دکتر رقیه قهرمانی‌نیک، شامگاه ۱۷ شهریور در نشست «سیمای پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در نهج‌البلاغه» با تحلیل بر امین بودن پیامبر(ص) اظهار کرد: یکی از صفات اصلی پیامبر(ص) که مورد توافق همه مردم از جمله مخالفان ایشان در مکه بود، صفت امین بودن ایشان است. این صفت در تمام ابعاد زندگی ایشان تأثیرگذار بوده؛ به گونه‌ای که ازدواج پیامبر(ص) با همسرشان حضرت خدیجه(س) بر مبنا و با تکیه بر همین مهم اتفاق افتاده است که خود شرحی مفصل دارد.

وی با اشاره به اینکه در مبحث امین بودن پیامبر(ص) اولین موردی که مطرح می‌شود، آن است که آیا در نهج‌البلاغه درباره تولد یا کودکی پیامبر صحبتی شده است یا خیر، گفت: اولین جایی که در نهج‌البلاغه می‌توان این مبحث را ردیابی و پیگیری کرد، در قسمت‌های پایانی خطبه اول نهج‌البلاغه است؛ امام علی(ع) در این خطبه بیان می‌کنند که با ولادت پیامبر(ص)، اثری که بر جامعه پدید آمد، کرامت و بزرگواری بر سراسر هستی بود.

این پژوهشگر علوم قرآن و حدیث ادامه داد: «کریم» به معنای ارزشمند و گران‌بها است. خداوند تصمیم گرفت که از شخصی مثل پیامبر(ص) رونمایی کند تا بر آدمیان تأثیر بگذارد و این به معنای شروع تمام خوبی‌هایی است که انسان‌ها می‌توانند تجربه کنند. امام علی(ع) در این خطبه تأکید می‌کنند که زیست پیامبر(ص) مورد اکرام خدای متعال بوده است. این مسئله تا بدان‌جا بوده است که زمانی که خداوند به قبض روح ایشان تصمیم گرفت، از تعبیر «فَقَبَضَهُ إِلَیْهِ کَرِیماً» استفاده می‌شود؛ یعنی تمام وجود پیامبر(ص) اثر گران‌بها دارد و باید از دستاوردهای ایشان استفاده کنیم.

قهرمانی‌نیک با اشاره به خطبه ۱۹۲ نهج‌البلاغه، بیان کرد: در این خطبه امام علی(ع) درباره زمانی صحبت می‌کنند که پیامبر(ص) از شیر گرفته شدند. در این خطبه آمده است که زمانی که پیامبر(ص) از شیر گرفته شدند، خداوند یکی از فرشته‌های بزرگش را در کنار ایشان برای محافظت قرار داد تا در بزرگواری‌های اخلاقی نقش تعلیمی را نیز داشته باشد.

وی اظهار کرد: در خطبه ۱۰۵ نیز درباره کودکی پیامبر(ص) صحبت شده است. در این خطبه ذکر شده است که خداوند پیامبر(ص) را انتخاب کرد تا بشارت‌دهنده و مژده‌رسان باشند. در این خطبه امام علی(ع) به کودکی تمام انسان‌های ارزشمند اشاره می‌کنند و پیامبر(ص) را در این میان بهترین می‌شمارد.

این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه تمام مردم مکه پیامبر(ص) را امین می‌دانستند، بیان کرد: مردم مکه دائماً با هم در حال نزاع بودند و همچنین از شرایط اقتصادی و رفاهی خوبی برخوردار نبودند و پیامبر(ص) در چنین جامعه‌ای به امین بودن معروف شدند. این صفت تا آنجا مطرح بود که کسی ایشان را با نام محمد نمی‌شناخت، بلکه ایشان را «امین» صدا می‌زدند.

قهرمانی‌نیک با اشاره به چگونگی آشنایی پیامبر(ص) و حضرت خدیجه(س) و تأثیر امین بودن پیامبر(ص) در این آشنایی، بیان کرد: حضرت ابوطالب، حضرت خدیجه(س) را به ایشان معرفی می‌کند و می‌گوید که وی برای تجارت به دنبال شخصی مطمئن و امین است و اصرار می‌ورزد تا پیامبر(ص) خود را به ایشان معرفی کند. سپس این گفت‌وگو مورد استماع شخصی قرار می‌گیرد و حضرت خدیجه(س) خبردار می‌شود و پیکی برای پیامبر(ص) می‌فرستد و به ایشان پیشنهاد دوبرابری برای تجارت می‌دهد. پیامبر به سفری می‌روند و سود فراوانی می‌کنند. بعد از آن حضرت خدیجه به دلیل ویژگی‌های پیامبر(ص) به ایشان علاقه‌مند می‌شود و ازدواج میان ایشان رخ می‌دهد و این ازدواج به دلیل معروف بودن پیامبر(ص) به صفت امین شکل می‌گیرد.

وی بیان کرد: پیامبر(ص) در هر سال در ماه رجب به غار حرا می‌رفتند و این اهمیت عبادت ایشان نسبت به خداوند را می‌رساند. این مسئله در خطبه ۱۹۲ آمده است؛ در اصل از شب ۲۷ رجب، که پیامبر(ص) امین مکه بوده‌اند، به «أَمِینُ الله» شهرت می‌یابند؛ چراکه سیری از امانت‌داری را گذرانده‌اند. بنابراین، بعد از آنکه امین بودن پیامبر(ص) بر همه آشکار می‌شود، خدا نیز ایشان را می‌پذیرد و امین وحی الهی قرار می‌دهد.

این پژوهشگر قرآن و حدیث ادامه داد: در یکی از خطبه‌های نهج‌البلاغه درباره پیامبر(ص)، عبارت «ٱلدَّافِعُ جِیَشَاتِ ٱلْأَبَاطِیلِ» به معنای دفع‌کننده بودن تمامی باطل‌ها توسط پیامبر(ص) است. مردم نماز، پوشش، رفتن ربا از زندگی، منزلت زن و ... را با پیامبر(ص) تجربه کردند و ایشان باطل‌ها را از بین بردند. عبارت «مُسْتَوْضِفاً فِی مَرْضَاتِکَ» نیز درباره ویژگی‌های پیامبر(ص) ذکر شده است. کلمه «مستوضف» به معنای شخص پرجنب‌وجوش از ویژگی‌های ایشان است. «وَلَا وَانٍ فِی عَزْمِهِ» در نهج‌البلاغه نیز به صفت قاطع بودن تصمیمات پیامبر(ص) اشاره می‌کند و ایشان را فردی با عزم و اراده معرفی می‌کند که در نیمه راه سست نمی‌شود. این عزم و اراده پیامبر(ص) تا آن‌جا بوده است که وقتی در جنگ حتی یک‌سوم سپاه برمی‌گشتند، ایشان با عزم و اراده سست نمی‌شدند و به کار خویش ادامه می‌دادند.

قهرمانی‌نیک با تأکید بر اینکه مردم از پیامبر(ص) راهنمایی می‌خواستند، چون می‌دانستند ایشان راه‌حل دارند، افزود: پیامبر(ص) حتی به شخصی که غضّ بصر نکرده بود و پیش ایشان آمده بود، راه‌حل ارائه دادند و آن شخص بدون خجالت مسئله خود را بیان کرد. ایشان کسی را سرزنش نمی‌کردند و مردم راحت مسائل خود را مطرح می‌کردند. پیامبر(ص) حتی در شرایطی که القاب زشتی مثل «ساحر»، «کذّاب» و «مجنون» به ایشان می‌دادند، با سعه‌صدر برخورد می‌کردند.

وی تصریح کرد: پیامبر(ص) هم امین خدا بودند و هم مأمون و مورد اعتماد و اطمینان همه مردم و این یک دوجانبگی در شخصیت ایشان است که البته ایشان در هر دو جنبه و همه امور قطعاً موفق عمل کرده‌اند. عبارت «خازن علم بودن» پیامبر(ص) برای خداوند در نهج‌البلاغه بیانگر همین مطلب است و نشان می‌دهد که پیامبر(ص) تا آن‌جا مورد اعتماد بودند که خزینه‌دار علم الهی باشند و ظرفیت انتقال علم الهی به خویش را دارند. عبارت «وَشَهِیدُکَ یَوْماً» نیز می‌رساند که پیامبر(ص) گواه خدا تا قیامت است.

این استاد دانشگاه با تأکید بر الگوسازی از شخصیت پیامبر(ص) و به‌ویژه صفت امین بودن ایشان، گفت: اگر ما امین بودن پیامبر(ص) را در زندگی خویش اساس قرار دهیم، اراده قوی پیدا خواهیم کرد و در شرایطی که افراد به هم اعتماد ندارند و تزلزل در بسیاری از روابط امری رایج است، اعتمادسازی در جامعه شکل می‌گیرد.

انتهای پیام