رضا عابدی گناباد در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به مبانی وحدت ملی در اندیشه امام خمینی(ره)، اظهار کرد: کشور ما همواره با آسیب‌هایی مواجه بوده که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، مقوله وحدت است. این مفهوم زمانی معنا پیدا می‌کند که بر اساس مشترکات شکل گیرد. در کشور ما و منطقه غرب آسیا، شکاف‌های بومی و مذهبی وجود دارد. ایران، تلفیقی از اقوام و مذاهب مختلف است؛ از فارس‌ها و لرها گرفته تا کردها، اعراب، شیعه‌ها، اهل سنت، زرتشتی‌ها و یهودیان. این تنوع فرهنگی و قومی علاوه بر تمدن هفت‌هزار ساله کشورمان است. 

وی افزود: فرهنگ، تمدن و تاریخ، هویت مشترک ما ایرانیان را شکل می‌دهد و دین اسلام ما را با این هویت چند رنگ و چند شکل در یکدیگر قرار می‌دهد. یکی از دلایل تضعیف نگرش‌های دینی در کشور ما، تلاش برای از بین بردن این رویکرد وحدت بخش است.

این کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: امام خمینی بر وحدت تأکید داشت و این وحدت باید در چارچوب اصول، منافع ملی و اسلام باشد. در واقع، همین وحدت بود که امام را قادر کرد تا با بسیاری از توطئه‌های داخلی و خارجی مقابله کند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، حرکت‌های تجزیه‌طلبانه‌ای مانند غائله ترکمن‌صحرا و جنبش خلق مسلمان در آذربایجان به وجود آمد، اما همه این‌ها با شکست مواجه شدند.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه امام خمینی با نگاه وحدت‌گرایانه خود توانست هویت ملی و وحدت ملی ما را حفظ کند، گفت: حتی در جنگ تحمیلی، با وجود اینکه ایران تنها بود و کشورهای عربی و غربی پشت عراق قرار داشتند، امام توانست با همین نگاه، کشور را از بلایای بزرگ نجات دهد و از تجزیه آن جلوگیری کند. این تأکید بر وحدت و اسلامیت، نه‌تنها در حفظ تمامیت ارضی کشور مؤثر بود، بلکه به ما کمک کرد تا در برابر چالش‌های بزرگ بایستیم و هویت ملی‌مان را حفظ کنیم.

عابدی گناباد با بیان اینکه ملی‌گرایی و اسلام، هرچند ممکن است در برخی موارد با هم تضاد داشته باشند، اما به طور کلی همگرا هستند، عنوان کرد: نگاه اسلام به مسائل، وسیع‌تر و کلان‌تر از ملی‌گرایی است و به عمق هویت انسانی و اجتماعی می‌پردازد. به طور کلی، نگاه دینی به وحدت، نگاهی امت‌گراست. اسلام خود را محدود به مرزهای جغرافیایی نمی‌داند و همواره بر مفهوم امت اسلامی تأکید می‌کند. این نگرش، در تفکر امام خمینی نیز مشهود است؛ ایشان به‌ وضوح بر این باور بود که ملیت و مرزهای جغرافیایی که ما با آن‌ها مواجه هستیم، در واقع مرزهای استعماری هستند که قدرت‌های بزرگ در دوره‌های استعمار ترسیم کرده‌اند.

عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد نیشابور با بیان اینکه نگاه امام خمینی به مقوله وحدت امت‌گرایانه، فراتر از دولت-ملت‌های فعلی بود، افزود: نگرش امت‌گرایانه امام، با توجه به چارچوب‌های دینی، نه‌تنها باعث حفظ ملیت ایران شد، بلکه استقلال و تمامیت ارضی کشور را نیز حفظ کرد. به‌ عبارتی، امام خمینی با تأکید بر مفهوم امت اسلامی، توانست هویت ملی و فرهنگی ایران در برابر فشارهای خارجی و داخلی را تقویت کند و به این ترتیب، نه‌تنها به وحدت ملی کمک کرد، بلکه از تجزیه و تضعیف کشور نیز جلوگیری نمود. این نگاه به امت، به‌ویژه در شرایط بحرانی، به عنوان یک عامل کلیدی در حفظ انسجام و یکپارچگی ایران عمل کرد.

عابدی گناباد با اشاره به نقش زنان و اقلیت‌ها در اندیشه وحدت امام خمینی، بیان کرد: نگاه امام خمینی به این موضوع بسیار روشن و تأثیرگذار است. ایشان بر این باور بود که زنان باید نه‌تنها در تشکیل خانواده محوریت داشته باشند، بلکه در مدیریت آن نیز نقش محوری ایفا کنند. این محوریت در تربیت فرزندان و ساختن نسل آینده بسیار حائز اهمیت است. به علاوه امام خمینی تأکید زیادی بر نقش محوری زنان در مشارکت‌های سیاسی و اجتماعی داشت. شما می‌توانید ببینید که امام خمینی دیدارهای متعددی با زنان داشته و در این دیدارها به اهمیت مسئولیت‌های آن‌ها در خانواده و همچنین در حوزه‌های اجتماعی پرداخته است.

وی با بیان اینکه امام همچنین برای اقلیت‌ها نیز نقشی اساسی در تقویت وحدت ملی قائل بود، اظهار کرد: امام خمینی بارها با نمایندگان اقلیت‌های مختلف دیدار داشت و بر اهمیت تکریم خانواده شهدای ارمنی و زرتشتی تاکید می‌کرد. ایشان و مقام معظم رهبری همواره بر این نکته تأکید کرده‌اند که این اقلیت‌ها بخشی از هویت، فرهنگ و تاریخ ایران هستند. در طول تاریخ، ما هیچ‌گاه ارمنی‌ها را به‌عنوان غیرایرانی تلقی نکرده‌ایم. همچنین، برادران و خواهران زرتشتی نیز هیچ‌گاه از نظر ما غیرایرانی نبوده‌اند.

عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد نیشابور ادامه داد: این در حالی است که بسیاری از مسائل مربوط به اقلیت‌ها در کشورهای دیگر مانند ترکیه و مصر هنوز حل‌نشده باقی مانده است. اما برای ما این مسائل به‌طور طبیعی حل شده و عادی است. به‌ عبارتی، نگاه امام خمینی به زنان و اقلیت‌ها، نه‌تنها بر حفظ هویت ملی تأکید دارد، بلکه بر اهمیت مشارکت همه اقشار جامعه در ساختن آینده‌ای بهتر و همبستگی اجتماعی نیز تأکید می‌کند. این رویکرد، به‌ویژه در شرایط کنونی، می‌تواند الگویی برای تعامل و همزیستی مسالمت‌آمیز در جامعه ایران باشد.

انتهای پیام