دکتر رئوف احمدیان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه اختلالات رشدی، گروهی از مشکلات هستند که در روند طبیعی رشد جسمی، شناختی، زبانی یا رفتاری کودک بروز می‌کنند، اظهار کرد: این اختلالات به طور معمول در سال‌های نخست زندگی ظاهر می‌شوند و می‌توانند بر عملکرد روزمره و کیفیت زندگی فرد تأثیر ماندگاری داشته باشند.

وی افزود: اغلب اختلالات رشدی، پیش از تولد آغاز می‌شوند، اما برخی نیز ممکن است بر اثر عوامل پس از تولد مانند آسیب‌ها، عفونت‌ها یا قرار گرفتن در معرض سموم محیطی ایجاد شوند و علت بیشتر این اختلالات ترکیبی از عوامل ژنتیکی، پزشکی، محیطی و رفتاری مانند سیگار کشیدن و ... در دوران بارداری، عفونت‌های مادر در دوران بارداری، وزن کم هنگام تولد، زایمان زودرس و یا تماس با موادی مانند سرب است که همگی می‌توانند در بروز این اختلالات نقش داشته باشند؛ اما با این حال، در بسیاری از موارد، علت دقیق همچنان ناشناخته است.

این روانشناس کودک با بیان اینکه مطالعات نشان می‌دهد که حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از کودکان سه تا ۱۷ ساله دچار نوعی از اختلال رشدی از جمله بیش‌فعالی، اختلال طیف اوتیسم، اختلال گفتار و زبان، اختلال یادگیری، فلج مغزی، کم‌شنوایی، سندرم X شکننده، سندرم تورت و سایر شرایط مشابه هستند، گفت: حدود ۲۵ درصد از کم‌ شنوایی‌های نوزادان ناشی از عفونت‌های دوران بارداری (مانند سیتومگالوویروس) یا آسیب‌های پس از تولد است. 

وی در ادامه با برشماری علل اختلالات رشدی افزود: همچنین برخی از علل شایع ناتوانی ذهنی شامل سندرم داون، سندرم X شکننده یا آسیب‌های ناشی از الکل در دوران جنینی هستند. زردی درمان‌ نشده نوزاد نیز می‌تواند به عارضه‌ای به نام کرنیکتروس منجر شود که با فلج مغزی، مشکلات شنوایی و بینایی همراه بوده، اما با تشخیص و درمان به‌موقع، قابل پیشگیری است.

احمدیان در تبیین نشانه‌های هشداردهنده در سنین مختلف، اظهار کرد: در نوزادان (۰ تا ۱۲ ماهگی) نداشتن لبخند اجتماعی تا ۶ ماهگی و یا عدم واکنش به صدا یا اسم تا ۹ ماهگی و یا از دست دادن مهارت‌های قبلی، در کودکان نوپا (یک تا سه سال)نگفتن اولین کلمه تا ۱۶ ماهگی و ناتوانی در ساخت جملات دو کلمه‌ای تا ۲۴ ماهگی و عدم تعامل با همسالان یا انجام حرکات تکراری جزو علایم هشدار دهنده به شمار می‌آید.

وی ادامه داد: در کودکان پیش‌دبستانی (سه تا پنج سال) گفتار نامفهوم برای غریبه‌ها، دشواری در بازی‌های ساده یا رعایت قوانین و پرخاشگری مکرر و در کودکان مدرسه‌ای (پنج سال به بالا) مشکلات یادگیری با وجود آموزش مناسب، دشواری در دوستی با همسالان، نقص در توجه یا بیش‌فعالی و مشکلات در مهارت‌های خودیاری از جمله علل هشدار دهنده‌ای هستند که مادرها باید به آن دقت داشته باشند. در صورت مشاهده چند مورد از این نشانه‌ها، توصیه می‌شود کودک توسط تیمی از متخصصان شامل پزشک رشد، روانشناس کودک، گفتار درمانگر و کار درمانگر، ارزیابی شود.

این روانشناس کودک با ارائه توصیه‌ها و راهکارهای حمایتی، بیان کرد: کودکان و بزرگسالان دارای اختلالات رشدی، مانند دیگران، حق دسترسی به زندگی سالم و فعال را دارند و داشتن اختلال رشدی به معنای ناتوانی در داشتن سلامت جسمی و روانی نیست و برای حفظ سلامت این افراد، مراجعه منظم به پزشک، پیشگیری از بیماری‌ها، فعالیت بدنی مناسب و تغذیه سالم ضروری بوده و مطالعات نشان داده است که برخی مشکلات مانند آسم، آلرژی‌های پوستی، یا میگرن در میان کودکان دارای اختلالات رشدی بیشتر دیده می‌شود؛ بنابراین، پیگیری‌های پزشکی منظم اهمیت فراوانی دارد.

وی با بیان اینکه اختلالات رشدی،  مادام‌العمر؛ اما قابل مدیریت و کنترل‌ هستند، اظهار کرد: با برنامه‌ریزی درست، آموزش هدفمند، حمایت خانواده و مدرسه می‌توان شرایط را برای رشد بهتر کودک فراهم کرد و در این مسیر به نقاط قوت فرزندتان مانند خلاقیت و حافظه نیز توجه کنید، از فناوری‌های آموزشی و ابزارهای کمکی (مانند نرم‌افزارهای یادگیری دیجیتال یا تبدیل گفتار به متن) بهره بگیرید، همکاری مداوم میان خانواده، مدرسه و مراکز حمایتی را جدی بگیرید. همچنین آموزش و حمایت از والدین، خواهر و برادر و مربیان نقش کلیدی در بهبود روند رشد کودک دارد.

احمدیان خاطرنشان کرد: هر کودکی، دنیای منحصر به‌ فردی دارد و آگاهی، توجه و مداخله به‌ موقع می‌تواند مسیر آینده او را به شکلی چشمگیر تغییر دهد؛ بنابراین درک صحیح از اختلالات رشدی و پذیرش تنوع‌های فردی، گامی مهم در ایجاد جامعه‌ای آگاه‌تر و مهربان‌تر است.

انتهای پیام