در آغاز این مراسم، امید کیامرث -رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استهبان- با تقدیر از دست‌اندرکاران اجرای این برنامه، طنز را از نیازهای فرهنگی جامعه دانست و بر اهمیت تقویت این حوزه در میان هنرمندان و مردم تأکید کرد.
سپس محمدرضا آل‌ابراهیم -نویسنده و پژوهشگر استهبانی- با اشاره به سیر تاریخی طنزنویسی، گفت: نخستین طنزی که مطالعه کرده‌ام مربوط به قاضی عضدالدین ایجی است و پس از آن چهره‌هایی چون محمدباقر پلاس، شمس اصطهباناتی، علی حکمت، غلامرضا کمالدار، محمد ثالثی، سید مصطفی علوی، اصغر وفادار و دیگران به طنز و طنزسرایی پرداخته‌اند.
وی، روحیه طنزپردازی را در ذات فرهنگ مردم استهبان دانست و افزود: بسیاری از نکات ظریف اجتماعی و تاریخی این دیار در قالب زبان طنز میان مردم رایج بوده است.
تحلیل پیشینه طنز فارسی از قرون میانی تا مشروطه
در ادامه، صفدر دوام -نویسنده و روزنامه‌نگار فرهنگی- پیشینه طنز در ادبیات فارسی را تشریح کرد و گفت: سرچشمه طنز را باید در قرون ششم و هفتم هجری جست‌وجو کرد؛ دورانی که طنز بیشتر در قالب هجو در اشعار شاعران نمود داشت.
وی با اشاره به نقش محوری عبید زاکانی افزود: ظهور آثار عبید نقطه عطفی در تاریخ طنزنویسی ایران است و به باور تدوین‌گران تاریخ ادبیات، عبید پایه‌گذار نقد حاکمان با زبان طنز به شمار می‌رود.
دوام ادامه داد: پس از عبید، بسیاری از شاعران و نویسندگان در پیروی از شیوه طنزپردازی او قلم زدند.
نقش دهخدا و مطبوعات طنز در دوران معاصر
این روزنامه‌نگار با اشاره به دوران پس از مشروطه توضیح داد: با قلم علامه علی‌اکبر دهخدا در ستون «صور اسرافیل» شیوه‌ای نو در طنزنویسی بنا نهاده شد؛ روشی که در دهه‌های بعد بر کار روزنامه‌نگاران تأثیر گذاشت.
وی ادامه داد: در دهه‌های ۳۰ تا ۵۰، مجله فکاهی توفیق مسیر طنز مطبوعاتی را ادامه داد و راه «چرند و پرند» دهخدا، نسیم شمال و دیگر طنزسراها را زنده نگه داشت.
دوام سپس به دوران پس از انقلاب پرداخت و گفت: ستون «دو کلمه حرف حساب» زنده‌یاد کیومرث صابری فومنی در روزنامه اطلاعات، آغازگر دوره جدید طنزنویسی بود. این جریان در اواخر دهه هفتاد با انتشار نشریه فکاهی گل‌آقا جان تازه‌ای گرفت و طنزپردازان بسیاری گرد این حلقه جمع شدند.
استمرار طنز در استهبان از گذشته تا امروز
وی به جایگاه طنز در استهبان نیز اشاره و اظهار کرد: پایه‌های طنزسرایی در این شهرستان با آثار میرزا محمد اخباری مشهور به شمس اصطهباناتی بنا شد و بعدها شاعرانی چون علی حکمت، محمد ثالثی، اصغر وفادار، سید مصطفی علوی و حسین گلچین این مسیر را ادامه دادند.
به گفته دوام، از گذشته تاکنون طنزپردازانی از استهبان همکاری فعال با مطبوعات داشته‌اند و امروز نیز چهره‌هایی نظیر اسماعیل عسلی، علی‌اصغر کمالدار و سیدبهاءالدین مرشدی در عرصه طنزنویسی مطبوعاتی حضور پررنگی دارند.
وی پیشنهاد داد: اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استهبان با تشکیل «کانون طنزپردازان» به شناسایی استعدادهای جوان این رشته کمک کند.
در بخش دیگر برنامه، طنزپردازانی از شهرهای مختلف شهرستان از جمله اسماعیل عسلی، محمدرضا اشجار، یونس ظفرمند از ایج و غلامرضا کمالدار از رونیز اشعار خود را خواندند.
در ادامه، محمد ثالثی شاعر محلی و طنزپرداز استهبانی، شعری محلی با مضمون انتقادی برگرفته از سبک شمس اصطهباناتی (۱۲۸۸-۱۳۵۸) اجرا کرد.
سپس علی‌اصغر سلیمانی نویسنده و پژوهشگر استهبان، به بیان نمونه‌هایی از طنز در اشعار علی حکمت پرداخت و گفت: حکمت ۸۰ سال از عمر خود را وقف زبان محلی کرده که شایسته تقدیر است.
وی با بیان بخش‌هایی از طنزهای رزمندگان استهبان در دوران دفاع مقدس، بر ریشه‌دار بودن این نگاه در فرهنگ مردم تأکید کرد.
در ادامه نشست، علی حکمت، از شاعران استهبان با خواندن شعری طنز به زبان محلی، از انتشار کتاب تازه‌اش با مضمون خاطرات هشتادسالگی خبر داد و گفت: این اثر با همکاری یک خیر فرهنگی منتشر شده و قرار است با قیمت ۱۲۰ هزار تومان در اختیار مردم قرار گیرد و درآمد حاصل از فروش به خیریه شهرستان واریز شود.
وی اعلام کرد: علاقه‌مندان می‌توانند این کتاب را از کتاب‌فروشی مدرسی در میدان امام خمینی استهبان تهیه کنند.
در پایان مراسم و به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی، مجموعه‌ای از آثار نویسندگان و شاعران استهبان، از جمله کتاب‌های «هشتاد دور گردش به دور خورشید» از علی حکمت، «لطیفه‌ها و مثل‌ها در استهبان» و «شبانکاره‌های ایج» از محمدرضا آل‌ابراهیم، «تبسم و تفکر» و «نقاشی‌های یک سرباز» از علی‌اصغر کمالدار، و آثار پژوهشی «قصص قرآن» و «متقین در نهج‌البلاغه» از علی‌اصغر سلیمانی رونمایی شد.
به گزارش ایسنا، این برنامه با همکاری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استهبان، شورای اسلامی شهر و شهرداری استهبان، اداره کتابخانه‌های عمومی و یکی از مؤسسه‌های فرهنگی هنری و با حضور گسترده مردم برگزار شد.
انتهای پیام
نظرات