فریدون سلیمانی با بیان این مطلب به ایسنا اظهار کرد: جامعه عشایری ایران، به‌عنوان یکی از سه جامعه انسانی اصلی کشور، در سال‌های اخیر با چالش‌های جدی ناشی از خشکسالی مواجه بوده است، این بحران، معیشت و اقتصاد عشایر را تحت تاثیر قرار داده و راهبردهای گذشته در مدیریت خشکسالی، نتوانسته مشکلاتی همچون کمبود آب، کاهش مراتع و مهاجرت را به طور کامل برطرف کند. در این میان، مدیریت منابع آب و یافتن راهکارهای نوین برای تامین آب، به ویژه برای شرب دام و کشاورزی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

بارندگی، منبع اصلی تامین آب

وی خاطرنشان کرد: بارندگی به عنوان مهم‌ترین منبع طبیعی آب، می‌تواند در سه حالت تبخیر، نفوذ به زمین یا تبدیل به روان‌آب سطحی قرار گیرد. از نظر مدیریتی، حفظ چرخه طبیعی هیدرولوژیکی در دو حالت اول حائز اهمیت است اما در حالت سوم، روان‌آب‌های سطحی می‌توانند با جمع‌آوری و ذخیره‌سازی، به عنوان منبع ارزشمندی برای تامین آب مورد نیاز استفاده شوند.

استحصال آب باران: روشی سنتی و کارآمد

استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایلام توضیح داد: استحصال آب باران، فرایندی است که از طریق جمع‌آوری، ذخیره و بهره‌برداری از آب‌های جاری شده، به ویژه رواناب‌های ناشی از بارش‌ها، انجام می‌شود. این روش، که از دیرباز در بسیاری از مناطق جهان و ایران مرسوم بوده، می‌تواند به عنوان راهکاری موثر برای تامین آب در مناطق عشایری مورد استفاده قرار گیرد.

سامانه‌های سطوح آبگیر باران

سلیمانی تشریح کرد: سامانه‌های سطوح آبگیر باران، شامل روش‌ها و تکنیک‌هایی هستند که موجب جمع‌آوری و ذخیره‌سازی رواناب‌های سطحی می‌شوند. این سامانه‌ها می‌توانند از سطوح مختلف مانند دامنه‌ها، سطوح سنگی، پشت‌بام‌ها، سطوح نفوذناپذیر و آبراهه‌ها، آب باران را جمع‌آوری کرده و برای اهداف مختلفی مانند تامین آب شرب انسان و دام، آبیاری باغات و کنترل سیلاب‌ها مورد استفاده قرار دهند.

انواع سامانه‌های سطوح آبگیر سنتی

وی گفت: در مناطق مختلف ایران، روش‌های سنتی و بومی مختلفی برای جمع‌آوری آب باران وجود دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از آب انبار: سازه‌ای کهن برای ذخیره آب باران و سیلاب، که در نقاط گرم و خشک کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد، هوتک: حوضچه‌هایی با عمق کم تا متوسط در جنوب بلوچستان، که برای تامین آب شرب انسان و دام استفاده می‌شود، خوشاب: سازه‌ای در حاشیه رودخانه‌ها و دره‌ها، که علاوه بر جمع‌آوری آب، به ایجاد اراضی زراعی نیز منجر می‌شود، بندسار: حوضچه‌هایی در جلگه‌ها و اراضی کم شیب، که برای ذخیره سیلاب و آبیاری مزارع استفاده می‌شود و حفیره (گوراب): سازه‌ای سنتی در استان خوزستان، که برای ذخیره رواناب‌های سطحی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایلام افزود: دانش بومی و روش‌های سنتی استحصال آب باران، نشان‌دهنده توانایی مردم محلی در مدیریت بهره‌برداری از باران و سیل است. این روش‌ها، که در بیشتر مناطق کشور وجود دارند، می‌توانند به عنوان راهکاری کارآمد و ارزان برای تامین آب در مناطق عشایری و خشک کشور مورد استفاده قرار گیرند. با توجه به چالش‌های ناشی از خشکسالی، توجه به این روش‌ها می‌تواند گامی موثر در جهت رفع مشکل کم‌آبی و بهبود معیشت عشایر باشد.

انتهای پیام