محمدرضا پویافر، دبیر جشنواره رویدادهای برتر، یاوران علمی و اعضای هیئت علمی نمونه فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌ها (جریان) در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به آغاز فراخوان دومین دوره این رویداد، اعلام کرد: دومین جشنواره ملی جریان ویژه اساتید، کارشناسان و مدیران دانشگاه‌ها، اصلی ترین رویداد ملی دانشگاهیان با جامعه مخاطب غیردانشجوست که در حوزه فرهنگ اجتماعی و به صورت رقابتی برگزار می‌شود. هدف اصلی این جشنواره، الهام‌بخشی به دانشجویان برای کنشگری اجتماعی و ارتقاء بینش کنشگری داوطلبانه در اعضای هیئت علمی و مدیران فرهنگ اجتماعی در جهت خلاقیت، دانش و مهارت‌های حوزه اجتماعی و فرهنگی است.
فراخوان جشنواره تا پایان تیرماه ۱۴۰۴ تمدید می‌شود
وی در ادامه گفت: فراخوان دریافت آثار از اساتید و مدیران فرهنگی تا ۳۱ خرداد ماه جاری اعلام شده بود؛ اما با توجه به درخواست‌های متعدد برای تمدید مهلت، تصمیم گرفتیم مهلت ارسال آثار را تا ۳۱ تیرماه تمدید کنیم. این تصمیم با هدف فراهم کردن فرصت بیشتر برای شرکت‌کنندگان، اتخاذ شد و امیدواریم به افزایش مشارکت مؤثر و ارتقای کیفیت آثار جشنواره کمک کند.
محورهای جشنواره و بخش‌های رقابتی
دبیر جشنواره ملی جریان با بیان محورهای کلی جشنواره، توضیح داد: همایش در دو محور کلی برگزار می‌شود: اول، محورهای عمومی شامل فعالیت‌ها و ایده‌های فرهنگی و اجتماعی در تمامی مضوعات مرتبط و دوم، محور ویژه که سه موضوع ۱- ایران، وفاق و همبستگی ملی، ۲-فرهنگ دانشگاهی و ۳-خانواده، زنان و دختران را در بر می‌گیرد. علاوه بر این، بخش ویژه‌ای نیز برای معرفی فعالیتهای دانشگاه‌ها با مشارکت دانشگاه‌های خارجی و دانشجویان بین‌المللی در حوزه فرهنگ اجتماعی در نظر گرفته شده است.
وی افزود: جشنواره در بخش‌های ایده‌ها، تجربه‌های فرهنگی اجتماعی و کنشگری داوطلبانه به صورت رقابتی برگزار می‌شود. آثار اساتید، کارشناسان و مدیران فرهنگی به طور جداگانه و در محورهای عمومی و ویژه به صورت مستقل ارزیابی و آثار منتخب در هر بخش تقدیر خواهند شد.
ساختار ارائه آثار و تاکید بر ارزیابی عادلانه
پویافر درباره نحوه ارائه آثار توضیح داد: سال گذشته تمرکز جشنواره بیشتر بر ارائه آثار ویدیوئی حداکثر پنج دقیقه‌ای بود، اما امسال برای سامان‌دهی بهتر ارسال آثار، فرم‌های ساده‌ای طراحی شده است تا ایده‌پردازان و مجریان تجربیات فرهنگی اجتماعی بتوانند اطلاعات ساختارمند خود را علاوه بر فایل ویدئویی، به طور مکتوب نیز تشریح کرده و به دبیرخانه ارسال کنند. این فرم‌ها شامل پرسش‌هایی درباره ماهیت ایده، سؤال محوری، کاربرد، نمونه‌های مشابه، نیازهای مالی و زمان‌بندی اجرا هستند تا نشان دهند آثار به طور روش مند و ساختاریافته طراحی و تدوین شده‌اند و ارزیابی عادلانه توسط داوران ممکن شود.
وی ادامه داد: در بخش تجربه‌ها نیز مجریان باید توضیح دهند که ایده چگونه اجرا شده، چه ویژگی‌هایی داشته، چه هزینه‌هایی صرف شده و طی چه مدت زمانی به نتیجه رسیده است. این کار تضمین می‌کند که تجربه‌ها برنامه‌های مدون و اثربخشی هستند که توانایی به اشتراک‌گذاری و تکرار شدن دارند.
ترکیب ارائه مکتوب و ویدیویی برای معرفی ایده‌ها و تجربیات
پویافر با تاکید بر ترکیب ارائه مکتوب و ویدیوئی گفت: شرکت‌کنندگان علاوه بر تکمیل فرم‌های مربوط به هر بخش، باید ویدئویی حداکثر پنج دقیقه‌ای از معرفی ایده یا تجربه خود ارسال کنند. این روش به حفظ انگیزه مشارکت و همچنین تضمین امکان ارزیابی دقیق و عادلانه آثار کمک می‌کند. در نهایت، آنچه به عنوان آثار برتر معرفی می‌شود، ترکیبی از ارائه شفاهی و مکتوب است که شایستگی دیده شدن و به اشتراک‌گذاری در سطح دانشگاه‌های کشور را دارد.
نحوه مشارکت دانشگاه‌ها و دانشجویان بین‌الملل
وی درباره مشارکت برنامه‌های ویژه دانشجویان بین‌الملل توضیح داد: دانشگاه‌ها می‌توانند برنامه‌هایی را که ویژه دانشجویان بین‌الملل خود اجرا کرده‌اند یا با مشارکت آنها برگزار شده، یا برنامه‌هایی که با همکاری دانشگاه‌های دیگر اجرا شده‌اند، به جشنواره ارسال کنند.این آثار می‌توانند در یکی از سه محور اصلی جشنواره قرار بگیرند، اما در بخش دانشجویان بین‌الملل تقسیم‌بندی دقیق به ایده یا تجربه صورت نگرفته است تا فضای رشد و مشارکت گسترش یابد.
جشنواره جریان؛ الگویی برای ارتقاء کنشگری اجتماعی در دانشگاه‌ها
دبیر جشنواره جریان، با تاکید بر اهمیت کنشگری اجتماعی و فرهنگی در دانشگاه‌ها بیان کرد:کنشگری اجتماعی فرهنگی برای اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها می‌تواند علاوه بر عینیت بخشی توانمندیهای فرد و تخصصی آنها در اثرگذاری و کمک به جریانِ بهبود و کاهش مسائل، الگویی باشد برای دانشجویان تا با مشاهده این رفتار، کنشگری را در زندگی خود نیز دنبال کنند. اگر دانشجو ببیند که فعالیت استاد محدود به رفت و آمدهای معمول کلاس درس و فعالیتهای موظفی آموزش و پژوهش بوده، ممکن است او نیز همین روند را در آینده ادامه دهد. بنابراین مهم‌ترین دستاورد جشنواره می‌تواند ایجاد انگیزه و الگو برای کنشگری اجتماعی دانشجویان باشد.
توسعه محورهای جشنواره نسبت به سال گذشته
وی در پاسخ به سوالی درباره محورهای جشنواره سال گذشته و تغییرات امسال توضیح داد: سال گذشته جشنواره تمرکز بر شناسایی و به اشتراک‌گذاری تجربه‌ها به ویژه در حوزه رویدادها و برنامه‌های فرهنگ اجتماعی در داخل دانشگاه داشت. امسال نگاه ما توسعه یافته و محدود به فعالیتهای درون دانشگاه نیست؛ بلکه شامل مسئولیت اجتماعی اعضای هیئت علمی و مدیران در خارج از دانشگاه نیز می‌شود، به‌ویژه فعالیتهای نوآورانه داوطلبانه در حوزه فرهنگی و اجتماعی.
پویافر افزود: کنشگری فرهنگی اجتماعی می‌تواند شامل مواردی چون مشاوره علمی به سازمان‌های اجتماعی غیردولتی یا هر نوع همکاری در برنامه‌ها و فعالیتهای آنان، مشارکت در سیاست‌گذاری‌های کلان، راه‌اندازی رویدادهای ملی، شبکه‌سازی بین فعالان اجتماعی در حوزه‌هایی مانند محیط زیست، کاهش آسیب‌های اجتماعی، فقرزدایی، وقف در علم و فناوری و امثال آن باشد. این فعالیت‌ها الزاماً در قالب یک رویداد جشنواره یا برنامه داخل دانشگاه نیستند.
حذف محدودیت‌ها و افزایش تنوع آثار ارسالی
دبیر جشنواره درباره سهمیه‌ها و محدودیت‌های ارسال آثار گفت: برخلاف سال گذشته که سهمیه‌ها محدود بود، امسال اعضای هیات علمی و کارشناسان هر دانشگاه می‌توانند مستقلاً بدون محدودیت تعداد آثار خود را ارسال کنند و هر فرد نیز می‌تواند چند اثر در بخش‌های مختلف ارائه دهد. به عنوان مثال، یک فرد می‌تواند چند ایده، چند تجربه فرهنگی و حتی کنشگری داوطلبانه را ارسال کند. علاوه بر این، بازه زمانی بررسی آثار نیز گسترده‌تر شده و آثار اجرا شده در ۱۰ سال گذشته پذیرفته می‌شوند، هرچند در سال‌های آینده این بازه محدودتر خواهد شد تا از تکرار آثار جلوگیری شود.
محور ویژه: ایران به عنوان پیونددهنده جامعه
وی با بیان اینکه ما تلاش کردیم گستره موضوعات و آثار را آن‌قدر وسیع کنیم که افراد ذهن‌شان بدون محدودیت در موضوع توان اندیشیدن و طراحی و ایده پردازی بیابد و بتوانند از نظر زمان، تنوع فعالیت‌ها و حتی محدوده جغرافیایی که کار در آن انجام شده، اثر بفرستند، اظهار کرد: یکی از این محورها ایران است. اگر بخواهیم یک مفهوم کلی که همه مردم با گرایش‌ها و عقاید مختلف را به هم پیوند می‌دهد و انسجام کلان جامعه را تضمین می‌کند، نام ببریم، آن مفهوم ایران است. این واژه ریشه‌های فرد را به جایی که زندگی می‌کند، یعنی وطن، وصل می‌کند. البته موضوعات دیگری هم مانند آیین‌ها، مفاخر، ادبیات و میراث فرهنگی داریم، اما همه آنها باز هم به ایران مرتبط‌اند و بدون این واژه معنا ندارند. بنابراین دلبستگی ما به ایران، عنصر محوری برای همبستگی است.
پویافر بیان کرد: دومین محور ویژه فرهنگ دانشگاهی است؛ یعنی فردی که در حال حاضر در دانشگاه به عنوان عضو هیئت علمی، کارشناس یا مدیر فرهنگی-اجتماعی فعالیت می‌کند، در این محور می‌تواند ایده‌ها و برنامه‌هایی که در جهت حفظ، ارتقاء و بلوغ فرهنگ دانشگاهی است، ارائه دهد. این محور با توجه به تأکیدات وزیر و معاون فرهنگی اجتماعی وزارت علوم به یک ضرورت تبدیل شده است.
توجه ویژه به مسائل خانواده زنان و دختران
وی ادامه داد: محور ویژه بعدی مربوط به خانواده، زنان و دختران است. در واقع می‌توانست این محور در قالب دو محور جداگانه تعریف شود. اما برای اجتناب از پراکندگی زیاد موضوعات، آنها را کنار هم قرار دادیم. خانواده یکی از مهم‌ترین مسائل اجتماعی جامعه ماست. جامعه با چالش‌های متعددی روبه‌رو است که بخش قابل توجهی از آنها مرتبط با خانواده است و الگوی خانواده در حال تغییر است. برای دانشجویانی که تازه از دبیرستان وارد دانشگاه شده‌اند، شناخت نقش خانواده و آمادگی برای پذیرش نقش‌های جدید، بسیار اهمیت دارد. همچنین، نقش فعالان فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌ها در پرداختن به مسائل خانواده و نشان دادن اثرگذاری و مواجهه مناسب با چالش‌ها، ضرورت دارد.
ایده‌ها و تجربیات خلاقانه در حوزه زنان
پویافر معتقد است مسئله زنان و دختران، اگر نگوییم مهم‌ترین، نیز یکی از مهم‌ترین موضوعات روز جامعه ماست. شاید اکنون هم دیر باشد که به طور ویژه به این موضوع پرداخته شود. این تأکید ویژه به دلیل نقش روز افزون زنان در جامعه و فرهنگ ایرانی است. به دلیل افزایش مطالبه‌گری زنان بر اساس رشد تحصیلات عالیو نقش اجتماعی و شغلی پررنگ‌تر، مسائل و پرسش‌های بی‌پاسخ فراوانی در حوزه زنان و دختران وجود دارد، اما در مقابل، کنشگری فرهنگی اجتماعی در این حوزه هنوز به میزان کافی وجود ندارد. بنابراین، بخشی از جشنواره به ایده‌ها و تجربیاتی اختصاص یافته که به صورت خلاقانه به موضوع زنان و دختران پرداخته‌اند یا در ذات آنها مسئله زنان و دختران در ایران مورد توجه قرار گرفته است. این محور بسیار مهمی است، چرا که از سطوح مدرسه تا دانشگاه و بالاتر، هنوز پاسخ‌های مناسبی برای چالش‌های حوزه زنان و دختران پیدا نشده و ما با مشکلات جدی مواجهیم. ایده‌ها و تجربه‌های جشنواره جریان می‌تواند از این طریق در این حوزه معرفی و به اشتراک گذاشته شود تا الهام‌بخش کارهای مهم‌تر و مؤثرتری باشد که می‌توان در این زمینه انجام داد.
وی ادامه داد: در مورد رویه و چگونگی تقدیر از برگزیدگان جشنواره ملی جریان باید گفت علاوه بر این که جوایز نقدی ویژه برای برگزیدگان در نظر گرفته شده؛ اما همه تقدیر و انگیزشها شامل جوایز نقدی نیستند. بخش مهمی از انگیزش و تشویق شرکت کنندگان به ویژه در مرو داعضای هیأت علمی از طریق پیش بینی امتیازاتی برای ارتقای آن ها انجام خواهد شد.
اهمیت امتیاز فرهنگی در ارتقا اعضای هیئت علمی
ما در حال تدوین متونی برای اصلاحات نهایی و تعریف جایگاه برگزیدگان جشنواره جریان در اسنادی مانند آیین‌نامه سرآمدی فرهنگی و سایر موارد هستیم. این کار در دست اقدام است و می‌توانیم پیشاپیش نوید بدهیم که فعالیت و مشارکت مؤثر در جشنواره، چه در ماده ۱ آیین نامه ارتقا اعضای هیئت علمی و چه در تخصیص پژوهانه اساتید، جایگاه مناسبی خواهد داشت و از سوی معاونت فرهنگ اجتماعی وزارت علوم هم به خوبی دیده می‌شود. هم اکنون نیز در رویکرد جدید ارتقای اعضای هیأت علمی با تأکیدی که مقام معظم رهبری داشته اند، مبنی بر اینکه کار استاد فقط مقاله و کتاب نیست، فعالیتهای فرهنگی بیشتر دیده می‌شود و اهمیت آن در ارتقای اعضای هیئت علمی افزایش یافته است.
اهمیت جشنواره و نقش آن در ارتقای فرهنگ اجتماعی دانشگاهی
دبیر جشنواره جریان در پایان گفت: جشنواره ملی جریان مهم‌ترین رویداد ملی فرهنگ اجتماعی وزارت علوم برای اساتید و کارشناسان این حوزه در دانشگاه‌هاست. با وجود این، هنوز جای کار زیادی برای افزایش ترغیب و مشارکت اساتید در حوزه فرهنگ اجتماعی وجود دارد و باید اطلاع‌رسانی گسترده‌تری انجام شود تا مشارکت بیشتر و اثرگذاری بالاتری در جامعه دانشگاهی داشته باشیم.
انتهای پیام
نظرات