محسن اسفندیاری، در گفت‌وگو با ایسنا به تشریح آخرین وضعیت قنوات استان، اقدامات انجام‌شده برای احیا و چالش‌های پیش‌رو پرداخت.
وی اظهار کرد: در حال حاضر، استان خراسان جنوبی با برخورداری از ۶۹۸۳ رشته قنات به طول بیش از ۴۰۰۰ کیلومتر، رتبه نخست کشور را از نظر تعداد قنوات به خود اختصاص داده است. از این تعداد، ۳۵ درصد قنوات در وضعیت سالم قرار دارند و نیازی به مرمت و بازسازی ندارند. همچنین ۳۰ درصد از قنوات تاکنون مرمت شده‌اند و ۳۵ درصد باقی‌مانده نیازمند احیا و مرمت جدی هستند.
اجرای طرح‌های مرمتی موفق در سال‌های اخیر
سرپرست جهاد کشاورزی استان با اشاره به اقدامات انجام‌شده افزود: در سال‌های اخیر، طرح‌های مختلفی برای احیای قنوات اجرا شده که شامل کول‌گذاری، بغل‌بری، طوقه‌چینی، لایروبی و بازسازی کوره قنات‌ها بوده است. این طرح‌ها، با وجود محدودیت‌های اعتباری، موفق ارزیابی شده‌اند و با رضایت بهره‌برداران همراه بوده‌اند.
وی در خصوص تأمین منابع مالی بیان کرد: بودجه احیای قنوات از محل اعتبارات ملی، استانی، صندوق توسعه ملی، بنیاد برکت و سایر نهادها تأمین می‌شود. البته میزان بودجه در هر سال متفاوت بوده و به اولویت‌بندی و اعتبارات مصوب بستگی دارد.
الویت‌بندی بر اساس آب‌دهی و نیاز روستاها
به گفته وی، اولویت‌بندی مرمت قنوات بر اساس معیارهایی چون میزان آب‌دهی، سطح زیرکشت، تعداد بهره‌برداران، قنات اصلی بودن، وابستگی به آب شرب و دام و همچنین توجیه اقتصادی و مشارکت محلی صورت می‌گیرد.
سرپرست جهاد کشاورزی بر نقش اساسی بهره‌برداران در نگهداری قنوات تأکید کرد و گفت: دانش سنتی قنات‌داری در بین جوامع محلی وجود دارد و مشارکت‌های مردمی از طریق انجمن‌ها، شوراهای محلی و دهیاری‌ها ساختارمند شده‌اند که در اجرای پروژه‌ها تأثیرگذار هستند.
وی خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر استفاده از فناوری‌های نوین مانند ژئوتکستایل، کول‌های GRP، پرلیت، مرمت محرابی و لایروبی مکانیزه به افزایش کیفیت و ماندگاری قنوات کمک کرده است.
چالش‌های پیش‌رو در مسیر احیای قنوات
سرپرست جهاد کشاورزی به چالش‌هایی چون کمبود بودجه، کمبود نیروی متخصص، نبود هماهنگی میان نهادها، پراکندگی مالکیت، کاهش منابع آبی و مهاجرت روستاییان اشاره کرد و آن‌ها را از موانع اصلی احیای کامل قنوات دانست.
وی همچنین از انعقاد تفاهم‌نامه با نهادهایی چون بنیاد علوی، بنیاد برکت، قرارگاه امام حسن مجتبی (ع)، موسسات خیریه و نهادهای محلی برای اجرای مؤثرتر پروژه‌های قنات خبر داد.
سرپرست جهاد کشاورزی استان اعلام کرد: برای حفظ دانش سنتی قنات‌داری و آموزش نسل جوان، اقداماتی چون برگزاری کارگاه‌ها، چاپ بروشور، برگزاری روز ملی قنات، همایش‌ها، بازدیدهای میدانی و همکاری با دانشگاه‌ها در دستور کار قرار گرفته است.
وی با اشاره به مشکلات حقوقی و تعدد مالکان برخی قنوات گفت: این مسائل گاه اجرای طرح‌های یکپارچه مرمت را با چالش‌هایی مواجه می‌سازد، اما تلاش می‌شود با همکاری دستگاه‌های مرتبط این موانع رفع گردد.
انتهای پیام
نظرات