محمد بهشتی، رئیس اسبق سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور، شامگاه پنجشنبه ۶ آذر شب محمود فرشچیان که در عمارت توحیدخانه اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: در دوران معاصر شاهد چند جریان متفاوت در عرصه‌های مختلف هستیم که یکی از بارزترین جریانات، تلاش برای مدرن‌سازی کشور است که در همه زمینه‌ها، از جمله هنر و فرهنگ، با داعیه تجدد به میدان آمده است. 

وی افزود: در کنار این جریان، گروهی دیگر از افراد نیز وجود دارند که خود را سنت‌گرا می‌دانند و در برابر تغییرات و نوآوری‌ها مقاومت می‌کنند. یکی از تفاوت‌های اصلی میان این دو گروه، نگرش متفاوت به نو شدن است. 

رئیس اسبق سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بیان کرد: سنت‌گرایان نه به معنای تحجر، بلکه به دنبال حفظ پیوند با ریشه‌ها و میراث‌فرهنگی خود هستند، درحالی‌که گروهی از تجددخواهان به دنبال قطع ارتباط با گذشته و روی‌آوردن به هر آنچه که از غرب و مدرنیته می‌آید، هستند. 

بهشتی تأکید کرد: در این میان، گروه سومی نیز وجود دارند که تلاش می‌کنند تا در عین حفظ ارتباط با تاریخ و سنت‌های خود، با تحولات معاصر نیز همگام شوند. 

وی در ادامه توضیح داد: یکی از مثال‌های برجسته این حرکت، مسجد جامع اصفهان است؛ مسجد جامع در طول تاریخ خود همواره در عین حفظ پیوند با گذشته، به طور هم‌زمان با تغییرات جدید روزگار خود نیز همگام شده است. 

این عضو فرهنگستان ادب فارسی، این تحول را به‌عنوان الگویی از معاصر شدن معرفی و تأکید کرد: معاصر شدن به معنای حفظ ثبات در اصول و پذیرش تغییرات در جنبه‌های متغیر زندگی است. در تاریخ معاصر ایران، افرادی همچون میرزا حبیب اصفهانی، مرحوم دهخدا و پیرنیا نمونه‌های موفق این گروه سوم هستند. 

بهشتی بیان کرد: این افراد توانسته‌اند با ابتکارات خود، زبان و فرهنگ ایرانی را به‌روز کنند و درعین‌حال، به ریشه‌های فرهنگی خود احترام بگذارند. این تلاش‌ها در راستای حفظ هویت ایرانی و همگام‌شدن با دنیای معاصر لازم است. 

وی در پایان، خاطرنشان کرد: محمود فرشچیان یکی از برجسته‌ترین هنرمندان معاصر است که در تلاش برای پیوند هنر سنتی و نوآوری‌های معاصر، موفق به جلب‌توجه و احترام جامعه هنری شده است. فرشچیان در فضای پرتنش بین دو گروه متجدد و سنت‌گرا، توانسته است با حفظ اصول و درعین‌حال پذیرش تغییرات، اثری ماندگار خلق کند.

اقتصاد هنر و نقش ماندگار استاد فرشچیان در گرامیداشت هویت فرهنگی ایران 

 منیژه سادات طباطبایی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز  با بیان سخنانی ارزشمند، به اهمیت هنر و جایگاه استاد فرشچیان در تاریخ هنر ایران پرداخت و اظهار کرد: امروز در این جمع محترم حضور داریم تا یاد و خاطره این استاد بزرگ و اسطوره نام‌آور هنر ایران را گرامی بداریم. ما برای‌آنکه ایران خانه خوبان شود، رنج دوران برده‌ایم و برای‌آنکه ایران گوهری تابان شود، خون‌دل‌ها خورده‌ایم. 

وی افزود: استاد فرشچیان نه‌تنها در عرصه هنر، بلکه در عرصه فرهنگ و هویت ایرانی نقشی محوری و تأثیرگذار ایفا کرده است. این هنرمند با الهام از فطرت زیباشناسی انسان، هنر نگارگری ایران را به یک‌زبان جهانی تبدیل کرده و آن را به بهترین نحو به نمایش گذاشته است. در آثار استاد فرشچیان، عشق و معنویت به‌وضوح نمایان است و در هر خط و نقشی که خلق کرده، پیام‌هایی از زیبایی و عرفان نهفته است. 

این استاد دانشگاه در خصوص یکی از محورهای این گردهمایی، یعنی «اقتصاد هنر» بیان کرد: هنر به‌عنوان یک کالای فرهنگی می‌تواند در جوامع کهن مانند ایران، ارزش افزوده ایجاد و نقش مهمی در توسعه پایدار ایفا کند. 

طباطبایی تأکید کرد: هنر می‌تواند در بازار اقتصادی حضور پیدا کرده و علاوه بر زیبایی‌های بصری، موجب تولید ثروت و ایجاد ارزش افزوده شود. نوآوری‌های استاد فرشچیان در نگارگری با سبک منحصربه‌فرد خود، توانسته است علاوه بر حفظ اصالت، پیام‌های معنوی و فرهنگی را در آثار خود بگنجاند. 

وی افزود: آثار استاد فرشچیان نه‌تنها به‌عنوان یک سرمایه فرهنگی ارزشمند شناخته می‌شود، بلکه در دیپلماسی فرهنگی نیز نقش‌آفرینی کرده است. آثار استاد به‌عنوان هدایای رسمی به سران کشورها تقدیم می‌شد و این خود ابزار مهمی برای تقویت روابط اقتصادی و فرهنگی میان کشورها بود. 

این استاد دانشگاه علامه تأکید کرد: هنر استاد فرشچیان علاوه بر ارزش فرهنگی، به‌عنوان یک مزیت رقابتی در عرصه‌های اقتصادی و فرهنگی در سطح جهانی مطرح است.

طباطبایی در پایان خاطرنشان کرد: بزرگداشت استاد فرشچیان، نه‌تنها پاسداشت یک هنرمند بزرگ، بلکه یادآوری هویت و فرهنگ غنی ایران‌زمین است. من از تلاش‌های دانشگاه هنر در برگزاری این مراسم قدردانی کرده و با اشاره به اهمیت این حرکت فرهنگی، از همه کسانی که در این مسیر زحمت کشیده‌اند، تشکر کرد. 

هنر، هویت و اقتصاد؛ پیوندی استراتژیک برای توسعه پایدار کشور 

علی مطیفی‌فرد، معمار پیشکسوت نیز با اشاره به جایگاه هنر در جامعه اظهار کرد: امروز در مقایسه با صنایع بزرگ مانند فولاد، هنر به‌طور ویژه و ملموس‌تری می‌تواند در تحقق هویت و اقتصاد کشور نقش‌آفرینی کند. 

وی افزود: مشکلات اقتصادی و صنعتی کشور، به‌ویژه در زمینه فولاد، در مقایسه با چالش‌های هنری کمتر قابل‌مشاهده است، اما هنر به‌عنوان یک عنصر فرهنگی و هویتی، باید جایگاهی برابر با دیگر حوزه‌ها در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی پیدا کند. 

این معمارفرهبخته بیان کرد: در شرایط سخت‌افزاری و سیاسی امروز، توجه به هنر و اقتصاد هنر می‌تواند علاوه بر تقویت هویت فرهنگی، به توسعه اقتصادی پایدار و ارتقای جایگاه کشور در عرصه‌های بین‌المللی کمک کند. 

مطیفی‌فرد تأکید کرد: در کنار توانمندی‌های نظامی و اقتصادی کشور، باید به توسعه هنر به‌عنوان یک ارزش اقتصادی و فرهنگی نگاه ویژه‌ای داشته باشیم، چراکه هنر همواره یک عامل هویت‌بخش برای ملت‌ها بوده و می‌تواند در رقابت‌های جهانی تأثیرگذار باشد. 

وی در ادامه اظهار کرد: در کنار رشد صنعتی و اقتصادی، اگر به هنر به‌طور جدی توجه نشود، کشور ممکن است در آینده با بحران‌های هویتی و فرهنگی روبه‌رو شود. 

این معمار برجسته به نقش بی‌بدیل استاد محمود فرشچیان در انتقال هنر ایرانی به زبان جهانی اشاره کرد و گفت: این استاد بزرگ توانسته است هنر ایرانی را با نوآوری‌های خاص خود، به جهانیان معرفی کرده و درعین‌حال هویت فرهنگی کشور را حفظ کند. 

مطیفی‌فرد در پایان از تمام هنرمندان و استادان بزرگ عرصه هنر که در این راستا تلاش کرده‌اند تشکر کرد و افزود: هنر همواره ساخته ذهن و احساس انسان است، و تنها از دل این هنر است که هویت یک ملت و کشور شکل می‌گیرد. 

ضرورت تجدیدنظر در استراتژی صنعتی کشور با محوریت اقتصاد هنر 

علی صادقی‌همدانی، رئیس اتاق اقتصاد و هنر فرهنگی نیز در سخنان خود با اشاره به اهمیت ویژه هنر در توسعه اقتصادی کشور اظهار کرد: امروز برای بسیاری از کشورهای دنیا، صنایع فرهنگی و هنر به‌عنوان یک منبع اقتصادی پایدار و سودآور شناخته می‌شود. برخلاف سرمایه‌گذاری‌های سنگین در صنایع فولادی، سرمایه‌گذاری در هنر و میراث‌فرهنگی می‌تواند بازدهی و مزیت اقتصادی بسیار بیشتری داشته باشد. 

وی افزود: هنر در اصفهان به‌عنوان یک مزیت رقابتی بسیار بزرگ به‌شمار می‌آید. این شهر، با داشتن غنی‌ترین منابع فرهنگی و هنری، ظرفیت‌های بالایی برای توسعه صنعت گردشگری و صادرات محصولات هنری دارد.

رئیس اتاق اقتصاد و هنر فرهنگی بیان کرد: در کنار صنعت فولاد و دیگر صنایع سنگین، باید به اقتصاد هنر توجه ویژه‌ای شود، چرا که آثار هنری دارای ارزش افزوده بیشتری هستند و می‌توانند به جذب سرمایه و گردشگران خارجی کمک کنند. 

صادقی در ادامه به مقایسه میان سودآوری صنایع فولادی و صنعت هنر اشاره کرد و گفت: یک اثر هنری، به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد و کمیاب‌بودنش، به‌مراتب بیشتر از یک محصول صنعتی قادر است ارزش افزوده ایجاد کند. 

وی با اشاره به قیمت‌های جهانی آثار هنری، از جمله اثر استاد فرشچیان که در حراجی نیویورک به قیمت ۱۲۰ هزار دلار به فروش رفته است، تأکید کرد: بازار جهانی هنر نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌تواند بسیار سودآورتر از صنایع سنتی باشد. 

رئیس اتاق اقتصاد و هنر فرهنگی افزود: یکی از مشکلات اصلی کشور در بهره‌برداری از پتانسیل‌های هنری، نبود تشکل‌های حرفه‌ای و منسجم در حوزه هنر است. اگر هنرمندان و صنعتگران در قالب اتحادیه‌ها و تشکل‌های منسجم گرد هم بیایند، می‌توانند به‌طور مؤثری در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و اقتصادی کشور تأثیرگذار باشند و زمینه‌های جدیدی برای صادرات و ایجاد ثروت فراهم کنند. 

صادقی در پایان خاطرنشان کرد: برای رسیدن به توسعه پایدار، باید نگاه جدیدی به استراتژی‌های صنعتی کشور داشته باشیم و صنایع فرهنگی و هنری را به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی در نظر بگیریم. اقتصاد هنر نه‌تنها به تقویت هویت فرهنگی کمک می‌کند، بلکه در ایجاد اشتغال و رفاه برای ملت نیز نقش بسزایی دارد. 

برندینگ هنر اصفهان، کلید تبدیل هنر به اقتصاد پایدار

جلیل جوکار، نگارگر و عضو هیئت‌علمی دانشگاه هنر اصفهان نیز در ادامه این مراسم با اشاره به اهمیت هنر در توسعه اقتصادی کشور اظهار کرد: برای تبدیل هنر اصفهان به یک‌چرخه اقتصادی پایدار، نخستین گام، برندسازی هنری است. اگرچه اصفهان دارای منابع فرهنگی و هنری غنی است، اما برای بهره‌برداری از این پتانسیل‌ها، باید به‌صورت جدی به برندسازی در عرصه هنر پرداخته شود. 

وی افزود: برندینگ هنری به هنرمندان این امکان را می‌دهد که نه‌تنها هنر خود را در سطح داخلی، بلکه در سطح جهانی به نمایش بگذارند و از آن کسب درآمد کنند. 

این نگارگر و عضو هیئت‌علمی دانشگاه هنر اصفهان، با اشاره به موفقیت‌های استاد محمود فرشچیان در این زمینه تأکید کرد: این استاد بزرگ با ترکیب خلاقیت و هوشمندی، توانسته است یک برند هنری قدرتمند بسازد که در بازار جهانی هنر شناخته شده است. 

جوکار افزود: برای تبدیل هنر اصفهان به یک اقتصاد پایدار، هنرمندان باید به درک عمیقی از هنر خود برسند و بر اساس آن خلاقیت‌های خود را به‌گونه‌ای بیان کنند که در سطح جهانی قابل‌رقابت باشد. باید توجه ویژه‌ای به ساخت برند هنری اصفهان داشته باشیم و هنرمندان باید از تیم‌های حرفه‌ای برای این کار بهره‌مند شوند. 

وی به ویژگی‌های خاص هنر اصفهان اشاره کرد و گفت: این شهر با پشتوانه هزاران ساله از ادبیات، شعر فارسی، عرفان و حکمت ایرانی، ظرفیت عظیمی برای تبدیل به یک قطب اقتصادی هنری دارد. اگر هنر اصفهان به‌درستی برندینگ شود، می‌تواند در گردشگری، صادرات آثار هنری و حتی ایجاد اشتغال برای هنرمندان و دیگر اقشار جامعه نقش بسزایی ایفا کند.

این نگارگر و عضو هیئت‌علمی دانشگاه هنر اصفهان خاطرنشان کرد: اهمیت حفظ ریشه‌های فرهنگی و هنر  که هنر باید با حفظ سنت‌ها و آداب فرهنگی ایرانی، در دنیای معاصر خود را به‌طور نوین معرفی کند. امیدوارم که شب‌های هنری اصفهان، مشابه شب‌های بخارا، به یک مراسم فرهنگی بزرگ تبدیل شود و هنرمندان و علاقه‌مندان را دور هم جمع کند و به معرفی بیشتر فرهنگ غنی ایرانی بپردازد. 

در ادامه این مراسم فیلم در محضر استاد به کارگردانی سید محسن طباطبایی به نمایش در آمد.

انتهای پیام