فرامرز صابر مقدم، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان تربت‌جام، در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: آرامگاه قاسم انوار که در دل طبیعت زیبای خراسان واقع شده، به عنوان مرکز تجمع عرفانی و فرهنگی در دوران صفویه شناخته می‌شود.
وی اظهار کرد: با مرمت‌های جدیدی که در حال انجام است، امید می‌رود که این بنا دوباره به شکوه و عظمت گذشته خود بازگردد و جاذبه‌ای برای گردشگران و پژوهشگران، یادآور ارزش‌های فرهنگی و معنوی ایران زمین باشد.
صابر مقدم، از آغاز مرمت‌های اضطراری آرامگاه شاه قاسم انوار در روستای لنگر این شهرستان خبر داد و افزود: این آرامگاه با تاریخچه‌ای غنی و ارزشمند در ۲۴ کیلومتری شمال غربی تربت‌جام قرار دارد و یکی از آثار تاریخی مهم ایران است.
وی با اشاره به اینکه این بنا به دست امیرعلی شیرنوایی، شخصیت برجسته دوره صفویه، بنا شده و دارای کتیبه‌هایی از این دوره است که نشان‌دهنده شکوه و عظمت آن زمان است، تصریح کرد: شاه قاسم انوار، عارف و صوفی بزرگ سده‌های هشتم و نهم هجری، در این آرامگاه مدفون است؛ او یکی از شخصیت‌های تأثیرگذار در تاریخ عرفان و ادب فارسی محسوب می‌شود.
معماری آرامگاه، گنجینه‌ای از هنر ایرانی
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان تربت‌جام، ادامه داد: آرامگاه شاه قاسم انوار دارای معماری خاص و منحصر به فردی است که نشان دهنده هنر و زیبایی‌های دوران صفویه است.
وی افزود: این بنا به شکل مستطیل طراحی شده و شامل یک گنبدخانه صلیبی شکل است؛ ایوان‌های ورودی در دو بازوی جنوبی و شرقی این بنا قرار دارند، در حالی که بازوی شمالی به شکل ایوان عمیق‌تری طراحی شده که مدفن قاسم انوار را دربر می‌گیرد، ضمن اینکه سقف این ایوان با مقرنس‌های زیبا و کم‌عمق زینت یافته که به جذابیت این مکان می‌افزاید.
صابر مقدم بیان کرد: آرامگاه شاه قاسم انوار نمونه‌ای از هنر و معماری ایرانی است که در دوران صفویه به اوج خود رسید؛ طراحی دقیق و زیبای گنبد و ایوان‌ها، نمایانگر تفکرات عمیق هنرمندان آن زمان است.
وی گفت: ورودی اصلی بنا از انتهای ایوان شرقی به درون راه می‌یابد و در دو طرف آن دو فضای معماری وجود دارد؛ فضای شمالی که احتمالاً خانقاه شاه قاسم بوده، دارای پلان مربعی است و فضای جنوبی با پلان مستطیلی، اتاقی را در خود جای داده که از گوشه شمال غربی آن پلکانی به بام ختم می‌شود و به احتمال زیاد کاربری مطبخ داشته است.
ضرورت مرمت
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان تربت‌جام با اشاره به وضعیت کنونی آرامگاه، گفت: به دلیل فرسایش و عوامل جوی، این بنا نیاز به مرمت‌های اضطراری داشته که با تخصیص اعتبارات اضطراری، مرمت‌های اولویت‌دار آرامگاه آغاز شده است.
وی توضیح داد: مرمت‌ها شامل جایگزینی آجرهای فرسوده و ریزشی، بندکشی در نقاط مختلف بنا و ترمیم ترک‌های ایجاد شده به دلیل زمین‌لرزه و عوامل جوی است؛ این مرمت‌ها به دست استادکاران مجرب و تحت نظارت کارشناسان اداره میراث فرهنگی انجام می‌شود.
گام‌های عملی در مرمت
صابرمقدم در ادامه به جزئیات این مرمت‌ها اشاره کرد و گفت: مرمت و دوخت و دوز ترک‌های ایجاد شده در ضلع غربی بنا و همچنین مرمت‌های موضعی در اضلاع بیرونی و پشت‌بام نیز در دستور کار قرار دارد؛ این اقدامات به منظور حفظ و نگهداری از این اثر تاریخی بسیار مهم است.
وی همچنین از اهمیت این مرمت‌ها برای حفظ هویت فرهنگی و تاریخی منطقه سخن گفت و افزود: باید از این آثار ارزشمند به نحو احسن محافظت کنیم تا نسل‌های آینده نیز بتوانند از این گنجینه‌های فرهنگی بهره‌مند شوند.
تأثیرات فرهنگی و تاریخی آرامگاه
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان تربت‌جام ادامه داد: آرامگاه شاه قاسم انوار نه تنها یک مکان تاریخی، بلکه یک نماد فرهنگی و معنوی برای مردم منطقه و کشور محسوب می‌شود؛ این آرامگاه در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۳۵۴ به شماره ۱۰۶۱ در فهرست آثار ملی ثبت شده و از آن زمان تاکنون به عنوان یک جاذبه فرهنگی و گردشگری مورد توجه قرار گرفته است.
صابرمقدم درباره اهمیت این بنا گفت: این آرامگاه نمونه‌ای از استمرار سبک معماری تیموری است که در کنار بناهای تاریخی دیگر مانند مسجد و مدرسه شیخ احمد جام قرار دارد و نشان دهنده غنای فرهنگی و معماری این منطقه است؛ علاوه بر این، آرامگاه یک مرکز جذب گردشگر نیز به شمار می‌رود و می‌تواند به توسعه اقتصادی شهرستان کمک کند.
تربت‌جام، جاذبه‌های گردشگری و فرهنگی
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان تربت‌جام با ابراز امیدواری برای تکمیل مرمت‌های انجام شده و حفظ این اثر تاریخی برای نسل‌های آینده، گفت: این اقدامات به منظور حفظ هویت فرهنگی و تاریخی منطقه و ارتقای گردشگری در شهرستان تربت‌جام انجام می‌شود.
وی همچنین تأکید کرد: توجه به این آثار تاریخی می‌تواند به جذب گردشگران و توسعه اقتصادی منطقه کمک شایانی کند.
صابرمقدم افزود: آرامگاه شاه قاسم انوار نه تنها یک بنای تاریخی بلکه نمادی از تاریخ، فرهنگ و معماری غنی ایران است که نیازمند توجه و حفاظت بیشتری است.
صابرمقدم گفت: نگهداری از این آثار تاریخی نه تنها یک وظیفه ملی بلکه یک تکلیف انسانی است؛ ما باید به نسل‌های آینده نشان دهیم که این آثار، بخشی از هویت و فرهنگ ما هستند و باید با احترام از آن‌ها حفاظت کنیم.
شهرستان تربت‌جام که نام خود را از «شیخ احمد جام»، عارف بزرگ سده پنج هجری قمری گرفته، در ۱۶۲ کیلومتری جنوب شرقی مشهد واقع شده و آب و هوای آن گرم و خشک است. مردم این منطقه به کشاورزی، دامداری و قالی‌بافی مشغول‌اند و آرامگاه شاه قاسم انوار یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهرستان، همواره مورد توجه بازدیدکنندگان و پژوهشگران قرار دارد.
شهرستان مرزی تربت‌جام با پنج شهر تربت‌جام، نصرآباد، سمیع آباد، احمدآباد صولت و نیل‌شهر و ۱۵۴ روستای بالای ۲۰ خانوار، ۲۳۰ هزار نفر جمعیت دارد که ۱۲۵ هزار نفر آنان شهرنشین هستند.
مرکز شهرستان تلفیقی تربت‌جام در ۱۶۰ کیلومتری جنوب شرق مشهد قرار دارد و با کشور افغانستان از شرق هم‌مرز است.
انتهای پیام
نظرات