علیرضا بیات در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: ماهواره «ونگارد ۲» نهمین ماهواره‌ای بود که به‌طور موفق در مدار زمین قرار گرفت و در عین حال نخستین ماهواره آزمایشی هواشناسی جهان به‌شمار می‌رود. این ماهواره توسط ایالات متحده آمریکا ۱۷ فوریه ۱۹۵۹ از پایگاه فضایی کیپ کاناورال فلوریدا و با استفاده از موشک «ونگارد اس.ال.وی-۴» به فضا پرتاب شد.

وی با اشاره به ویژگی‌های فیزیکی این ماهواره افزود: ونگارد ۲ یک کره آلومینیومی به قطر تقریبی ۵۰/۸ سانتی‌متر و جرم حدود ۱۰ کیلو و ۸۰۰ گرم بود. منبع تغذیه آن، یک باتری داخلی با عمر محدود به‌شمار می‌رفت و ابزار علمی‌اش شامل دو فتوسل برای اندازه‌گیری شدت نور بازتابی از سطح زمین و مجموعه‌ای از فرستنده‌های رادیویی «وی.اچ.اف» برای ارسال داده‌ها به ایستگاه‌های زمینی بود.

کارشناس نجوم درباره اهداف این مأموریت ادامه داد: نخستین هدف، بررسی توزیع ابرها در نیمکره روز و در واقع اولین تلاش بشر برای پایش آب‌وهوا از فضا بود. دومین هدف، آزمایش فناوری مشاهده زمین از مدار با ابزار نوری به‌شمار می‌رفت. سومین هدف، اندازه‌گیری غیرمستقیم چگالی جو بالایی زمین از طریق رصد تغییر مدار در طول زمان بود و چهارمین هدف نیز آماده‌سازی برای نسل بعدی ماهواره‌های هواشناسی همچون «تی‌آی‌آراواس» یا «TIROS» محسوب می‌شد.

بیات افزود: مدار ونگارد ۲ بیضوی و تقریباً زمین‌مرکزی بود که حضیض آن ۵۶۰ کیلومتر و اوج آن ۲۹۰۰ کیلومتر گزارش شده است. این ماهواره با میل مداری ۳۲۹ درجه و دوره تناوب ۱۲۱ دقیقه، یک دور کامل به گرد زمین می‌زد.

این کارشناس نجوم ادامه داد: در زمان پرتاب، ماهواره وارد مدار شد و سیستم‌ها فعال شدند، اما به دلیل بروز مشکلاتی در پایدارسازی چرخش، جهت‌گیری ماهواره دچار اختلال شد. این مشکل سبب شد داده‌های فتوسل‌ها نامنظم باشند و اطلاعات مفیدی از توزیع ابرها به دست نیاید. با این وجود، داده‌های مداری از جمله کاهش ارتفاع ناشی از مقاومت جوی، ارزش علمی فراوانی برای محققان داشت.

بیات با اشاره به طول عمر عملیاتی این ماهواره گفت: فرستنده‌ها تا زمان پایان توان باتری داده‌ها را مخابره کردند که این روند تنها چند هفته به طول انجامید و پس از آن ماهواره خاموش شد. نکته جالب درباره ونگارد ۲ این است که هنوز پس از گذشت بیش از ۶۵ سال، در مدار زمین حضور دارد و پیش‌بینی می‌شود مدار آن تا حدود ۳۰۰ سال دیگر نیز پایدار باقی بماند. بدین ترتیب می‌توان آن را یادگاری تاریخی از نخستین ماهواره‌های فعال بشر دانست.

وی اهمیت‌های تاریخی این ماهواره را نیز چنین برشمرد و گفت: ونگارد ۲ نخستین ماهواره هواشناسی جهان بود که هرچند داده‌های آن کامل نبود، اما اثبات کرد که امکان پایش جو از فضا وجود دارد. این مأموریت همچنین نشان داد کنترل وضعیت و پایدارسازی ماهواره‌ها برای انجام مأموریت‌های علمی، پارامتری حیاتی است. به‌علاوه، ونگارد ۲ پایه‌گذار برنامه‌های بعدی همچون «تیروس-۱» شد که موفق به ثبت تصاویر ارزشمندی از ابرها شد.

انتهای پیام