آب گرم وصل می‌شود. فضاهای حمام گرم شامل خزانه آب گرم، بخش اصلاح مو، سکوی نماز، حوض آب سرد و سالن اصلی است که در بخش انتهای حمام قرار دارند.

وی با بیان اینکه میراث فرهنگی در سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱، ۲۸۵ میلیون تومان اعتبار از محل اعتبار ملی برای مرمت این حمام در نظر گرفت، افزود: بام سازی، دیواره‌های ضلع جنوبی و شرقی و غربی و نورگیرها مرمت و بازسازی شد.

جلیلی به برج دیده‌بانی روبروی حمام اشاره و تصریح کرد: از این برج چهار طبقه، برای دیده‌بانی استفاده می‌شده و برای ثبت ملی شدن فاقد ارزش است.

به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری روستای علمدار علیا و روستاهایی از جمله کمازان جزء روستاهای دارای بافت تاریخی هستند و ضروری است بنیاد مسکن در ساخت و سازها، طراحی و نماها، ظاهر روستا را حفظ کند.

گزارش ثبت ملی حمام علمدارسفلی به استان ارسال شده است

وی با بیان اینکه اهالی روستای علمدارسفلی برای ثبت ملی حمام خزینه این روستا مراجعه کردند، گفت: گزارش حمام برای استان ارسال شده است البته ثبت یک اثر شرایط و ضوابطی دارد که باید طی شود و در ضمن خود اهالی باید کمک و کاربری مناسب برای حمام تعریف کنند.

جلیلی یادآور شد: با توجه به محدودیت اعتبارات با ۳۶۰ اثر ثبت شده تاریخی و طبیعی، مرمت همه آثار با محدودیت‌هایی مواجه است ضمن اینکه یک اثر تاریخی ابتدا باید ثبت شود که بتوانیم برای مرمت آن هزینه کنیم.

خط انتقال آب از سد کلان به روستا، قرار است انجام شود

طبق گزارش شرکت آب و فاضلاب استان همدان، از ۲۰۸ روستای ملایر، ۸۰ روستا دارای تنش آبی هستند و در فصل سرما به ۲۹ روستا با تانکر آبرسانی انجام می‌شود.

طرح مطالعاتی مجتمع آبرسانی سد کلان نیز به اتمام رسیده و ۳۷ روستای اطراف سد کلان منتظر تأمین اعتبار برای آبرسانی از سد کلان هستند.

تخصیص چهار هزار میلیارد ریال اعتبار برای حل بحران آب ۷۰ روستای ملایر و توافق با قرارگاه امام حسن مجتبی(ع)، یکی از مهم‌ترین مصوبات سفر مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در اردیبهشت سال‌جاری بود که هنوز علمیاتی نشده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهرستان ملایر در گفت وگو با ایسنا، اظهار کرد: در سفر مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور به ملایر، مقرر شد خط انتقال آب از سد کلان به روستاهای پایین دست سد از جمله علمدار سفلی و علیا توسط قرارگاه امام حسن مجتبی انجام شود و این مصوبه به قرارگاه ابلاغ شده و منتظر اجرا هستیم.

رسول روح بخش به اقدامات انجام شده در روستاهای علمدار سفلی و علیا اشاره و مطرح کرد: در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۴۰۱ اقداماتی از جمله تعویض خط انتقال چشمه به مخزن و ساخت یک مخزن ۳۰ متر مکعبی با پیشرفت فیزیکی حدود ۸۰ درصد در این دو روستا انجام شده است.

تاکنون تقاضایی برای بازنگری طرح هادی علمدارعلیا نداشتیم

مدیر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ملایر از بازنگری طرح هادی روستای علمدار سفلی در سال ۱۴۰۱ خبر داد و گفت: برای بازنگری طرح هادی روستای علمدار علیا تاکنون تقاضایی از سوی اهالی روستا به دست ما نرسیده است؛ اگر تقاضا باشد، ضرورت‌ها و اولویت‌ها بررسی و به کمیته برنامه‌ریزی شهرستان ارجاع داده خواهد شد.  

روح الله بهرامی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه طرح هادی علمدار سفلی بازنگری شده اما هنوز اجرا نشده است، تامین اعتبار لازم برای اجرای طرح و مشارکت مردم روستا در این زمینه را ضروری دانست.

بهرامی با بیان اینکه علاوه بر تامین اعتبار لازم، بازگشایی مسیرها توسط اهالی و عقب نشینی منازل باید انجام شود تا بتوان طرح هادی را اجرا کرد، تصریح کرد: بازنگری طرح هادی روستاها پس از بررسی اولویت‌ها توسط کارشناسان، به کمیته برنامه‌ریزی شهرستان پیشنهاد می‌شود و کمیته پس از تعیین اولویت‌ها، سالانه اعتباری برای بازنگری طرح هادی روستاهای هدف مصوب می‌کند.

بهرامی با بیان اینکه برای بازنگری طرح هادی باید ۱۰ سال از افق طرح بگذرد، گفت: برخی روستاها در زمان کمتر از ۱۰ سال به دلایلی از جمله جمعیت بالا یا ساخت و ساز زیاد، نیاز به بازنگری دارند مانند روستاهای حاشیه شهر البته به شرط اینکه اعتبار لازم تامین شود.

مدیر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ملایر اظهار کرد: ما علاقمند هستیم که بازنگری طرح هادی همه روستاها انجام شود اما منابع محدود هستند و بازنگری طرح‌ها به تشخیص کمیته برنامه‌ریزی شهرستان نیز بستگی دارد.

وی پیش‌بینی کرد تا پایان سال به شرط همراهی دیگر دستگاه‌ها، طرح هادی ۲۰ روستا بازنگری و طرح هادی در ۶۹ روستا اجرا شود.

مدیر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ملایر همچنین از بازنگری طرح هادی ۱۲ روستا در سال گذشته خبر داد و خاطرنشان کرد: سال گذشته طرح هادی در ۷۵ روستا اجرا شد.

انتهای پیام