به گزارش ایسنا، دکتر فاطمه صادقی کیا در مراسم افتتاحیه هفته جهانی فضا با شعار «زندگی در فضا» که از صبح امروز در سالن همایش‌های وزارت ارتباطات و فناوری و اطلاعات برگزار شد، رؤیای کشف فضا را ریشه در بنیادی‌ترین انگیزه‌های وجودی انسان دانست که از بدو خلقت، انسان علاقه‌مند به دانش ستاره‌ها و توجه به آسمان بوده است، گفت: این علاقه، زمینه‌ساز حوزه نجوم و شناسایی ستارگان شده است.

وی افزود: زمین به عنوان سومین سیاره منظومه خورشیدی دارای ماه و سیارات دیگر است و انسان با روحیه کاوشگری، برای یافتن زیستگاه‌های جدید و کشف منابع معدنی وارد فضا می‌شود. این فضا گاهی به حس قدرت ‌نمایی تبدیل می‌شود، مانند اتفاقات جنگ سرد و گاهی به بستر همکاری‌های بین‌المللی دوستانه، مانند ایستگاه فضایی که کشورهای مختلف در آن مشارکت دارند.

صادقی کیا، نقشه راه اکتشافات فضایی را شامل عبور از مدار زمین، استقرار در ماه، گردش و استقرار در مریخ و سپس رسیدن به فضای کهکشانی دورتر عنوان کرد و یادآور شد: در این مسیر، هر کشور بخشی از فعالیت‌ها را با توجه به منافع ملی و سیاست‌گذاری‌های خود انتخاب می‌کند. در این اکتشافات، ربات و انسان هر دو با مصالحه حضور دارند؛ ربات‌ها در بخش‌های دور و سخت فضا و انسان در بخش‌هایی که نیازمند بررسی شرایط انسانی است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه فضایی درباره چالش‌های زندگی در فضا، گفت: گرانش پایین باعث اثرات فیزیولوژیکی مانند تحلیل عضلانی، پوکی استخوان و اختلال در مایعات بدن می‌شود و تشعشعات فضایی تهدیدی برای سلامت موجودات زنده هستند که می‌توانند عامل بروز سرطان، اختلال در سیستم عصبی، جهش‌های ژنتیکی و مرگ سلولی در سیستم‌های خون‌ساز و ایمنی شوند.

صادقی کیا افزود: سامانه‌های فضایی نیز از این آسیب‌ها مصون نیستند؛ سیستم‌های الکترونیک، ارتباطات، محموله و سلول‌های خورشیدی باید پوشش‌های حفاظتی مناسب داشته باشند.

وی با تاکید بر اینکه تأمین منابع غذایی و رژیم غذایی انسان برای سکونت در فضا نیازمند سیستم‌های پشتیبان است، یادآور شد: پروژه‌های بین‌المللی مختلف برای تأمین آب، غذا، تولید اکسیژن و دفع دی‌اکسیدکربن تعریف شده است. علاوه بر آن سلامت روانی فضانوردان نیز چالش مهمی است؛ افسردگی، اضطراب و محدودیت محیطی می‌تواند سلامت روحی آنان را تهدید کند. بنابراین پروژه‌های متعددی برای مقابله با این چالش‌ها در نقشه راه اکتشافات فضایی دیده شده است.

این محقق حوزه فضایی یکی از زمینه‌های مهم در حوزه فضایی را استقرار اقامتگاه در سطح ماه، مریخ یا فضای مداری ذکر کرد که باید ویژگی‌های خاصی برای حفظ سلامت و ایمنی انسان و تجهیزات فراهم شود.

صادقی کیا اضافه کرد: استفاده از گیاهان در فضا، علاوه بر فراهم کردن اکسیژن و تغذیه، به بشر آموخته است چگونه مصرف آب را تا ۹۰ درصد بهینه کند و کشت بدون خاک را انجام دهد. این دانش سرریز شده به زندگی امروز، توسعه داروهای جدید و بهبود روش‌های دارورسانی را ممکن کرده است.

وی افزود: در حوزه ساختمان‌سازی نیز تجربه سکونتگاه‌های فضایی باعث شده فناوری مدیریت انرژی و عایق‌بندی پیشرفته امروز در ساختمان‌های زمینی کاربرد پیدا کند. استفاده از مواد سبک و پرینت سه‌بعدی برای ساخت سریع سکونتگاه‌ها نمونه‌ای دیگر از این سرریز دانش است.

صادقی کیا با تاکید بر اینکه ایران در این مسیر فعال بوده و برنامه‌ها و پروژه‌های ۱۰ ساله‌ای در زمینه زیست فضا دارد، گفت: پژوهش در این حوزه فرصت توسعه همکاری‌های بین‌المللی را نیز فراهم می‌کند که در سایر حوزه‌ها به سهولت ممکن نیست. سرریز دانش زیست فضا باعث پیشرفت فناوری و رفاه زندگی انسان شده است. حوزه‌های پزشکی، داروسازی، تغذیه، ساختمان، کامپیوتر، فناوری و نانو از جمله زمینه‌هایی هستند که از این تحقیقات بهره‌مند شده‌اند.

صادقی کیا با تاکید بر اینکه برای سکونتگاه‌ها، طراحی‌ها باید به گونه‌ای باشد که سریع برپا شوند، منابع انرژی حفظ شود، در برابر مخاطرات فضایی حفاظت شود و محموله‌ها سبک باشند، استفاده از مواد موجود در همان سیاره یا ماه و فناوری پرینت سه‌بعدی را از جمله روش‌های اجرایی ذکر کرد که می‌توان از آن استفاده کرد.

وی افزود: شبیه‌سازی‌های زمینی پیش از اعزام موجود زنده به فضا انجام می‌شود تا مدیریت منابع، استحکام سکونتگاه، تاب‌آوری انسان و شرایط محیطی مورد بررسی قرار گیرد. این شبیه‌سازی‌ها شامل رفتار انسان، سلول‌های انسانی روی تراشه‌های اندامی و بررسی عملکرد آن‌ها در شرایط فضایی است.

این محقق پژوهشگاه فضایی با بیان اینکه سرمایه‌گذاران به حوزه زیست فضا توجه نشان داده‌اند، از جمله این حوزه‌ها را حمل‌ونقل، آموزش، توسعه فناوری‌های پیشرفته و توریسم فضایی دانست که هم درآمدزایی دارد و هم حس کاوشگری بشر را ارضا می‌کند و افزود: فعالیت‌های زیست فضایی باعث پیشرفت در درمان بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان، ضعف عضلانی و اختلال سیستم ایمنی شده است. محیط فضا شتاب‌دهنده پیری است و پژوهش‌ها در این محیط می‌توانند پاسخ‌ها را ماه‌ها یا حتی هفته‌ها سریع‌تر از زمین ارائه دهند و برای بیماری‌هایی مانند سرطان، آلزایمر و مشکلات قلبی و گوارشی کاربرد دارند.

صادقی کیا ادامه داد: توسعه ابزارها و دستگاه‌های پزشکی برای فضانوردان مانند حسگرهای زیستی و سیستم‌های مانیتورینگ از راه دور، سرریز دانش خود را به زندگی روی زمین منتقل کرده است و امکان بررسی تغییرات سلولی و ژنتیکی ناشی از محیط فضایی را فراهم کرده است.

وی افزود: استفاده از گیاهان برای تولید اکسیژن و جذب دی‌اکسیدکربن و توسعه گیاهان مقاوم به تنش‌های محیطی باعث افزایش بهره‌وری و غنی شدن محصولات کشاورزی شده و در تغذیه و درمان مؤثر است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه فضایی اضافه کرد: در کشت‌های فضایی از نور LED برای تأمین طیف‌های خاص نور استفاده شده است که به رشد و تولید مواد مغذی گیاهان کمک می‌کند. این فناوری‌ها امروز در بهبود محصولات کشاورزی و تغذیه انسان‌ها کاربرد دارند.

وی افزود: در مجموع، پژوهش‌های زیست فضا سرریز دانش و فناوری ایجاد کرده‌اند که زندگی بشر روی زمین را متحول کرده و اثبات می‌کند این حوزه باید جدی گرفته شود؛ نه فقط برای سفر به فضا، بلکه برای ساختن زندگی بهتر روی زمین و منافع ملی. با توجه به محدودیت سرمایه ملی، سیاست‌گذاری‌ها باید استمرار و برنامه‌ریزی دقیق داشته باشند تا این پژوهش‌ها به نفع جامعه و کشور باشد. از توجه شما به این ارائه تشکر می‌کنم و امیدوارم مفید واقع شده باشد.

انتهای پیام