محمد برومند در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: ایده شکل‌گیری و ساخت «عروسک‌خانه برومند» به تجربه فعالیت من در خانه نمایش باز می‌گردد یعنی در سال ۱۳۷۸ و زمانی که اولین سالن خصوصی تئاتر مشهد را با نام خانه نمایش در محل پارک ملت تاسیس کردیم. در آن زمان سالن‌های تئاتر مشهد که تعداد محدودی داشتند دولتی بودند و زیر نظر اداره فرهنگ و ارشاد فعالیت می‌کردند. تمامی هزینه‌ها نیز از جمله حقوق بازیگران، طراحی دکور و لباس، چاپ و نشر پوستر و بروشور و مواردی از این قبیل از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد تامین می‌شد.

وی ادامه داد: خانه نمایش، دولتی محسوب نمی‌شد و در طول زمان با محدودیت‌های بسیاری مواجهه شد اما هرطور بود تلاش داشتیم که همه روزه به شکلی بی‌وقفه نمایش بر روی صحنه برود. مسئله این است که اگر مکان سالن‌های تئاتر، اجاره شوند با مشکلات زیادی برخورد خواهند داشت، چراکه خود تئاتر درآمد چندان بالایی ندارد و در بسیاری از مواقع با هزینه‌های اجرای نمایش به هیچ عنوان همخوانی ندارد. سرانجام به علت عدم حمایت و همکاری نهادهایی مانند شهرداری و ارشاد آن زمان، مجموعه خانه نمایش در سال ۱۳۸۱ به فعالیت خود برای همیشه پایان داد.

اجرای نمایش عروسکی در گردهمایی عروسک‌ها

این نویسنده و کارگردان تئاتر با تاکید بر اهمیت عروسک در فرهنگ ایرانی گفت: با توجه به تجربه موزه سیار عروسک در ایران و تجربیات مشابه در کشورهای مختلف تصمیم گرفتیم مکانی ثابت را با عنوان رسمی «عروسک‌خانه» برای حفظ و نگهداری بیش از ۱۰۰عروسک ایرانی و خارجی فراهم کنیم. تفاوت عروسک‌خانه با سایر موزه‌ها این است که در عین مشاهده عروسک، نمایش آنها برای مخاطبان اجرا خواهد شد. از سویی دیگر این امکان برای بازدیدکنندگان فراهم خواهد شد تا اجرای نمایش عروسکی را تجربه کنند.

وی ادامه داد: نمونه مشابه این عروسک‌خانه را در شهری به جز مشهد نمی‌توان یافت. سابقه اجراگرانی که در این مکان فعالیت دارند نیز به مجموعه خانه نمایش باز می‌گردد. برای مثال حضور منیره امیریوسفی به عنوان عروسک‌ساز در این مرکز موجب می‌شود تا علاقه‌مندان به حوزه طراحی، تکنیک‌های نمایشی و ساخت عروسک با نظارت کامل این مسیر را طی کنند. امیدواریم با راه‌اندازی این عروسک‌خانه، کادر آموزشی مدارس و مهدکودک‌ها، دانش‌آموزان و حتی خانواده‌هایشان متوجه اهمیت نمایش عروسکی شوند، چراکه لازم است کودکان با افسانه‌ها و عروسک‌هایی که متعلق به فرهنگ ایران هستند، آشنایی پیدا کنند.

برومند با اشاره به ضعف عروسک‌های ایرانی نسبت به عروسک‌های خارجی، تاکید کرد: جای خالی عروسک‌های ملی در خانواده‌های ایرانی در مقایسه با نمونه‌های خارجی بیشتر از قبل احساس می‌شود. برای ساخت و عرضه یک عروسک موفق لازم است که پیشینه‌ای درنظر گرفته شود تا مخاطب توانایی برقراری ارتباط را داشته باشد. در ابتدا لازم است انیمیشن‌ها یا برنامه‌های تلویزیونی‌ مناسبی تولید شوند تا مخاطبان عروسک،  آن مجموعه را تهیه کنند.

ضعف جدی در برندسازی عروسک، زمینه‌ساز ترویج فرهنگ غربی شده است

وی افزود: به طورکلی برندسازی عروسک در کشور نسبت به نمونه‌های خارجی دچار ضعف جدی است و اگر این مشکل برطرف نشود شاهد هجوم و ترویج فرهنگ غربی و عروسک‌هایشان خواهیم بود. اگر بخواهم به یک نمونه خوب در این حوزه اشاره کنم باید بگویم در ایران در سال ۱۳۸۸ نمایش جیگی جیگی به نگارش درآمد و به روی صحنه رفت. بعد از آن نیز شماری فیلم، مستند و کتاب تهیه شد که امروزه باعث شده جیگی جیگی به عوان یک برند ایرانی و جهانی شناخته شود.

این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه از موفقیت‌های این جشنواره، ثبت شدن نام این رویداد هنری در کتاب «راهنمای کمبریج درباره جشنواره‌های بین‌المللی تئاتر» بود، تاکید کرد: در ایران تعداد زیادی جشنواره وجود دارد که اگر بخواهیم آن‌ها جهانی شوند و به ثبت برسند باید به صورت گسترده در رسانه‌های خارجی آنها را بازتاب دهیم. دعوت از جامعه خبرنگاران و اهالی رسانه خارج از کشور برای پوشش رویدادهای این چنینی باعث می‌شود افرادی که قصد دارند در این زمینه با زبان غیر فارسی پژوهش کنند، می‌توانند آیین‌ها و جشنواره‌های سایر کشورها را بهتر بشناسند.

برومند ادامه داد: پروسه برندسازی احتیاج به زمان دارد و مواردی مانند ساخت اسباب بازی، تولید انیمیشن، نگارش مقالات مربوطه و ... باعث می‌شود  تا مخاطب در مواجهه با اشخاص خلق شده، با آن‌ها هم‌ذات پنداری کند و بدین ترتیب استقبال بیشتری شکل بگیرد. در نمونه‌های خارجی نیز بیش از تولید و عرضه عروسک‌هایی مانند مرد عنکبوتی و بتمن، کمیک استریپ آن‌ها منتشر شده است. البته در ایران، کلاه قرمزی و جناب خان را نیز داریم اما به علت عدم حمایت از برنامه‌های مربوط به برندسازی آنگونه که باید رشد و توسعه نیافتند. این نکته نیز حائز اهمیت است که باید نسبت به اقلامی که تولید کردیم، نگاهی هنری صنعتی داشته باشیم.

برقراری ارتباط صحیح میان عروسک‌سازان و صنعتگران منجر به درآمدزایی بیش‌تر می‌شود

این فعال حوزه نمایش عروسکی، ادامه داد: ما در عروسک‌خانه، بخش کتابخانه را راه‌اندازی کردیم که تعداد بالایی از کتب مربوط به نمایش عروسکی و تاریخ آن، همچنین آرشیوی جامع از تصاویر و ویدیوهای مربوط به این حوزه در ایران و جهان در این مجموعه برای علاقه‌مندان طی برگزاری سلسله جلساتی گردآوری شده است. برخورد هرچه بیشتر کودکان و نوجوانان با اجراهای عروسکی موجب رشد و افزایش خلاقیت آن‌ها می‌شود. عروسک در تخیل تماشاگر جان می‌گیرد و اهمیت عروسک‌گردانان حرفه‌ای و کاربلد از این جهت است که این توانایی را داشته باشند که به عروسک‌ها حتی اگر با ابزار ساده‌ای خلق شده باشند جان‌بخشی کنند.

«عروسک» یا «اروسک»، کدامیک درست است؟

وی درباره عربی بودن کلمه عروسک، تصریح کرد: اگر نگاهی به جلد اول واژه‌نامه برهان قاطع و فرهنگ‌نامه فارسی سره  بیندازیم کلمات عروس و عروسک با حرف الف نوشته شدند. در فارسی میانه و تا پیش از حمله اعراب به ایران نیز این دو کلمه با الف به نگارش درمی‌آمدند. در بحث تلفظ نیز این دو کلمه را با حرف عین می‌نویسیم اما مثل الف می‌خوانیم که کاملا غلط است. امیدواریم که بتوانیم در آینده مجوز لازم را برای تغییر اسم «عروسک‌خانه» به «اروسک‌خانه» از پژوهشکده زبان و ادبیات فارسی دریافت کنیم.

برومند با بیان اینکه در زبان انگلیسی، نحوه نگارش و گفتار عروسک‌های بازی و تئاتری با یکدیگر کاملا متفاوت هستند، اظهار کرد: شاید بتوانیم کادر آموزش و پرورش را متقاعد کنیم که حداقل عروسک‌های تئاتر را به شکل صحیح اروسک بنویسند و آموزش دهند. در کشورهای خارج اسامی مختلفی برای عروسک‌ها وجود دارد اما در ایران در مرحله اول به همه اینها عروسک گفته می‌شود و سپس با توجه به تکنیک ساخت در دسته‌بندی‌های خاص مانند دستکشی، نخی یا ماریونت، میله‌ای، سایه‌ای و غیره قرار می‌گیرند.

او ادامه داد: در بحث مذهبی نیز تعدادی از علما به دلیل بحث شمایل‌سازی با خلق عروسک‌هایی که دارای چهره هستند موافق نیستند. به همین منظور دسته‌ای از عروسک‌ها وجود دارد که برای آن‌ها، چهره‌ای طراحی و ساخته نمی‌شود، چراکه بر این باور هستند که در آفرینش خداوند نباید دخالت کرد. درباره برخی عروسک‌های سنتی نیز که توسط مادربزرگ‌ها ساخته می‌شود یا عروسک تزیینی محلی، استقبال پایین است.

انتهای پیام