محسن غلامی، مدیر بخش آموزش یونسکو امروز چهارشنبه، ۱۲ شهریور در نخستین کنگره ملی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیط‌زیست متن پیام یونسکو خطاب به این کنگره را قرائت کرد.

در این پیام آمده است: 

حضار گرامی، مسئولان محترم دانشگاه شیراز، اساتید بزرگوار و جوانان پرانرژی و بااستعداد، سلام عرض می‌کنم؛ مایهٔ خوشحالی و افتخار است که امروز در این جمع حضور دارم. دیدار با شما، به‌ویژه دانشجویان و پژوهشگران جوان، که آینده‌سازان این سرزمین و جهان به‌شمار می‌آیید، برای من بسیار دلگرم‌کننده است. اجازه می‌خواهم در آغاز از میزبانی گرم و صمیمانهٔ دانشگاه شیراز و همهٔ دست‌اندرکاران این نشست علمی صمیمانه قدردانی کنم.

یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد، از ابتدا برای ایجاد صلح در جهان ایجاد شده است؛ صلحی که تنها با گفت‌وگو و همبستگی میان ملتها به‌دست نمی‌آید، بلکه نیازمند تضمین توسعهٔ پایدار در همهٔ کشورهاست. در جهان امروز ما با چالش‌های متعددی برای دستیابی به توسعهٔ پایدار روبه‌رو هستیم؛ چالش‌هایی که بیشتر آنها توسط ما انسان‌ها ایجاد شده‌اند، از تغییرات اقلیمی و آسیب‌های زیست‌محیطی گرفته تا سوءاستفاده از فناوری‌های نوین و بحران‌های اجتماعی. این چالش‌ها نه‌تنها مانع توسعهٔ پایدار می‌شوند، بلکه مهم‌تر از آن صلح و آرامش را متزلزل کرده و زمینه را برای افزایش خشونت و نابرابری فراهم می‌سازند. در چنین شرایطی، استفادهٔ بهینه از منابع طبیعی و انسانی و به‌کارگیری مسئولانهٔ فناوری اهمیتی حیاتی دارد.

یونسکو به‌عنوان یک آژانس تخصصی سازمان ملل که در پنج حوزهٔ آموزش، علم، فرهنگ، علوم اجتماعی و انسانی و ارتباطات و اطلاعات فعالیت دارد، تلاش می‌کند با گسترش همکاری‌های بین‌المللی و به‌کار بستن دانش، خرد و تخصص، ظرفیت‌های جهانی را برای یافتن راه‌حل‌های مؤثر در برابر چالش‌های پیش‌رو تقویت کند. یکی از عرصه‌های اصلی این پاسخ، بهره‌گیری صحیح و سازنده از فناوری است؛ فناوری‌ای که اگر آگاهانه و مسئولانه به‌کار گرفته شود، می‌تواند به ابزاری نیرومند برای پیشرفت بشر و حفاظت از زمین ما بدل شود.

فناوری بسط توانایی‌های انسان است؛ در واقع سخت‌افزارها امتداد توانمندی‌های فیزیکی ما هستند و نرم‌افزارها ادامهٔ توانایی‌های ذهنی ما. به این ترتیب، فناوری توان انسان را برای هر اقدام مثبت و معنی افزایش می‌دهد. لذا مسئلهٔ اصلی این است که چگونه و با چه نیتی از آن استفاده کنیم. فناوری می‌تواند ابزاری توانمند برای مواجههٔ خردمندانه با چالش‌های بشر و حل آنها باشد یا بالعکس، سرچشمهٔ بحران‌ها و آسیب‌های تازه باشد. از همین رو، یونسکو همواره می‌کوشد با تدوین معیارها و چارچوب‌های اخلاقی و قانونی، استفادهٔ آگاهانه و مسئولانه از فناوری را ترویج کند تا این ابزار در خدمت خیر عمومی باشد.

کمبود آب در ایران امروز صرفاً یک مسئلهٔ زیست‌محیطی نیست، بلکه بحرانی ست با پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی. این بحران از یک‌سو کشاورزی و امنیت غذایی را با تهدیدی جدی روبه‌رو کرده و از سوی دیگر، با خشک شدن تالاب‌ها و کاهش تنوع زیستی، اکوسیستم‌های طبیعی را آسیب‌پذیر ساخته است. پاسخ به چنین چالشی، مدیریت خردمندانه و پایدار منابع را می‌طلبد. فناوری‌های نوین در این مسیر می‌توانند با بهبود بهره‌وری، کاهش اتلاف و حفاظت از منابع طبیعی نقش کلیدی در پاسخ به این چالش ایفا کنند؛ هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های امروز ظرفیت آن را دارد که در رصد، مدیریت و پیش‌بینی مسائل محیط‌زیستی و کشاورزی نقشی کلیدی ایفا کند.

هوش مصنوعی، همانند سایر فناوری‌ها، هم می‌تواند منبع فرصت باشد و هم سرچشمهٔ تهدید؛ بسته به چگونگی استفاده، می‌تواند به کاهش و مدیریت بحران‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی یاری رساند یا بالعکس، بر شدت و ابعاد آنها بیفزاید. اینجاست که آموزش نقش کلیدی پیدا می‌کند. آموزش با رویکردی علمی، اخلاقی و مسئولانه، نسل آینده را قادر می‌سازد که با دیدی مسئولانه، علمی و اخلاقی از این ابزار قدرتمند بهره گیرد؛ چرا که آیندهٔ کشور و جهان در دستان همین نسل جوان است.

در همین راستا، دفتر یونسکو در تهران از طریق برنامه‌ها و همکاری‌های مشترک با دستگاه‌های دولتی و نهادهای عمومی و مردمی تلاش می‌کند ظرفیت‌های ملی را برای بهره‌برداری پایدار از منابع، آموزش نسل جوان و استفادهٔ مسئولانه از فناوری‌های نوین تقویت کرده و ایران را در مسیر دستیابی به توسعهٔ پایدار و مواجهه با چالش‌های امروز و فردا یاری رساند.

کنگرهٔ ملی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و تعدیل علمی در دانشگاه شیراز نمونه‌ای از پیوند میان علم، فناوری و مسئولیت اجتماعی است. محوریت بحث‌ها پیرامون استفادهٔ مسئولانه از آموزش و هوش مصنوعی برای رویارویی با چالش‌های اقلیمی بر این نکته تأکید دارد که راه برون‌رفت از بحران‌های پیچیدهٔ امروز تنها از مسیر پژوهش و خلاقیت می‌گذرد. این گردهمایی فرصتی ارزشمند است تا نسل جوان، در کنار استادان و پژوهشگران، دیدگاه‌های نوآورانه‌ای را مبتنی بر راهکارهای علمی و عملی برای توسعهٔ پایدار به اشتراک گذارند.

نهایتاً، دستیابی به استفادهٔ پایدار از منابع، در پایان، بار دیگر بر اهمیت تلاش مشترک برای ساختن آینده‌ای روشن‌تر برای ایران و همهٔ جهان تأکید می‌کنم؛ آینده‌ای که در آن علم، اخلاق و فناوری دست در دست هم داشته باشند و به خدمت انسان و زمین درآیند. از تمامی جوانانی که با انگیزه و اشتیاق در این نشست شرکت کرده‌اند صمیمانه تقدیر می‌کنم و از دست‌اندرکاران و برگزارکنندگان این همایش ارزشمند نیز سپاسگزارم. امیدوارم چنین تلاش‌هایی به گام‌های بزرگ‌تری در مسیر صلح، توسعهٔ پایدار و شکوفایی علمی منجر شود.

انتهای پیام