غلامحسین شاهوردی در گفت‌وگو با ایسنا درخصوص مهمترین چالش‌های حوزه پژوهش، به نقش موثر متغیرهای مختلف در این مسیر اشاره کرد و گفت: بخش مهمی از مسیر پژوهش، جامعه علمی است که باید باور کند می‌تواند تحقیق انجام دهد. خوشبختانه این اتفاق در کشور ما با توسعه دوره‌های تخصصی، دکتری و افزایش جمعیت پژوهشگر رخ داده و در زیرساخت‌ها نیز پیشرفت‌هایی حاصل شده است. نکته‌ای که امروز باید مراقب آن باشیم این است که گاهی پژوهش در پازل تحقیقاتی یک شرکت یا دانشگاه خارجی تعریف شده است. یک محقق ما برای دوره PHD به ژاپن یا آمریکا می‌رود، روی موضوعات بسیار ریز و عمقی کار می‌کند و با توانمندی برمی‌گردد. اما پژوهشی که انجام داده در همان پازل تعریف شده و ناخواسته ادامه همان مسیر را در داخل دنبال می‌کند.

وی ادامه داد: با وجود این، ایران در حوزه تولید علم پیشرفت کرده و در دوره‌هایی در رتبه ۱۵ و ۱۶ جهانی قرار گرفته است. حالا وقت آن است که این دانش در مسیر نیازهای کشور به کار گرفته و این نیازمند ورود متغیرهای دیگر است. محققی که می‌خواهد وارد دانشگاه، پژوهشگاه یا عرصه‌های جدید شود، باید بداند پازل پژوهش در کشور چگونه تعریف شده است. دولت یا دستگاه‌های دولتی باید این مسیر را تعریف و در کنار آن صندوق‌های پژوهشی قرار دهند تا هرکس در این حوزه وارد شد، حمایت شود. نظام حکمرانی باید طوری عمل کند که پژوهشگر برای حل چالش‌های کشور انگیزه داشته باشد.

رئیس پژوهشگاه رویان با اشاره به ضرورت تعیین جهت‌گیری‌های مشخص در تحقیق بیان کرد: ما معتقدیم این عقربه باید در جهتی بایستد که یک جریان مشخص پژوهشی وجود دارد. محققان تربیت‌شده و توانمند ما باید در این مسیر قرار بگیرند. بخشی از این اقدامات در کشور انجام شده و امروز صندوق‌های پژوهشی متعددی داریم. اما بهتر است وزارتخانه‌هایی که مسئولیت مستقیم دارند، مانند وزارت نفت یا جهاد کشاورزی، زمینه ورود سریع پژوهشگران را فراهم کنند.

وی افزود: درست است که پژوهش برای رفع نیازهای کشور انجام می‌شود، اما دستگاه‌های متولی و مرتبط باید اطلاعات لازم  را در اختیار پژوهشگر قرار داده و بگویند در چه موضوعاتی از آنها حمایت می‌کنند. صنعت باید وارد میدان شده، جشنواره برگزار کند و برای تحقیقات موثر جایزه بگذارد تا پیام لازم به جامعه علمی داده و جریان پژوهش به سمت رفع نیازهای واقعی سوق پیدا کند.

شاهوردی با اشاره به ظرفیت سرمایه‌گذاری شرکت‌ها در حوزه پژوهش تشریح کرد: اقدامات جدیدی در کشور آغاز شده و بخش خصوصی می‌تواند بخشی از مالیات خود را در پژوهش سرمایه‌گذاری کند. اما واقعیت این است که باید بین هلدینگ‌های بزرگ با گردش مالی و جامعه علمی حلقه وصل ایجاد شود. درست است که این شرکت‌ها واحدهای پژوهش و توسعه دارند اما آن‌ها دانشگاه و پژوهشگاه نیستند.

وی تاکید کرد: ارتباط صنعت و دانشگاه نباید فقط در حد دکور و دفتر باشد. زمانی این ارتباط واقعی است که کارخانه احساس کند همکاری با یک محقق در راستای اهداف و حل چالش‌ها، ارزش افزوده ایجاد می‌کند؛ بنابراین باید بداند هزینه‌ای که می‌کند او را از رقبا جلو می‌اندازد.

 رئیس پژوهشگاه رویان با بیان اینکه در بسیاری از حوزه‌ها مراحل مختلفی وجود دارد که می‌تواند به پیشبرد پژوهش کمک کند، اضافه کرد: در ساختار حاکمیت و مجموعه‌هایی که سیاست‌های کلان را تعریف می‌کنند، باید این پازل پژوهشی تکمیل شود. در بخش تولید علم حرکت خوبی داشته‌ایم و زیرساخت‌ها نیز پیشرفت کرده‌اند؛ اما در قسمت صندوق‌های پژوهش و مجموعه‌های حاکمیتی که نیازها را تعریف می‌کنند، هنوز جای کار وجود دارد.

وی تصریح کرد: چرا باید صنعت نفت داشته باشیم اما دانش نفت را نداشته باشیم؟ بسیاری از کشورها چاه نفت ندارند اما درآمدشان از محصولات نفتی از ما بیشتر است، چون ما در پژوهش هزینه نکرده‌ایم و قدر سرمایه خدادادی خود را ندانسته‌ایم. آن‌ها نفت را می‌گیرند، بنزین می‌سازند و چندبرابر به ما می‌فروشند، چون دانش دارند.

شاهوردی با تاکید بر اینکه این حلقه‌ها باید در جریان پژوهش کشور تکمیل شود، بیان کرد: محقق با وجود توانایی ایجاد ارزش افزوده همچنان دغدغه مالی دارد، به فکر مهاجرت می‌افتد و رفتن او به کشور آسیب می‌زند. محقق زمانی در کشور می‌ماند که دغدغه نداشته باشد و بتواند با آرامش کار کند. اگر این اتفاقات درست و هدفمند شکل بگیرد، بسیاری از مشکلات و چالش‌های ما حل خواهد شد.

انتهای پیام