به گزارش ایسنا، دکتر سعدآبادی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و دبیر علمی جایزه ملی نوآوری اجتماعی در نشست خبری امروز که در محل ساختمان معاونت علمی برگزار شد، با اشاره به برخی از معضلات اجتماعی در کشور به برخی از آمارهای این چالش‌ها گفت: ۱۵ میلیون نفر در ایران، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، درگیر مشکل مواد مخدر هستند. یعنی از هر ۶ ایرانی، یک نفر به نوعی با مسئله اعتیاد درگیر هستند.
سعدآبادی با اشاره به رشد نگران‌کننده آسیب‌های اجتماعی گفت: بر اساس آمارها حدود ۴۴.۷ درصد از روستاییان کشور به آب سالم دسترسی ندارند و ما آمار رسمی از کودکان کار، خودکشی و قاچاق در کشور نداریم.
وی با بیان اینکه همه این موارد، تنها بخشی از مشکلات اجتماعی هستند که ما روزانه با آنها مواجهیم، ادامه داد: این واقعیت‌ها نیازمند توجه محققان، رسانه‌ها و فعالان اجتماعی است تا به درستی منعکس شوند و وظیفه ما در حل آنها پررنگ‌تر شود. نمی‌خواهیم تلخ صحبت کنیم، اما واقعیت این است که این مسائل با راه‌حل‌های دیروز قابل حل نیستند و نیازمند نفس‌های تازه و افراد نوآور با ایده‌های خلاقانه هستیم. این‌جاست که مفهوم نوآوری اجتماعی وارد میدان می‌شود تا پلی باشد میان واقعیت‌های تلخ و آینده‌ای روشن.
تعریف نوآوری اجتماعی
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی سعدآبادی با اشاره به تعریف نوآوری اجتماعی اظهار کرد: هر زمان که یک مساله اجتماعی را با پنج ویژگی حل کنیم، می‌توانیم از نوآوری اجتماعی صحبت کنیم این ویژگی‌ها شامل نو بودن، پایداری، کارایی، اثربخشی، و تحقق در بستر کنشگری اجتماعی می‌شود.
وی تأکید کرد: نوآوری اجتماعی یعنی شناسایی مساله، قرار گرفتن در دل مشکل، یافتن راه‌حل‌های عملیاتی و اجرای آنها.
سعدآبادی درباره انتخاب جایزه ملی نوآوری اجتماعی به‌عنوان ابزار سیاستگذاری توضیح داد: ما در معاونت علمی به دنبال ابزارهایی برای سیاستگذاری بودیم تا این اکوسیستم را تشویق کنیم. یکی از این ابزارها جایزه است؛ چون در مدیریت، اثری داریم به نام "اثر شما". همان‌طور که در فوتبال، برای اول شدن، ۲۰ تیم رقابت می‌کنند، در این‌جا نیز رقابت منجر به رشد می‌شود.
وی جایزه نوآوری اجتماعی را ترکیبی از شناسایی، ارزیابی، اثرسنجی و در نهایت، حمایت و اتصال این نوآوری‌ها به شبکه حاکمیتی و نهادهای خصوصی و عمومی کشور دانست.
سعدآبادی با اشاره به خلأهای موجود در نظام ارزیابی ایده‌های اجتماعی در کشور گفت: ما شاخص‌ها و ایندکس‌های دقیقی برای ارزیابی ایده‌های اجتماعی نداریم. زمانی در حوزه اقتصاد مقاومتی نیز این ابهام وجود داشت. اینکه چه پروژه‌ای واقعاً در راستای اقتصاد مقاومتی است؟ امروز هم بسیاری مدعی نوآوری اجتماعی هستند، اما شاخص سنجش روشنی نداریم.
دبیر علمی جایزه ملی اجتماعی نوآوری افزود: به همین دلیل، کتابی با عنوان ارزشیابی اجتماعی با همکاری کمیته علمی جایزه و دانشگاه‌های کشور در حال تدوین است که توسط یکی از انتشارات دانشگاهی کشور منتشر خواهد شد. این کتاب می‌تواند تحول بزرگی در ارزیابی و رشد اکوسیستم نوآوری اجتماعی ایجاد کند.
وی از برگزاری کنفرانس ملی نوآوری اجتماعی» به‌عنوان دومین گام مهم این مسیر خبر داد و گفت: در بسیاری از حوزه‌های فنی، ما دنباله‌رو دنیا هستیم. اما در حوزه نوآوری اجتماعی به دلیل تنوع بالای مسائل بومی، می‌توانیم جریان‌ساز و الهام‌بخش باشیم.
دستاوردهای خلاقانه در حوزه اجتماعی
سعدآبادی با بیان اینکه در مواجهه با مشکلاتی که امروز کشور با آن دست به گریبان است، بسیاری از افراد به یک نوع «آبدیدگی» رسیده‌اند، اظهار کرد : در حوزه بین‌الملل، پژوهشگران ایرانی در سطح بالای ژورنال‌های علمی دنیا در حال چاپ مقالاتی درباره کیس‌های اجتماعی ایران هستند. برخی از این آثار حتی در کتاب‌هایی که توسط دانشگاه‌های مطرحی چون آکسفورد منتشر می‌شود، مورد ارجاع قرار گرفته‌اند.
وی اضافه کرد: با این حال، تاکنون ما در داخل کشور کنفرانسی نداشته‌ایم که بتواند به‌طور مشخص به حوزه مسائل اجتماعی بپردازد؛ کنفرانسی که در آن اعضای هیئت علمی، دانشجویان و پژوهشگران ما بتوانند در تعامل با نشریات علمی معتبر وزارت علوم، مقالات برتر خود را ارائه و در ژورنال‌های علمی حوزه علوم اجتماعی منتشر کنند.
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر اینکه اگر بخواهیم مسیر رشد مطالعات اجتماعی در دانشگاه‌ها را دنبال کنیم، باید ابتدا به بلوغ ایده‌پردازان و نوآوران این حوزه توجه کنیم و سپس به چالش‌های واقعی کشور بپردازیم، یادآور شد: در این راستا، جایزه نوآوری اجتماعی شکل گرفت تا نقش این نوآوری‌ها در حل مسائل واقعی کشور پررنگ شود.
علت تأکید بر مسائل واقعی در این رویدادآن است که تا زمانی که یک ایده یا راه‌حل در میدان عمل به اجرا نرسد و اثر ملموس اجتماعی یا اقتصادی ایجاد نکند، شناخته نمی‌شود.
وی برای نمونه، به مسأله دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: حدود ۱۷ سال پیش پروژه‌ای برای رونق کارآفرینی در حوزه کشاورزی منطقه ارومیه تعریف شد. نهادهای مختلفی در این پروژه درگیر شدند. با اتخاذ یک رویکرد سیستمی، بذرهای نوین و کودهای خاصی ارائه شد، آموزش‌هایی به کشاورزان داده شد و اشتغال‌زایی صورت گرفت. در ظاهر، پروژه موفق بود چون ۱۱ اشتغال مستقیم ایجاد شد، یک فعال اقتصادی طی دو سال توانست ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کند. اما در بلندمدت و در یک افق ۱۲ ساله، نه تنها کارآفرینی پایداری شکل نگرفت، بلکه منابع آبی به جای دریاچه، به سمت زمین‌های کشاورزی منحرف شد و در نتیجه آن، وضعیت دریاچه ارومیه بدتر شد، طوفان‌های نمک افزایش یافت و زمین‌ها شور و غیرقابل بهره‌برداری شدند. بهره‌وری زمین‌ها کاهش یافت و کشاورزان سنتی بیکار شدند.
سعدآبادی خاطر نشان کرد: این تجربه، نشان می‌دهد که در جایزه نوآوری اجتماعی، ضریب اثرگذاری باید بر مبنای نتایج واقعی، به‌ویژه آثار اجتماعی و اقتصادی تعریف شود، نه صرفاً فعالیت‌های شکلی.
اهداف جایزه نوآوری اجتماعی
وی اهداف اساسی این جایزه را بر «اثرِ قابلیت‌ساز» متمرکز دانست و ادامه داد: تاثیر فرایندی ارتقای فرهنگ نوآوری اجتماعی، یادگیری جمعی و تقویت سرمایه اجتماعی در نهادها و جوامع هدف، ارزیابی و رتبه بندی طرح‌ها و ایده ها، ایجاد انگیزه، شبکه سازی و تحریک اجتماعی برای طرح های خلاقانه در پاسخ به چالش‌های اجتماعی، افزایش توان نهادهای اجتماعی، سازمان های مردم نهاد و استار ت اپ‌های خلاق حوزه نوآوری های اجتماعی از اهداف این رویداد به شمار می روند.
دبیر علمی جایزه ملی نوآوری اجتماعی اضافه کرد: برای تحقق این اهداف شتاب‌دهنده‌های معتبر حوزه نوآوری نیز در کنار این جایزه قرار دارند تا به فرآیند شتاب‌دهی ایده‌ها، تامین مالی، ایجاد کسب‌وکارهای اجتماعی و ورود به بازار کمک کنند. همچنین، کمیته‌های مختلفی با حضور نمایندگان حاکمیتی و دستگاه‌های دولتی در ساختار جایزه طراحی شده‌اند تا ایده‌های برتر قابلیت «اسکیل‌پذیری» و توسعه در سراسر کشور را پیدا کنند.
وی اظهار کرد: ما در این جایزه، تنها به انتخاب یک نفر اول اکتفا نمی‌کنیم چون هدف، «اکوسیستم‌سازی» در حوزه نوآوری اجتماعی است از این رو در سال نخست، تلاش می‌کنیم فرآیند شتاب‌دهی، اتصال به نهادهای حمایتی و پیوند با مسائل کلان کشور را عملیاتی کنیم.
به گفته وی شرکت‌کنندگان در این جایزه در سطوح مختلف دسته‌بندی خواهند شد:
سطح اول: نوآوری اجتماعی فردی – افرادی حقیقی که به صورت مستقل در این حوزه فعالیت دارند.
سطح دوم: نوآوری اجتماعی شرکتی – مدیران و شرکت‌های خصوصی فعال در عرصه اجتماعی.
سطح سوم: نوآوری اجتماعی حکمرانی – نهادها و دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی که در این زمینه فعالیت می‌کنند.
انتهای پیام
نظرات