محمدجواد استادی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: زمانی‍که درمورد اربعین صحبت می‌کنیم این نکته حائز اهمیت است که باید نگاهی جامع و فراگیر نسبت به این موضوع داشته باشیم و اگر چنانچه مولفه‌ها و جنبه‌های مهم این رویداد را مدنظر قرار ندهیم، نمی‌توانیم درک درستی از این پدیده و مسائل پیرامون آن ‌را داشته باشیم به همین جهت اگر ما اربعین را از مناظر مختلف مثل فرهنگی، انسانی و تمدنی بررسی کنیم متوجه ظرفیت منحصربه فرد و ویژه‌ای در اربعین می‌شویم که قابلیت تبدیل شدن به یک سرمایه مشترک جهانی را دارا است.

وی ادامه داد: پدیده اربعین را باید فراتر از مرزهای جغرافیایی و حتی مذهبی به آن بپردازیم. به دیدگاه شخصی من اربعین یک جلوه‌گاه و تبلور یک معنویت اجتماعی و همبستگی انسانی است. با اینکه این واقعه کاملا به فرهنگ شیعه باز می‌گردد، اما ظرفیت قدرتمند آن باعث می‌شود تا از مرزهای دینی و مذهبی عبور کند و انسان‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در جهانی که با بحران معنویت، انزوای افراد و فردگرایی افراطی که حاصل مدرنیته و توزیع بی‌عدالتی ساختاری است روبه‌رو هستیم پیاده‌روی اربعین به عنوان یک الگو موجب می‌شود رابطه انسان‌ها بهبود یابد و به حل مشکلات دنیای مدرن می‌پردازد.

استادی با اشاره به ظرفیت‌های فرهنگی اربعین افزود: میلیون‌ها نفر صرف نظر از سود و منفعت شخصی خود یک مسیر طولانی و طاقت‌فرسا را با ایثار و فداکاری طی می‌کنند و از چیزی که نمود می‌یابد یک مفهوم اساسی را از زیست جمعی دریافت می‌کنیم. برخی از مفاهیم بنیادی مثل کرامت انسانی، عدالت، مقاومت در برابر ظلم و حق‌طلبی که در عاشورا وجود داشت در اربعین نیز وجود دارد که جزئی از ارزش‌های جهانی بوده و مورد قبول تمامی انسان‌ها واقع شده است و همین وجه اشتراک باعث ارتباط و اتحاد آدمیان از فرهنگ‌ها و ادیان گوناگون می‌شود، بنابراین وجود این موارد موجب می‌شود تا اربعین تبدیل به یک میراث فرهنگی و معنوی بزرگ مشترک بشری شود که اگر به آن توجه داشته باشیم، می‌توانیم از این ظرفیت در معماری اخلاق‌محور در آینده بهره‌مند شویم.

اربعین، تجلی وحدت فراتر از مرزها و فرهنگ‌ها

وی در پاسخ به این سوال که چگونه اربعین به عنوان یک رویداد جهانی شناخته می‌شود، گفت: در دوره‌ای با عنوان جهانی‌شدن زیست می‌کنیم که استفاده از تکنولوژی موجب سهولت در ارتباطات و  درهم‌پیچیدگی فرهنگ‌ها شده است و در چنین دوره‌ای پدیده‌های دارای اهمیت جهانی می‌شوند که بتوانند فراخوان‌های اخلاقی و وجودی انسان را فارغ از فرهنگ‌ نژاد و زبان‌شان منتشر کنند و اربعین شامل تمامی این ظرفیت‌ها می‌شود. بالغ بر ۸۰ کشور از سراسر دنیا در اربعین حضور پیدا می‌کنند که دارای پیشینه‌های فرهنگی و مذهبی متفاوتی هستند و این گردهم آمدن میلیونی افراد باعث اثبات انتقال پیام عاشورا است که فقط به یک ملیت یا قومیت خاص منتهی نمی‌شود و به تمامی انسان‌ها تعلق دارد.

اربعین جهانی‌ترین تجمع داوطلبانه تاریخ بشر است

وی افزود: این فراگیری که برآمده از ماهیت پیام امام حسین(ع) است که شامل حقیقت‌طلبی، ایستادگی در برابر ظلم و آزادی می‌شود در وجدان جمعی جوامع گوناگون نیز مشترک است و اگر این مفاهیم را در سایر نقاط دنیا مطرح کنید مردم آن‌را درک می‌کنند. به همین دلیل راهپیمایی اربعین یک آیین عبادی مختص شیعیان نیست، بلکه زمینه تبدیل شدن به یک بستری برای شکل‌گیری همبستگی جمعی علیه بی‌عدالتی را دارد. حضور تعداد بالا و بین‌المللی زائران از فرهنگ‌ها و مذاهب گوناگون باعث می‌شود تا اربعین به عنوان جهانی‌ترین تجمع داوطلبانه تاریخ بشر باشد.

رئیس اداره هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در خصوص بازتاب رسانه‌های جهانی درمورد اربعین تصریح کرد: رسانه‌های جریان اصلی در غرب با سیستم نظام سرمایه‌داری همسو هستند و حقیقت اربعین را آنگونه که باید منعکس نمی‌کنند، یا دربرخی موارد این رویداد را به یک آیین و مناسک محلی محدود می‌کنند و وظایف خود را در جایگاه رسانه به درستی انجام نمی‌دهند. یکی از دلایل این اتفاق این است که به طورکلی در درک پدیده‌های معنوی غیرغربی دچار ضعف هستند و بخشی از این موضوع به کوتاهی ما باز می‌گردد که زمینه‌های درک آن ‌را برای تمرکز رسانه‌های غربی به درستی فراهم نکردیم.

وی اضافه کرد: از دیگر دلایل این چالش ملاحظات سیاسی است که رسانه‌های نظام سرمایه‌داری با آن مواجه هستند که اگر واقعیت اربعین همراه با پیام اصلی ظلم‌ستیزی و آزاده‌خواهی منتشر شود با اهداف این نظام همخوانی ندارد و باعث حضور افراد بیشتری می‌شود.

استادی ادامه داد: هرچند که تعدادی رسانه مانند شبکه‌های اجتماعی، خبرنگاران داوطلب، فعالان و کنشگران حوزه‌های گوناگون به صورت مستقل به فعالیت می‌پردازند و تا حدودی توانسته‌اند تصویر درست‌تری را به مخاطبان انتقال دهند؛ البته امروزه بیش از اینکه بازتاب خبر اربعین را در خبرگزاری‌های بزرگی مثل CNN شاهد باشیم باید به سراغ یوتیوبرها و به‌ طور کلی فعالان فضای مجازی و رسانه‌ای برویم که در صفحات شخصی خود تجربیاتشان را نشان می‌دهند.

وی در خصوص استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ای برای معرفی اربعین گفت: با حمایت از جریان رسانه‌های مستقل و آزاد و همچنین کنشگران حقیقی در غرب و زمینه‌سازی برای حضور آن‌ها در اربعین که به آن علاقه‌مند هستند، می‌توانیم بهتر از گذشته این امر را به جهانیان معرفی کنیم. همچنین باید تلاش کنیم که تصویر درستی از واقعه اربعین در رسانه‌های جهانی ارائه تا در نهایت ظرفیت تحولات رسانه‌ای نیز فراهم شود.

اربعین تجسم یک همبستگی فرادولتی و فراملی است

استادی اظهار کرد: با وجود تنش‌هایی که در منطقه خاورمیانه وجود دارد به ‌طور کلی اربعین تجسم یک همبستگی فرادولتی و فراملی است و این دقیقا همان چیزی است که امروز به آن نیازمند هستیم. در شرایطی که بسیاری از دولت‌های مسلمان با هم اختلاف و حتی گاهی تخاصم دارند، اربعین یک فرصت برای جوامع مدنی ملت‌ها، جدای از سیاست‌های رسمی و اختلافات سیاسی است که با هدف اصلی اربعین در کنار یکدیگر قرار گیرند. اگر این تجربه به صورت گسترده‌تر رخ دهد باعث ایجاد یک شبکه‌سازی می‌شود که منجر به شکل‌گیری یک جبهه فرهنگی و اجتماعی جدی در برابر دشمنان مشترک ملل مسلمان یعنی صهیونیسم جهانی و تروریسم غربی می‌شود.

رئیس اداره هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه ما به ظرفیت وحدت‌آفرین و گفت‌وگوپذیر اربعین توجه کمی داریم، ادامه داد: اربعین یک تجمع انحصاری و درونگرایانه نیست، بلکه دارای یک ماهیت دعوتگر است که باید آن‌را از منظر بینافرهنگی مشاهده کرد که افراد فارغ از هرگونه تفاوت در کنار یکدیگر به صورت متحد و برابر قرار می‌گیرند که نه تنها شعارگونه نیست بلکه تجربه‌ای عمیق است.

انتهای پیام