به گزارش ایسنا، روزنامه آرمان امروز نوشت:
دانشجویانی که در سالهای ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به دلیل مختلف با محرومیت از تحصیل، تعلیق یا اخراج مواجه شدند، اکنون پس از بررسی دوباره پروندهها امکان حضور در محیط دانشگاه را دوباره به دست آوردهاند وبرای آنها سالی متفاوت است و راهی روشن است، راهی توام با امید به افزایش اعتماد در دانشگاه. یکی از وعده های مهم پزشکیان در زمان انتخابات و ماموریت او به وزیر علوم، برخورداری همه دانشجویان از حق تحصیل بود، بدون احکام انضباطی، تعلیقی یا به قول دهه هفتادی ها، دانشجویان ستاره دار. طبق اعلام رسمی وزارت علوم، بیش از ۳۰۰ دانشجو که طی دو سال گذشته محروم یا اخراج شده بودند، دوباره به کلاسهای درس برگشتهاند؛ رقمی که نشان میدهد دامنه محدودیتها در آن سالها قابلتوجه بوده است. هر چند که آمار پس از آن، نیز روند افزایشی داشت.
فضای امسال دانشگاهها، بهویژه در آستانه روز دانشجو، ترکیبی از شادی، امید و البته احتیاط است. بسیاری از دانشجویان بازگشته، در گفتوگوهای میدانی به خبرنگار «آرمان امروز»، از «احساس بازگشت به خانه» میگویند و اینکه دوباره امکان حضور در کتابخانه، کارگاه، آزمایشگاه و جمعهای دوستانه را یافتهاند. با این حال، برخی دیگر نیز تأکید میکنند که هنوز فاصلهای میان «بازگشت رسمی» و «بازگشت واقعی» وجود دارد؛ فاصلهای که بیشتر ناشی از اضطراب یا نگرانی از تکرار تجربه سال های گذشته است.
در کنار دانشجویان، ماجرای اساتید نیز بخشی مهم از تصویر امسال را شکل میدهد. بنا بر اعلام رسمی، «چند ده استاد» که طی همان دوره از دانشگاه کنار گذاشته شده بودند، دوباره امکان تدریس پیدا کردهاند. بااینحال، مسئولان آموزش عالی اذعان کردهاند که بخشی از اساتید در این فاصله مهاجرت کردهاند یا هنوز در انتظار نتیجه بررسیهای اداری هستند. بنابراین اگرچه بخشی از روند اصلاح وضعیت اساتید آغاز شده، اما بازگشت آنان به مراتب محدودتر و پیچیدهتر از دانشجویان است و وزارت علوم و سیمایی صراف، تلاش خود را برای تحقق این مهم انجام می دهد.
بازدید میدانی از چند دانشگاه بزرگ نشان میدهد برخی از این اساتید که بازگشتهاند، با احتیاط در کلاس حاضر میشوند. آنها میگویند هنوز احساس میکنند «فضا شکننده است» و بازسازی اعتماد میان استاد و دانشگاه زمان بر خواهد بود. برخی دانشجویان نیز میگویند کلاسهای اساتید بازگشته برایشان بیشتر از هر زمان دیگری اهمیت دارد، زیرا فقدان این استادان در ماه های گذشته، خلأ قابلتوجهی در درسهای تخصصی و پروژههای پژوهشی ایجاد کرده بود.
تغییر رویکرد یا مدیریت بحران؟
سؤال کلیدی این است که بازگشت گسترده دانشجویان و محدودتر اساتید، نشانه چیست؟ آیا دولت چهاردهم رویکرد تازهای در سیاست دانشگاهی اتخاذ کرده است؟. نخستین نکته این است که بازگشت دانشجویان نشاندهنده تغییری در سیاستهای انضباطی است. در سالهای ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ محدودیتهایی همچون محرومیت از تحصیل، لغو خوابگاه، تعلیقهای طولانیمدت و پروندههای انضباطی اعمال شد، اکنون دولت با بازگشایی پروندهها تلاش میشود بخشی از آثار آن دوره را ترمیم کند. اما پرسش مهم اینجاست که آیا این بازگشت به معنای پایان آن رویههاست یا تنها اقدامی کوتاهمدت برای کاهش تنش است؟ تحلیل وضعیت نشان میدهد که اگرچه بازگشت دانشجویان یک قدم مثبت و قابلتوجه است، اما ساختارهای تولیدکننده محرومیت (مانند مقررات مبهم، احکام انضباطی یا استعلامهای طولانیمدت) همچنان نیازمند بازنگری جدی هستند. برخی دانشجویان بازگشته میگویند هنوز «پرونده باز» دارند، یا نمیدانند آیا در صورت فعالیتهای صنفی یا سیاسی دوباره با محرومیت مواجه میشوند یا نه. این ابهام موجب شده بازگشت آنها هنوز با احتیاط همراه باشد.
در مورد اساتید، وضعیت حتی پیچیدهتر است. برخی از استادانی که به دانشگاه برگشتهاند میگویند محیط علمی نیازمند آرامش، استقلال و ثبات است و شکاف ایجادشده نیازمند اصلاحات عمیق و زمان است، از جمله تقویت استقلال هیئت علمی، کاهش دخالتهای غیرآکادمیک در تصمیمگیریها و توجه به مهاجرت نخبگان.
در نهایت، به نظر میرسد دولت با بازگرداندن دانشجویان و بخشی از استادان، علاوه بر عادیسازی فضای دانشگاه، قصد دارد از تشدید فاصله میان نسل دانشگاهی و حاکمیت جلوگیری کند.
سخن گفتن از آمار رسمی ضروری است، اما روایت میدانی چیزی فراتر از اعداد را نشان میدهد: احساسات، نگرانیها، و تلاش دوباره برای پیدا کردن جایگاه خود در محیط دانشگاه. در گفتوگو با چند دانشجوی بازگشته در دانشگاه بسیاری از آنها تجربه مشابهی را بیان کردند: «دانشگاه جای ماست، حتی اگر سخت باشد.» اما این بازگشت همیشه آسان نیست. برخی واقعاً دو سال از روند تحصیلی عقب افتادهاند؛ بعضی مجبورند دروس پایه را دوباره بگذرانند و برخی با مشکل سنوات و خوابگاه مواجهاند. یک دانشجوی کارشناسی ارشد که در سال ۱۴۰۱ تعلیق شده بود میگوید: «بازگشت برایم خوشحالکننده است، اما هنوز نگرانم. نمیدانم اگر در یک نشست دانشجویی شرکت کنم چه میشود.» دانشجوی دیگری میگوید: «به لحاظ روانی سخت بود. اما حالا که برگشتهام، میخواهم انرژیام را بگذارم برای درس و پایاننامه.»
روایت اساتید نیز مشابه است. یک استاد علوم انسانی که از دانشگاه کنار گذاشته شده بود و اکنون بازگشته، میگوید: «اتاقم همان است، اما حسوحال کلاسها مثل قبل نیست. باید اعتمادسازی شود؛ هم از طرف ما، هم از طرف مسئولان دانشگاه.» در سطح خانوادهها نیز بازگشت دانشجویان با واکنشهای احساسی همراه بوده است. والدینی که طی دو سال گذشته پیگیر وضعیت فرزندانشان بودند، از رفع محرومیت استقبال کردهاند.
فرصتی تازه برای بازسازی اعتماد
روز دانشجو امسال نه صرفاً یک مراسم یادبود، بلکه نمادی از آغاز مرحلهای جدید است؛ مرحلهای که در آن بازگشت بیش از ۳۰۰ دانشجو و چند ده استاد میتواند آغازگر بازسازی اعتماد در دانشگاه باشد. بازگشت امروز فرصتی است، نه ضمانت. فرصتی برای شروع دوباره، برای گفتوگو، برای اصلاح، و برای تبدیل دانشگاه به محیطی که در آن اختلافنظر نه تهدید، بلکه بخشی از پویایی علمی تلقی شود. دانشگاه اگر قرار است آیندهساز باشد، باید نخست خود آزاد، امن و سالم باشد.
انتهای پیام
نظرات