از آنجایی که در سال‌های اخیر، بحث اینترنت ملی و جهانی به یکی از دغدغه‌های جدی سیاست‌گذاران، کارشناسان و مردم تبدیل شده است، برخی از کشورها به‌دنبال توسعه زیرساخت‌های داخلی برای حفظ امنیت، پایداری و استقلال اطلاعاتی هستند، در نقطه مقابل، جامعه جهانی همچنان بر باز بودن اینترنت و دسترسی آزاد به دانش و خدمات تأکید دارد.

محمدتقی جعفری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در ساده‌ترین بیان، اینترنت جهانی همان چیزی‌ است که ما روزانه با آن سروکار داریم؛ شبکه‌ای آزاد و بدون مرز برای تبادل اطلاعات، که وب‌سایت‌های بین‌المللی، موتورهای جست‌وجو، شبکه‌های اجتماعی جهانی، پلتفرم‌های ابری و بسیاری از خدمات دیگر روی آن بنا شده‌اند. در مقابل، اینترنت ملی یا بهتر بگوییم شبکه ملی اطلاعات، زیرساخت ارتباطی داخلی یک کشور محسوب می‌شود که هدف آن این است تا خدمات پایه‌ای مانند پیام‌رسان، آموزش آنلاین، بانکداری، ذخیره‌سازی داده، خدمات شهری و... را بدون نیاز به خروج ترافیک از کشور ارائه دهد. این دو در تضاد نیستند؛ بلکه می‌توانند در صورت طراحی و پیاده‌سازی صحیح مکمل یکدیگر قرار بگیرند.

وی درباره اینکه برخی افراد تصور می‌کنند، اینترنت ملی به معنای «قطع اینترنت جهانی» است، افزود: این بزرگ‌ترین سوءتفاهمی است که در افکار عمومی شکل گرفته، اینترنت ملی به معنی «محدودسازی» نیست، بلکه به معنای «استقلال زیرساختی» است. فرض کنید کشوری مانند ایران در یک بحران جهانی یا تحریم گسترده قرار گیرد، آیا بهتر نیست حداقل خدمات بانکی، آموزشی، ارتباطی و پزشکی بدون وابستگی به دیتاسنترهای خارجی همچنان کار کنند؟ اینجاست که مفهوم «تاب‌آوری دیجیتال» مطرح می‌شود. منطق اینترنت ملی، افزایش پایداری و امنیت داده است و نه بستن دروازه‌های علم و نوآوری.

دکترای مکاترونیک و مدرس دانشگاه صنعتی اصفهان در خصوص مزایا و چالش‌های اینترنت جهانی و ملی مزایای اینترنت جهانی ادامه داد: دسترسی آزاد به منابع علمی، آموزش، خدمات نوین، ارتباط مستقیم با بازار جهانی برای صادرات خدمات، بهره‌گیری از پلتفرم‌های قدرتمند هوش مصنوعی، ذخیره‌سازی و تبلیغات از مزایای اینترنت جهانی است، حال چالش‌های آن شامل، خطر وابستگی بیش از حد به پلتفرم‌های خارجی، آسیب‌پذیری در برابر تحریم یا اختلالات سیاسی، نشت اطلاعات حساس به خارج از کشور است.

جعفری گفت: مزایای اینترنت ملی شامل، کاهش هزینه‌ ترافیک بین‌المللی، افزایش امنیت تبادل اطلاعات حیاتی، امکان توسعه سکوهای بومی با داده‌های واقعی داخلی، پایداری در زمان بحران‌ها است و چالش‌های آن همچون کیفیت پایین برخی پلتفرم‌های جایگزین، ضعف در تجربه کاربری و نوآوری، بی‌اعتمادی عمومی به کنترل اطلاعات است.

وی درباره اینکه برخی پلتفرم‌های داخلی، به‌ویژه در زمینه هوش مصنوعی یا پیام‌رسان نمی‌توانند جایگزین مناسبی برای نمونه‌های خارجی باشند، افزود: این موضوع تا حدی درست است، اما باید منصف بود. ما همچنان به بلوغ لازم در برخی حوزه‌ها نرسیده‌ایم، اما ظرفیت‌های داخلی فوق‌العاده‌ای در این حوزه داریم. شرکت‌های دانش‌بنیان بسیاری در حال توسعه پلتفرم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، خدمات ابری و آموزش هوشمند هستند که اگر حمایت واقعی شوند، می‌توانند بسیار رقابتی عمل کنند. برای نمونه، ترجمه ماشینی بومی با کیفیت قابل قبول، موتور جست‌وجوهایی که رفتار کاربران ایرانی را بهتر درک می‌کنند، سیستم‌های گفت‌وگوی هوشمند بومی در حوزه آموزش و درمان، اپلیکیشن‌های مالی مبتنی بر هوش مصنوعی است، اما مشکل این است که هم‌زمان با توسعه زیرساخت، فرهنگ استفاده و مدل‌های اقتصادی این پروژه‌ها نیز باید رشد کنند.

دکترای مکاترونیک و مدرس دانشگاه صنعتی اصفهان ادامه داد: درباره اینکه مردم به استفاده از اینترنت ملی اعتماد کنند، چند نکته کلیدی وجود دارد ازجمله شفاف‌سازی هدف‌ها که مردم باید بدانند اینترنت ملی مکمل است نه جایگزین. دوم، تقویت رقابت‌پذیری پلتفرم‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان باید محصولات واقعاً با کیفیت و کاربردی ارائه دهند. سوم، حمایت مالی نه رانتی، تسهیلات بدون ارزیابی کیفیت موجب اتلاف منابع می‌شود. چهارم، اعتمادسازی فنی و حقوقی، مردم باید مطمئن شوند داده‌هایشان در امنیت کامل است و حریم خصوصی آن‌ها رعایت می‌شود. تا زمانیکه مردم احساس کنند اینترنت ملی به معنای کنترل است، نه خدمت، استفاده از آن با مقاومت روبه‌رو خواهد شد.

جعفری اظهار کرد: آینده اینترنت، ترکیبی هوشمند از استقلال ملی و ارتباط جهانی خواهد بود. ما به مدل‌هایی نیاز داریم که در زمان بحران، سرویس‌ها از کار نیفتند، اما در زمان عادی، کاربران از بهترین سرویس‌های جهانی بهره‌مند شوند. این همان چیزی است که می‌گوییم «هوشمندی در حکمرانی دیجیتال». اگر این مسیر با عقلانیت، شفافیت و مشارکت مردم و بخش خصوصی پیش برود، نه‌تنها از دنیا عقب نمی‌مانیم، بلکه می‌توانیم جزو کشورهای صادرکننده فناوری نیز باشیم.

انتهای پیام