سیدحسن هاشمی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص ضرورت راه‌اندازی مرکز داده و اطلاعات در خراسان رضوی، اظهار کرد: بسیاری از سازمان‌ها و کسب‌وکارها برای استقرار سرویس‌های دیجیتال خود مجبور به استفاده از مراکز داده‌ مستقر در شهرهای دیگر یا حتی خارج از کشور هستند.

وی ادامه داد: ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در مشهد و خراسان رضوی بسیار قابل اتکاست. این شرکت‌ها می‌توانند در تمام مراحل طراحی زیرساخت تا توسعه نرم‌افزارها، ارائه خدمات مانیتورینگ، امنیت، پشتیبانی و حتی بهره‌برداری حرفه‌ای از دیتاسنتر نقش‌آفرینی کنند. ما می‌توانیم این پروژه را به موتور محرکی برای توانمندسازی اکوسیستم دانش‌بنیان استان خراسان رضوی هم تبدیل کنیم.

هاشمی افزود: تعاملاتی در حال شکل‌گیری است و تا به امروز هم صحبت‌های بسیاری در این باره انجام شده، اما هنوز به خروجی نهایی و طرح عملیاتی نرسیده است.

وی خاطرنشان کرد: برخی دانشگاه‌ها و پارک‌ها در حال تدوین پیشنهادهایی برای ارائه خدمات تحقیقاتی، طراحی معماری زیرساخت و حتی مشارکت در توسعه مراکز داده هستند. نقش این نهادها، تسهیل ارتباط دانش و صنعت، جذب سرمایه انسانی و توسعه راهکارهای بومی است. هرچقدر همکاری بین صنعت، دانشگاه و دولت نزدیک‌تر باشد، خروجی پایدارتری خواهیم داشت.

نایب رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی خراسان رضوی بیان کرد: مطالعات اولیه انجام شده و در قالب کمیسیون دانش‌بنیان خراسان رضوی نظرات و پیشنهادات فعالان اکوسیستم را دریافت کرده‌ایم. در حال حاضر تمرکز روی مدل سرمایه‌گذاری و طراحی پلتفرم مرکز داده است که باید دولت به عنوان متولی پروژه در این باره تصمیم‌گیری کرده و با استفاده از ظرفیت قابل توجه دانش‌بنیان‌های استان این پروژه را عملیاتی کند.

هاشمی ادامه داد: بخش خصوصی همیشه آماده و مهیای ورود به این نوع پروژه‌هاست اما نکته مهم این است که باید بستر مناسب همکاری و تعامل وجود داشته باشد.

وی در ادامه گفت: هنوز تصمیم‌گیری‌هایی جهت خدمات برای بخش خصوصی و استارتاپ‌ها صورت نگرفته‌است، اما می‌توان بر اساس الگوی عملکرد سایر دیتاسنترهای کشور و تجربه حاصل‌شده در آنجا درباره مرکز داده مشهد هم برنامه‌ریزی کرد.

نایب رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی خراسان رضوی بیان کرد: نبود دیتاسنتر بومی در خراسان رضوی باعث شده بسیاری از سازمان‌ها، نهادهای دولتی و شرکت‌های خصوصی مجبور به میزبانی اطلاعات خود در دیتاسنترهایی در سایر استان‌ها، عمدتاً تهران یا حتی خارج از کشور شوند.

هاشمی تاکید کرد: این وضعیت وابستگی اطلاعاتی را به وجود آورده که از چند جهت می‌تواند نگران‌کننده باشد. نکته اول اینکه از دست رفتن کنترل مستقیم روی داده‌ها یکی از تبعات جدی این وابستگی است.

وی افزود: وقتی داده‌ها خارج از استان ذخیره می‌شود، نه تنها نظارت بر امنیت فیزیکی و منطقی آن‌ها دشوارتر می‌شود، بلکه سرعت واکنش به اختلالات یا حملات سایبری نیز کاهش می‌یابد. دومین نکته این است که کاهش استقلال اطلاعاتی و دیجیتال استان به عنوان یک پیامد راهبردی مطرح است. وابستگی به زیرساخت‌های دیگر مناطق، به‌ویژه در شرایط بحران، محدودیت‌های زیادی در ارائه خدمات دیجیتال یا تضمین پایداری فعالیت‌های حیاتی ایجاد می‌کند. 

نایب رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی خراسان رضوی اظهار کرد: نگرانی سوم، کندی در دسترسی به داده‌ها و افزایش تأخیر در سرویس‌دهی است که می‌تواند تجربه کاربری را در بسیاری از سرویس‌های دیجیتال مختل کند؛ به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند گردشگری هوشمند، خدمات شهری، آموزش آنلاین و تجارت الکترونیک محلی و مهم‌تر از همه، افزایش ریسک‌های امنیتی و تهدیدات سایبری است.

تمرکز داده‌ها در خارج استان، امنیت منطقه‌ای را شکننده می‌کند

هاشمی بیان کرد: تمرکز داده‌های سازمانی در مراکزی دور از دسترس فنی استان بدون اینکه مکانیزم‌های کافی برای پایش و مقابله سریع با تهدیدات وجود داشته باشد، باعث شکننده شدن امنیت دیجیتال در مقیاس منطقه‌ای می‌شود. به همین دلیل، ایجاد یک مرکز داده بومی و حرفه‌ای در استان نه تنها یک اقدام زیرساختی، بلکه ضرورتی است و باید در راستای سیاست‌های کلان دولت و سند تحول دیجیتال کشور با جدیت پیگیری شود.

وی افزود: دیتاسنتر فقط یک زیرساخت فنی نیست؛ بستر حاکمیت داده، شفافیت سازمانی، کنترل داده‌های حاکمیتی و بسترساز خدمات شهر هوشمند است. تا زمانی که داده‌های ما در اختیار دیگران باشد، نمی‌توانیم انتظار حکمرانی دقیق با تصمیم‌سازی داده‌محور داشته باشیم. شهرداری‌ها، دانشگاه‌ها، نهادهای دولتی و شرکت‌های بزرگ نیازمند زیرساخت محلی برای ارائه خدمات هوشمند و پاسخگو هستند.

نایب رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی خراسان رضوی با بیان اینکه مرکز داده ستون فقرات اقتصاد دیجیتال است، اظهار کرد: بدون آن، بسیاری از ظرفیت‌های استان مثل خدمات مبتنی بر کلان‌داده، هوش مصنوعی، گردشگری هوشمند، تجارت الکترونیک و حتی سلامت دیجیتال یا اجرا نمی‌شوند یا در خارج از استان توسعه می‌یابند. شهرهایی مثل نیشابور، سبزوار و تربت حیدریه با وجود استعداد فنی بالا، به دلیل نبود دسترسی به دیتاسنتر مناسب، توانایی رشد زیرساخت‌های دیجیتال را از دست داده‌اند. این فرصت‌ها، سرمایه از دست‌رفته‌اند که می‌توان با یک تصمیم زیرساختی، احیاءشان کرد.

اشتغال تخصصی، نگه‌داشت نخبگان و مشارکت خصوصی

هاشمی ادامه داد: ایجاد یک دیتاسنتر نه تنها اشتغال مستقیم در زمینه‌هایی مانند شبکه، امنیت، مدیریت داده و پشتیبانی فنی ایجاد می‌کند، بلکه با راه‌اندازی شرکت‌های خدمات‌دهنده و استارتاپ‌های وابسته، اشتغال غیرمستقیم گسترده‌تری را هم به دنبال دارد. این یک فرصت واقعی برای نگه‌داشت نخبگان فناوری در استان است که به‌جای مهاجرت به تهران یا خارج کشور، می‌توانند آینده شغلی خود را در همین جا بسازند.

وی افزود: در کشور تجربه‌های موفقی در قالب مشارکت بخش خصوصی با نهادهای حاکمیتی وجود دارد و ما نیز معتقدیم مدل مشارکتی می‌تواند برای خراسان رضوی اجرا شود. بخش خصوصی در استان آمادگی سرمایه‌گذاری دارد به شرطی که حمایت و تسهیل‌گری دولت فراهم باشد. مدل‌هایی نظیر BOT یا اجاره بهره‌برداری بلندمدت می‌تواند ریسک را کاهش داده و پروژه را به سرعت عملیاتی کند.

نایب رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی خراسان رضوی بیان کرد: خراسان رضوی از نظر نیروی انسانی متخصص، شرکت‌های دانش‌بنیان و ظرفیت دانشگاهی جایگاهی ممتاز دارد، اما نبود زیرساخت‌های پایه مانند دیتاسنتر، مانعی جدی در مسیر اجرای تحول دیجیتال است. تحول دیجیتال بدون زیرساخت امن و قابل اتکا ممکن نیست. خراسان رضوی می‌تواند به یکی از قطب‌های دیجیتال کشور تبدیل شود، مشروط بر آنکه سرمایه‌گذاری جدی در زیرساخت‌هایی چون مرکز داده انجام شود.

تجربه جنگ ۱۲ روزه و ضرورت توزیع زیرساخت‌های اطلاعاتی

هاشمی بیان کرد: خراسان رضوی علی‌رغم ظرفیت‌های گسترده فناورانه از کمبود مراکز داده‌ مقیاس‌پذیر و پایدار رنج می‌برد. بسیاری از سازمان‌ها و کسب‌وکارها برای استقرار سرویس‌های دیجیتال خود مجبور به استفاده از مراکز داده‌ مستقر در شهرهای دیگر یا حتی خارج از کشور هستند.

وی افزود: این وابستگی باعث افزایش تأخیر، ریسک امنیتی و کاهش کنترل بر داده‌ها شده است. نیاز به یک دیتاسنتر قدرتمند در مشهد، نه تنها یک ضرورت فنی، بلکه زیرساختی کلیدی برای توسعه خدمات بومی، جذب سرمایه و استقلال اطلاعاتی استان است. در برخی بحران‌ها مانند آنچه در جنگ ۱۲ روزه تجربه کردیم مشاهده شد که پایتخت‌محور بودن چه تبعات سنگینی برای کشور دارد. تمرکز بخش عمده زیرساخت‌های اطلاعاتی در شهر تهران و شرایط خاص این کلانشهر در جنگ تحمیلی که عملاً آن را به تعطیلی کشانده بود، سبب شد بخش قابل‌توجهی از خدمات و سرویس‌های مبتنی و متکی به مراکز داده دچار مشکل شود.

هاشمی گفت: علاوه بر این، شهرهایی مثل تبریز و شیراز نیز با چالش‌هایی مواجه شدند که سبب شد استفاده‌کنندگان از دیتاسنترهای این شهرها نیز دچار شوک و نگرانی شوند، در حالی که شهری مانند مشهد نیز با تجربه اخیر و تجربه‌های گذشته می‌توانست یکی از مطمئن‌ترین مراکز داده کشور را در دل خود داشته باشد.

انتهای پیام