به گزارش ایسنا، دولت ترکیه با انتخاب «نوح ییلماز» معاون وزیر خارجه به‌عنوان سفیر جدید خود در دمشق، قصد دارد کنترل پرونده سوریه را در دستان چهره‌ای قرار دهد که این پرونده را همچون کف دست می‌شناسد. او جایگزین «برهان کوراوغلو» شد که بلافاصله پس از برکناری نظام پیشین سوریه به‌عنوان کاردار در دمشق منصوب شده بود.

منصبی که به گفته ناظران، با هدف تحکیم حضور ترکیه در سوریه و دفاع از حوزه نفوذش در برابر کشورها و نیروهایی که می‌خواهند به آنکارا یادآور شوند «حدود نفوذت باید در شمال متوقف شود» و بقیه‌ سهم سوریه میان بازیگران دیگر تقسیم خواهد شد.

کنترل پرونده سوریه

«خالد الفطیم» تحلیلگر سیاسی سوری می‌گوید انتصاب ییلماز به‌عنوان سفیر در دمشق، بخشی از تغییرات اداری در وزارت خارجه ترکیه است، اما انتخاب شخص او بیانگر تمایل دولت ترکیه برای حفظ منافعش در سوریه از راه تکیه بر فردی است که تمام جزئیات صحنه سوریه را می‌داند و با رهبران گروه‌های انقلابی پیشین که اکنون در دمشق در قدرت‌اند، رابطه نزدیک دارد.

الفطیم در گفت‌وگو با شبکه RT توضیح داد که نظارت دقیق ییلماز بر روند شکل‌گیری روابط ترکیه با انقلاب سوریه در سال‌های نبرد با نظام «بشار اسد» رئیس جمهور مستعفی این کشور سابقه امنیتی برجسته‌اش — که او را در شمار طراحان اصلی طرح سرنگونی نظام دمشق قرار داد — موجب شد آنکارا بدون در نظر گرفتن سلسله‌مراتب اداری، او را از سمت معاون وزیر به منصب سفیری ارتقا دهد؛ اقدامی که هدفش تثبیت نفوذ پررنگ ترکیه در سوریه و جلوگیری از تلاش‌های رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای منطقه برای محدود کردن این نفوذ است، کشورهایی که تمایل ترکیه به برقراری شراکت دائم با دمشق با پشتیبانی واشنگتن را برنمی‌تابند.

ییلماز افزون بر مسئولیت سفیری، ریاست «کمیته فنی هماهنگی» را نیز بر عهده دارد؛ بازوی اجرایی «شورای راهبردی عالی» مربوط به پرونده سوریه است که خود او در تأسیسش نقش داشت. پیش‌زمینه طولانی‌اش در دستگاه اطلاعاتی ترکیه، وی را در شکل‌دهی به سیاست جدید ترکیه در قبال سوریه پس از پایان دوران روابط گرم پیش از انقلاب نقش‌آفرین کرد. او در عین حال با مقام‌های کنونی دمشق که بیشتر از فرماندهان سابق «هیئت تحریرالشام» در ادلب‌اند، روابط شخصی و کاری عمیقی دارد.

درگیری با رژیم اشغالگر 

«سعید جوده» تحلیلگر سیاسی سوری می‌گوید مأموریت ترکیه از سوی آمریکا برای مدیریت پرونده سوریه همچنان ادامه دارد. طبق گفته او، واشنگتن در تلاش است از طریق «توماس باراک» نماینده ویژه‌اش — که هم‌زمان سفیر آمریکا در ترکیه نیز هست — نوعی توازن در سوریه ایجاد کند و احتمال تمدید مأموریتش در روزهای آینده وجود دارد.

جوده در گفت‌وگو با پایگاه خبری RT اشاره می‌کند که مأموریت‌هایی که بر دوش ییلماز گذاشته شده‌اند فراتر از وظایف معمول یک سفیر است و بیشتر به کارکرد یک فرستاده ویژه شباهت دارد که به تمام جزئیات صحنه سوریه و درهم‌تنیدگی‌های امنیتی و نظامی آن آگاه است. ییلماز در گذشته روابط ترکیه با گروه‌های مسلح سوری وابسته به آنکارا را پایه‌گذاری کرد؛ گروه‌هایی که بعدها ستون فقرات ساختار نظامی کنونی سوریه را تشکیل دادند، از جمله «ارتش ملی» که هنوز حقوق نیروهایش را از ترکیه دریافت کرده و از استقلالی کامل نسبت به دمشق برخوردار است. ترکیه نیز در نبرد با نیروهای دموکراتیک سوریه «قسد» روی او حساب ویژه باز کرده است، زیرا این نیروها در امتداد جبهه‌های تماس با قسد مستقرند و در تمام عملیات‌های پیشین ترکیه در داخل خاک سوریه نقش محوری داشتند.

به گفته جوده، نخستین و حساس‌ترین مأموریت ییلماز — به‌عنوان اولین سفیر ترکیه در دمشق پس از سیزده سال از انتصاب آخرین سفیر، «عمر اونهن» — تمرکز بر دو پرونده‌ اصلی قسد و رژیم صهیونیستی است. این رژیم با حملات هوایی ماه آوریل گذشته به پایگاه‌های نظامی در حال ساخت ترکیه در حومه‌ حمص، خطوط قرمز خود را به ترکیه نشان داد و مانع گسترش نفوذش از شمال به عمق خاک سوریه شد.

در عین حال، جوده یادآور شد که پرونده «قسد» همچنان در بن‌بست سیاسی قرار دارد، زیرا مواضع طرف‌ها در قبال توافق ۱۰ مارس که میان «احمد الشرع» رئیس دولت انتقالی سوریه و «مظلوم عبدی» فرمانده «نیروهای دموکراتیک سوریه» امضا شد، بدون تغییر مانده است؛ از این رو، انتصاب سریع ییلماز احتمالاً با نزدیک شدن موعد پایان اجرای این توافق تا پایان سال جاری بی‌ارتباط نیست.

نقش سفیر جدید ترکیه در دمشق صرفاً محدود به حوزه‌های امنیتی و نظامی نخواهد بود، بلکه احتمال دارد عرصه اقتصادی را نیز دربر گیرد. آنکارا امیدوار است با استفاده از شرکت‌های ترکیه‌ای، سهم عمده‌ای از بازسازی و سرمایه‌گذاری در سوریه را تصاحب کند؛ موضوعی که ییلماز در آن سابقه و تخصص دارد. او از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ ریاست دفتر پژوهش‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه در واشنگتن را برعهده داشت و در پروژه‌های آموزشی وزارت دفاع ناتو مشارکت کرده است؛ تجربیاتی که افزون بر وجهه امنیتی، او را آشنا با مدیریت و اقتصاد نیز ساخته است.

سفیر ۴۹ ساله ترکیه که دارای مدرک دکترای جامعه‌شناسی از دانشگاه «ییلدریم بایزید» است و به دو زبان عربی و انگلیسی در کنار زبان مادری خود تسلط دارد، به‌خوبی می‌داند که شرایط جدیدی در سوریه پدید آمده است. گروه‌هایی که روزی در جایگاه انقلابیون قرار داشتند، اکنون در قدرت‌اند و ناچار به برقراری روابطی با کشورهای منطقه‌ای هستند که ممکن است با اهداف ترکیه در تعارض باشد. از این رو، مأموریت جدید ییلماز مستلزم نگرشی تازه است که گذار از مرحله‌ انقلاب به دوران حاکمیت را درنظر بگیرد و از فضای دستوردهی مستقیم آنکارا به معارضان سوری که پیش‌تر ممکن بود، فاصله بگیرد.

انتهای پیام