اشاره:
آن‌چه كه در پي مي‌آيد متن كامل خلاصه سند فناوري نقشه جامع علمي كشور است كه با هدف آگاهي و كسب ديدگاه‌هاي جامعه‌ي علمي و متخصصان كشور، از سوي كارگروه كميته فناوري شوراي تخصصي نقشه جامع علمي كشور در اختيار سرويس مسائل راهبردي خبرگزاري دانشجويان قرار گرفته است.
سرويس مسائل راهبردي ايران rahbord.isna@gmail.com آمادگي خود را براي انعكاس ديدگاه‌هاي دانشجويان، استادان و متخصصان سياست‌گذاري علم و فناوري درباره اين سند اعلام مي‌كند. 
در پي متن كامل اين گزارش تقديم حضور خوانندگان گرامي مي گردد.

پيشگفتار
سند حاضر برگرفته از اسناد پشتيبان توليد شده از سوي گروه‌هاي تحقيقاتي كميتة فناوري نقشه جامع علمي كشور است. اين اسناد شامل 4 مطالعه از سوي 6 گروه تحقيق در چارچوب شرح خدمات مصوب شوراي تخصصي نقشه جامع علمي كشور در تاريخ 16/11/86 مشتمل بر موارد زير است:
1. بررسي و ارزيابي وضع موجود و توانمنديهاي فناوري كشور بر مبناي نظام ملي نوآوري
(3 مجلد)‏، گروه تحقيق پژوهشكده توسعه تكنولوژي جهاددانشگاهي.
2. چشم‌انداز، راهبردها و اقدامات ملي
آقاي مهندس عقيل ملكي‌فر و همكاران.
3. تحليل تاريخي، توانمنديهاي موجود، اهداف و راهبرد‌هاي توسعه فناوري كشور؛
دكتر حجت‌اله حاجي‌حسيني، دكتر منوچهر منطقي و دكتربهزاد سلطاني
4. اصول و معيارهاي اولويت‌گذاري فناوري؛
دكتر مصطفي تقوي و همكاران

گزارش‌ گروههاي تحقيق در سه نشست كميته فناوري نقشه جامع علمي كشور بحث و بررسي گرديد و كارگروه كميته فناوري پس از مطالعه و تلفيق اوليه آن، گزارشي را در كميسيون تلفيق و شوراي تخصصي نقشه جامع علمي كشور در تاريخ 3/24/ 87ارائه داد.
با دريافت نظر كميسيون و شورا‏، سند حاضر از سوي گروه‌هاي تحقيق و كارگروه اصلاح و براساس "الگوي خروجي نهايي كميته‌ها" مصوب 27/1/87 شوراي تخصصي آماده گرديد و هم‌زمان براي اعضاي كميته فناوري و صاحبنظران نيز ارسال مي‌شود تا با پيشنهادهاي آنان ويرايش سوم آن آمده شود.
شايان ذكر است كار تدوين سند فناوري نقشه جامع با برگزاري سه نشست مقدماتي در پژوهشكده توسعه تكنولوژي جهاددانشگاهي از اوايل بهمن 1386 آغاز شد و تاكنون با برگزاري 40 جلسه كار گروه، جلسات متعدد كارشناسي و سه نشست تخصصي كميته فناوري ادامه يافته است. 

1. واژگان كليدي

 نقشه جامع علمي كشور:
مجموعه‌اي جامع‏، هماهنگ و پويا از اهداف‏، سياست‌ها، برنامه‌ها و الزامات برنامه‌ريزي، تحول راهبردي، فناوري و نو‌آوري مبتني بر ارزش‌هاي اسلامي ـ ايراني و آينده‌نگري براي دستيابي به اهداف چشم‌انداز كشور.

 نظام ملي نو‌آوري:
نظام ملي نو‌آوري شامل اجرا و روابطي است كه در توليد‏، انتشار و استفاده اقتصادي از دانش جديد، با هم در تعامل هستند و در داخل مرزهاي يك كشور قرار دارند.

 فناوري:
منطق تبديل منابع به خروجي‌هاي ارزشمند براي جامعه كه در قالب‌هايي چون دانش صريح و ضمني، فرآيند، نرم‌افزار، سخت‌افزار و ... متجلي مي‌شود. بعبارت ديگر تكنولوژي مجموعه‌اي از مهارتها، دانش‌ها و شيوه‌هاي مرتبط به تهيه توليد كالا و عرضه خدمات است كه حاصل قدرت فكري و شناخت انسان و تركيب قوانين موجود در طبيعت است.

 فناوري فرهنگي :
فناوري فرهنگي مي‌باشد كه دستاورد‌هاي آن براي اعتلاي روحي بشر و پر كردن اوقات فراغت بگونه‌اي سازنده و هدفمند بكار مي‌رود. ماده اوليه صفت فرهنگي كشور‏ از فرهنگ ملي و بومي آن كشور اخذ مي‌شود و از طريق خلاقيت فردي به فرآورد‌ه‌هاي فرهنگي تبديل مي‌شود.

 نو‌آوري:
نو‌آوري عبارت است از معرفي محصولات و يا روشهاي توليد جديد و يا بهبود يافته‏، اصلاح ساختار‌هاي سازماني‏، كشف بازار‌هاي جديد و بكار‌گيري عوامل جديد توليد است. از ديدگاه ديگر نو‌آوري عبارت است از تجاري كردن محصول‏، فرآيند يا سيستم پيشرفته‌تر و بهره‌برداري از آنها.

 نگاشت نهادي:
نگاشت نهادي چارچوب مفهومي مناسبي براي تحليل نظام‌ ملي نو‌آوري به شمار مي‌رود كه اولاً كاركردها و فعاليت‌هاي لازم در اين نظام را فهرست كرده و ثالثاً ارتباط ميان آنها را نشان مي‌دهد. اين نگاشت در واقع نماي ساده و جامع از وضعت موجود نظام ملي نو‌آوري است.

 نگاشت دانشي:
اين نوع نگاشت‏ وضعيت موجود رشته‌هاي علمي و تخصص‌هاي موجود در بخش‌ها و نهادهاي مختلف نظام ملي نو‌آوري را نشان مي‌دهد و چگونگي انتشار دانش از طريق اين انساني را ترسيم مي‌نمايد.

2. چشم‌انداز فناوري

چشم‌انداز فناوري كشور عبارت است از: دستيابي به ايران دانش‌بنيان، سالم، برخوردار از رفاه، خلاق و مقتدر و تبديل كشور به مركز فناوري در منطقه متكي بر سهم برتر منابع انساني و سرمايه اجتماعي در توليد ملي.

 ايران دانش بنيان: برخوردار از اقتصاد دانش بنيان و توان كافي در توليد علم و فناوري و تبديل آن به نوآوري‌هاي رقابتي در مقياس منطقه‌اي و جهاني؛ توانا در يادگيري شتابانه‌ي فناوري‌هاي نو از طريق انتقال و مهندسي معكوس و ارتقاي فناوري‌هاي وارداتي؛ قابليت‌ها و زيرساخت‌هاي اثربخش مديريت دانش و تبديل دانش‌هاي ضمني به دانش صريح.

 ايران سالم: برخوردار از توان كافي دانش و فناوري به منظور ارتقاي سطح سلامت جسمي،‌رواني، اجتماعي و معنوي به نحوي كه ايران را در جايگاه نخست در منطقه قرار دهد و از نظر حوزه‌هاي راهبردي سلامت (مانند امنيت غذايي و دارو در حوزه‌هاي راهبردي) كشور را به خودكفايي و خوداتكايي برساند.

 ايران برخوردار از رفاه: برخورداري از توان كافي در دانش و فناوري به منظور ارتقاء سطح آسايش و آرامش جامعه، رفع فقر‏ٌ، و فساد، محروميت‌ها و نابرابري‌ها در زمينة نيازهاي اساسي (مسكن، اشتغال و ...)

 ايران خلاق: داراي توان كافي در آميزش خلاقيت و اقتصاد با هدف توليد ارزش و ثروت مبتني بر توسعه سرمايه‌هاي انساني، توسعه فرهنگ خلاق، و تمركز بر فناوري‌هاي خلاق.

 ايران مقتدر: برخوردار از توان لازم و كافي در زمينه حفظ و ارتقاي امنيت ملي و داراي قابليت ايجاد بازدارندگي مؤثر دفاعي در برابر انواع تهديدهاي بيروني بر پاية فناوري‌ها و نوآوري‌هاي پيشرفته دفاعي، ممتاز در ايجاد و به كارگيري هوشمندانه قدرت نرم با استفاده از فناوري‌هاي نرم و تلفيق آن با مؤلفه قدرت سخت كشور.

در مجموع انتظار آن است كه: توسعه فناوري جمهوري اسلامي ايران بايد با اتكاء به نوآوري‌هاي درون زا به خلق ثروت، تأمين اقتدار، ‌خلق فرصت، تقويت عزت و غرور ملي با حفظ كرامت انساني و حفاظت از محيط زيست - به عنوان ارزش هاي بنيادين، ماندگار و پابرجاي فناوري- منجر شود.

3. الگوي مطلوب توسعه و اشاعه‌ي فناوري در كشور:
حيطه‌هاي اولويت‌دار فناوري

از شيوه‌هاي مرسوم اولويت‌بندي حوزه‌هاي فناوري چنين برمي‌آيد كه الگوي توسعه‌ي فناوري و اشاعه‌ي دستاوردهاي جديد در كشور ما از يك هسته‌ي كانوني در داخل به سمت يك حاشيه‌ي بزرگ از فناوري‌هاي جامع و پايين جريان دارد.

حيطه‌هاي اولويت‌دار فناوري بر حسب فناوري‌هاي برتر (جديد)، مياني (جامع)، و پايين (سنتي و بومي) در كشور به قرار زيرند:

1. فناوري‌هاي كانوني :
فناوري‌هاي‌ برتري هستند كه بايد در كانون راهبردها و برنامه‌هاي ملي توسعه‌ي فناوري قرار گيرند و به دو بخش فناوري‌هاي پيشرفته سخت و فناوري‌هاي نرم تقسيم مي‌شوند.

الف) فناوري‌هاي جديد NBIC :
توسعه متوازن و همگراي اين فناوري‌هاي (نانو، بايو، فناوري اطلاعات، و فناوري‌هاي شناختي) و مواد كه به لحاظ ماهيت در زمره‌ي فناوري‌هاي سخت قرار مي‌گيرند. بايد مورد تأكيد قرار گيرد.

ب) فناوري‌هاي پيشرفته MBC (فناوري مديريت، فناوري كسب و كار، و فناوري فرهنگي) :
به لحاظ ماهيت در زمره‌ي فناوري‌هاي نرم قرار مي‌گيرد. توسعه‌ي متوازن و همگراي اين فناوري‌هاي نرم به ويژه بايد معطوف به ارتقاي كارآمدي مديريت، به ايجاد مناسب‌ترين محيط براي خلق كسب و كارهاي مولد، و ترويج پيام فرهنگي انقلاب اسلامي در سراسر جهان باشد.

2. فناوري‌هاي جامع استراتژيك:
حوزه‌هاي فناوري جامع (مياني) به دليل مزيت‌هاي طبيعي، نيازهاي حياتي‏، وضعيت خاص طبيعي يا اجتماعي، سياسي، امنيتي و اقتصادي كشور جزء حوزه‌هاي راهبردي در اولويت فناوري قرار گرفته‌اند. در اين زمينه به عنوان مثال مي‌توان به فناوري‌هاي زير اشاره نمود:
الف) فناوري‌هاي هسته‌اي صلح‌آميز
ب) فناوري‌هاي هوا فضا
پ) فناوري‌هاي حوزة انرژي (بويژه نفت و گاز)
ت) فناوري‌هاي حمل و نقل
ث) فناوري‌هاي جديد غذايي و دارويي
ج) فناوري‌هاي جديد مربوط به پيشگيري از بلاياي طبيعي

3. فناوري‌هاي پايين (سنتي و بومي) :
فناوري‌هاي سنتي و بومي به اين دليل كه ريشه در تار و پود اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور دارند و بسياري از مسايل آن‌ها «حل شده» و ريسك‌هاي فني آن‌ها در طول تاريخ منتفي شده، و هم‌اكنون منبع اشتغال و ارتزاق جمع زيادي از شاغلان و خانواده‌ها در كشور هستند، و خصوصاً از آن جهت كه پاره‌اي از آنها جزء ميراث فرهنگي كشور به شمار مي‌آيند، به هيچ وجه نبايد در مسلخ شيفتگي به فناوري‌هاي جديد قرباني و مضمحل شوند. حفظ و ارتقاي اين گونه فناوري‌ها از طريق آغشته كردن آن‌ها به فناوري‌هاي متوسط و جديد به منظور بهبود كيفيت و كاهش هزينه‌هاي توليد بايد يكي از دغدغه‌هاي اساسي فناوري در كشور باشد. ارتقاي اين فناوري‌ها (مانند صنعت فرش)‏ به ويژه از طريق رويكرد «ادغام فناوري» ممكن است؛ آن چه كه در پاره‌اي از كشورها از جمله در ژاپن و اخيراً چين با موفقيت تجربه شد است. (1)

4. اهداف (كيفي):

1- توسعه زيرساخت‌ها و ظرفيت‌هاي ملي فناوري
2- افزايش بهره‌وري سرمايه‌هاي انساني و اجتماعي در توسعه علم و فناوري
3- توانمندسازي و افزايش كارآمدي، نقش، فرآيندها و تعاملات نظام ملي نوآوري
4- ارتقاي نوآوري درونزا و بهبود فرآيندهاي انتقال و انتشار و فناوري
5- دست‌يابي كشور به رتبه اول در شاخص‌هاي رقابت در علوم و تكنولوژي (2) در سطح منطقه
6- ورود كشور در زمره كشورهاي پيشتاز در چهار حوزه‌ي فناوري NBIC (فناوري نانو، بايو، فناوري اطلاعات و فناوري
شناختي).
7- افزايش مستمر توانمندي‌هاي كشور در حوزة فناوري‌هاي نرم بويژه فناوري‌هاي فرهنگي
8- افزايش توان رقابتي صنايع با دست‌يابي به فناوري‌هاي پيشرفته
9 تبديل ايران اسلامي به مركز فناوري در منطقه

5. شاخص‌ها :

1. شاخص‌ رقابت‌پذيري فناوري (TCI)
Technology competiveness Index
اين شاخص توسط مؤسسه بين‌المللي توسعه مديريت (IMD) (3)ارايه گرديده است. اين مؤسسه كه كاركرد بين‌المللي دارد، سالانه يك رتبه‌بندي در خصوص سطح رقابت‌پذيري كشورها ارايه مي‌دهد. در اين سنجش چهار فاكتور اصلي در نظر گرفته شده است:
1) عملكرد اقتصادي، 2) كارآيي دولت، 3) كارآيي تجاري و 4) زيرساخت‌ها.
در فاكتور زيرساخت‌ها، يكي از فاكتورهاي فرعي (ريزفاكتور)، زيرساخت تكنولوژيكي آن كشور است كه با 21 شاخص سنجيده مي‌شود و نشان دهنده سطح رقابت‌پذيري فناوري هر كشور مي‌باشد. متأسفانه ايران و ساير كشورهاي منطقه (به غير از رژيم اشغالگر قدس) در اين رتبه‌بندي قرار ندارند. اين شاخص معيار مناسبي براي هدف‌گذاري فناوري است كه به دليل نبود آمار و ارقام در رويكرد كوتاه‌مدت امكان بررسي آن وجود ندارد. اميد است در رويكرد بلندمدت شوراي عالي انقلاب فرهنگي توجه نمايد.

2. شاخص توسعه انساني (HDI)
Human Development Index
شاخص توسعه انساني با توجه به نقش عامل انساني (دانشي) در حركت به سمت جامعه دانش بنيان و توسعه فناوري،‌مدنظر قرار مي‌گيرد. اين شاخص متوسط دستاوردهاي كشور را در سه بعد توسعه انساني نشان مي‌دهد. اين سه بعد شامل زندگي طولاني و سالم، ميزان دانش و استاندارد شايسته زندگي است.
كشور ايران از نظر توسعه يافتگي در شاخص توسعه انساني،‌در رديف كشورهاي با توسعه‌يافتگي متوسط قرار دارد.
هدف‌گذاري: دستيابي به شاخص توسعه انساني 0/967، در سال 1404 حداقل متوسط نرخ رشد شاخص توسعه انساني موردنياز ايران براي دستيابي به رتبه اول در منطقه، 1/0125 درصد مي‌باشد. (به جدول پيوست مراجعه شود)

3. شاخص دستيابي به فناوري (TAI)
براساس گزارش‌هاي ارايه شده توسط برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP)، شاخص دستيابي به فناوري در برگيرنده مجموعه‌اي از شاخص‌ها در چهار بعد زير است:
الف) شاخص‌هاي خلق فناوري:
در اين حوزه دو شاخص تعداد ثبت پتنت و ميزان فروش ليسانس و رويالتي در نظر گرفته شده است.
ب) شاخص‌هاي انتشار فناوري نو :
در اين حوزه دو شاخص كليدي نفوذ اينترنت و ميزان صادرات محصول با تكنولوژي متوسط و سطح بالا از كل صادرات كشور، در نظر گرفته شده است.
ج) شاخص‌هاي انتشار فناوري قديمي:
در اين حوزه دو شاخص ميزان نفوذ تلفن و ميزان مصرف انرژي الكتريسيته در نظر گرفته شده است و نشان‌دهنده توسعه زيرساخت‌ها است.
د) شاخص‌هاي مرتبط با توسعه مهارت‌هاي انساني:
در اين حوزه دو شاخص متوسط سالهاي تحصيلي و نرخ ورود به حوزه‌هاي علوم و مهندسي به دانشگاه در نظر گرفته شده است.
در ارزيابي UNDP در سال 2001، در بين 72 كشور توسعه يافته، در حال توسعه و كمتر توسعه يافته، ايران در رده 50 قرار داشته است و در شمار كشورهاي تطبيق دهنده پويا به شمار مي‌رود. در اين ارزيابي وضعيت كشور ايران در حوزه‌هاي دوم و چهارم مناسب‌تر از حوزه‌هاي اول و دوم بوده است.

4. سهم هزينه‌هاي تحقيق و توسعه از GDP
نسبت هزينه‌هاي تحقيق و توسعه به توليد ناخالص داخلي يكي از شاخص‌هاي كليدي سنجش توسعه‌يافتگي علم و فناوري محسوب مي‌شود. براساس آخرين آمار موجود در سال 2005 ميلادي، عدد اين شاخص 0/67 درصد بوده است. كشور ايران بعد از رژيم اشغالگر قدس در اين شاخص در منطقه رتبه اول را دارد. (تركيه، 0/66 درصد)
متوسط نرخ رشد اكثر كشورهاي در حال توسعه در اين شاخص (طي سال‌هاي 2001ـ1993) حدود 7 درصد در سال بوده و اختصاص حدود 0/3 از توليد ناخالص داخلي به هزينه‌هاي تحقيق و توسعه از اهداف اصلي بسياري از كشورهاي در حال توسعه نيز محسوب مي‌شود.
هدف‌گذاري: دستيابي به سهم 2/6 درصدي هزينه‌هاي تحقيق و توسعه از GDP، در سال 1404 دستيابي به رتبه اول منطقه در اين شاخص در سال 1404، متوسط نرخ رشد سالانه 8/72 درصدي در هزينه‌هاي تحقيق و توسعه را در سطح ملي مي‌طلبد. (به جدول پيوست مراجعه شود)

5. سهم هزينه‌هاي بخش خصوصي از كل هزينه‌هاي تحقيق و توسعه
براساس آمار سازمان UNESCO، در سال 2005 ميلادي، سهم بخش خصوصي از هزينه‌هاي تحقيق و توسعه 19/6 درصد بوده است. اين شاخص براي تركيه و رژيم اشغالگر قدس در همان سال بترتيب 37/9 و 64/5 درصد بوده است.

6. سهم صادرات با فناوري بالا
سهم صادرات با فناوري بالا از جمله شاخص‌هاي كليدي براي بررسي سطح توانمندي فناوري كشورها محسوب مي‌شود. اين شاخص از عدد 0/08 درصد در سال 1997 به 2/6 درصد در سال 2005 رسيده است كه رشد قابل توجهي داشته است ولي هنوز پايين مي‌باشد. اين شاخص در سال 2005 براي رژيم اشغالگر قدس، تركيه، پاكستان و عربستان بترتيب 13/9، 1/5، 1/6 و 1/3 بوده است.
هدف‌گذاري: دستيابي به سهم 24 درصدي صادرات فناوري بالا از كل صادرات كالاهاي ساخته شده در كشور.
كشور ايران با حفظ نرخ رشد متوسط ساليانه 35 درصدي خود مي‌تواند به هدف خود در منطقه دست يابد. (به جدول پيوست مراجعه شود.)

7. هزينه سرانه فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT)
هزينه سرانه فناوري اطلاعات و ارتباطات يكي از شاخص‌هاي كليدي زيرساختي و مؤثر در توسعه ساير فناوري‌ها (به غير از اينكه نشان‌دهنده توسعه خود اين فناوري مي‌باشد)، است. اين شاخص در سال 2003 براي ايران 46/24 دلار بوده است كه بسيار پايين است. اين شاخص براي تركيه و عربستان در همان سال به ترتيب 249/8 دلار و 238/79 دلار بوده است.
هدف‌گذاري: دستيابي به هزينه سرانه 1000 دلاري در زمينه فناوري اطلاعات و ارتباطات، در سال 1404 ايران با حفظ نرخ رشد متوسط سالانه 24 درصدي خود مي‌تواند به رتبه اول منطقه در اين شاخص دست يابد.

8. تعداد پتنت ثبت شده بين‌المللي
تعداد پتنت ثبت شده بين‌المللي يكي از مهم‌ترين شاخص‌هاي سنجش توانمندي فناوري كشورها بشمار مي‌رود. براساس آمار بانك جهاني در سال 2005، تعداد پتنت ثبت شده بين‌المللي در هر ميليون نفر جمعيت، 8 مورد بوده است. در سال 2007 اختراع بين‌المللي براي كشور ايران ثبت نشده است. با توجه به ارتباط توليدات علمي نمايه شده بين‌المللي اين موضوع دور از ذهن نمي‌باشد.

9. ميزان فروش حق ليسانس و رويالتي
شاخص ميزان درآمد حاصل از فروش ليسانس و رويالتي نسبت به هر نفر (دلار)، يكي از شاخص‌هاي كليدي سنجش توانمندي بهره‌برداري (نوآوري و تجاري‌سازي) فناوري در هر كشور محسوب مي‌شود. براساس آمار بانك جهاني در سال 2005، اين عدد براي كشورهاي منطقه (به غير از رژيم اشغالگر قدس) حدود صفر بوده است.

10. تركيب استفاده از فناوري‌هاي پايين، متوسط و بالا در توليدات كشور
در حال حاضر، بيشترين سهم از توليدات داخل كشور متعلق به فناوري پايين است. طبق آمار سال 1383 از كارگاه‌هاي 50 كاركن و بيشتر، تركيب فروش برحسب تقسيم‌بندي فناوري بالا، متوسط و پايين (به همراه فناوري منبع‌گرا) به ترتيب 2/95، 54/05 و 43 درصد بوده است. اصلاح تركيب فوق و حركت به سمت سهم مناسب (بيشتر) فناوري بالا و متوسط در توليدات كشور مي‌تواند از هدف كليدي فناوري كشور در رويكرد بلندمدت باشد.

مراجعه كنيد به تصاوير پيوست خبر؛ نمودار نگاشت نهادي - ترسيم وضع موجود 

6. نگاشت نهادي: توضيح نگاشت نهادي

با استفاده از مطالعات انجام شده در زمينه نگاشت نهادي نظام ملي نوآوري در ايران(4) ، هفده  نارسائي و آسيب‌ شناسايي شده كه در سمت راست جدول  آمده است. براي رفع اين آسيب‌ها و نارسايي‌ها نيز پيشنهادهايي در ستون سمت چپ جدول ارائه شده و درنهايت نظام مطلوب فناوري ترسيم گرديده است. 

مراجعه كنيد به تصاوير پيوست خبر؛ جدول آسيب‌شناسي نگاشت نهادي نظام ملي نوآوري و پيشنهادهاي اصلاحي براي وضعيت مطلوب رديف آسيب‌هاي موجود راهكار (نهادهاي پيشنهادشده )

توجه: نهادهاي پيشنهاد شده؛ نهادهايي هستند كه جاي آنها خالي بوده و در نظام فعلي وجود ندارند و يا اينكه وجود داشته‌اند ولي عملكرد ضعيف/ محدودي دارند.

 آسيب‌هاي موجود:
1- ضعف در چرخه سياست‌گذاري علم و فناوري در چرخه آموزش، پژوهش و فناوري و نبود ديدگاه سيستمي حاكم بر نظام ملي نوآوري/ ناهماهنگي بين سياست‌گذاران/ عدم تعادل بين سياستهاي عرضه و تقاضا/عدم يکپارچگي بين سياست هاي علم، فرهنگ و فناوري/
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
تقويت نقش شوراي عالي انقلاب فرهنگي با اصلاح ترکيب اغضا و تشکيل شوراي سياستهاي علم و فناوري كشور زير نظر اين شوراي عالي

آسيب‌هاي موجود:
2- ضعف در يكپارچگي افقي و عمودي سياستهاي علم و فناوري و نبود هماهنگي بخشي بين نهادهاي سياست‌گذار/ ضعف در اجراي پروژه هاي ملي(فرا سازماني)که مستلزم مشارکت کليه بازيگران است./
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
ايجاد كميته يکپارچه سازي و هماهنگي سياستهاي علم و فناوري بين وزارت‌خانه‌هاي (ك‌. س. ع. ف. و.)

آسيب‌هاي موجود:
3- ضعف در نهادهاي تسهيل‌كننده انتقال و انتشار فناوري/ ضعف در يادگيري در نظام ملي نوآوري
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
ايجاد و تقويت مراكز مشاوره‌اي نوآوري و انتقال فناوري از جمله (RTI)ها با توجه به شرايط بومي

آسيب‌هاي موجود:
4- ضعف در نهادها و مراكز تسهيل‌كننده تحقيقات و نوآوري نظير کانون هاي تفکر و ساير مراکز مشورتي در وظايفي مانند حمايت در سياست گذاري (تصميم سازي) 
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
تقويت نقش انجمن‌هاي علمي و تخصصي

آسيب‌هاي موجود: 
5- كمبود شديد سرمايه‌هاي ريسك‌پذير و نهادهاي حامي مرتبط
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
ايجاد و تقويت نهادها و مراكز حمايتي مالي سرمايه‌گذاري مخاطره‌پذير (venture capital)

آسيب‌هاي موجود:
6- ضعف در مراكز انتشار فناوري و نوآوري/ ضعف در مستند سازي دانش فني/
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
تقويت نقش موزه‌هاي علوم و فناوري و فن‌بازارها و نمايشگاه‌ها و ...

آسيب‌هاي موجود:
7- نبود مرکز اطلاعات فناوري ملي جهت پايش مستمر شاخص‌هاي فناوري در كشور و ساير كشورهاي هدف/ ضعف در نظام اطلاع‌رساني/ ضعف در سيستم ارزيابي و ارزش گذاري فناوري و دانش فني.
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
ايجاد مرکز پايش فناوري کشور(وظيفه گرداوري اطلاعات به مرکز آمار ايران واگذار مي گردد)

مراجعه كنيد به تصاوير پيوست خبر ؛ادامه - جدول آسيب‌شناسي نگاشت نهادي نظام ملي نوآوري و پيشنهادهاي اصلاحي براي وضعيت مطلوب، رديف آسيب‌هاي موجود راهكار (نهادهاي پيشنهادشده )

آسيب‌هاي موجود:
8- ضعف در نهادهاي تسهيل‌كننده تحقيقات و نوآوري
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
گسترش و تقويت نقش آزمايشگاه‌هاي مرجع در علوم کاربردي و فرهنگستان‌ها

آسيب‌هاي موجود:
9- ضعف در نظام حقوقي مالكيت فكري و بهره‌برداري از دارايي‌هاي دانش در سطح ملي
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
تقويت و ارتقاء نظام مالکيت فکري(ايجاد و توسعه ادارات و مراکز لازم و تعيين شکل ارتباطات بين انها) }

آسيب‌هاي موجود:
10- كمرنگ‌بودن نقش نهادهاي مرتبط با مشورتي؛ مشاوره و ارزيابي سياستها با حضور بخش صنعت/ دانشگاه و همچنين نمايندگان بخش خصوصي و مشاركت ساير ذينفعان در فرآيند سياستگذاري
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
تقويت نقش کانون هاي تفکر؛ مراکز و شوراهاي تخصصي و مشورتي

آسيب‌هاي موجود:
11- کمبود نيروي كار کيفي و روزآمد متناسب با نيازهاي صنعت و بازار
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
تقويت مراكز آموزشي تخصصي

آسيب‌هاي موجود:
12- نقش بسيار كم‌رنگ بخش خصوصي در نظام ملي نوآوري و مشاركت در فعاليتهاي تحقيقاتي و سرمايه‌گذاري در R&D ملي/ ضعف در كارآفريني تكنولوژيك/
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
تقويت مراکز کارآفريني/ مراکز رشدو ايجاد ساختار هاي پشتيبان توسط شرکت هاي بزرگ

آسيب‌هاي موجود:
13- ضعف در فرايند ارزيابي و نظارتي سياست هاي فناوري
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
تقويت نقش نظارتي شوراي عالي انقلاب فرهنگي

آسيب‌هاي موجود:
14- فقدان نهاد تسهيل کننده و همسوسازي سياست هاي فناوري با فرهنگ بومي
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
تاسسيس کميته فرهنگ و فناوري زير نظر شوراي عالي انقلاب فرهنگي

آسيب‌هاي موجود:
15- ضعف نظام ملي نواوري در تعامل با نظام اقتصادي و بازرگاني / ضعف نظام ملي نواوري در توليد ثروت اقتصادي
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
ايجاد مرکز ملي تجاري سازي فناوري

آسيب‌هاي موجود:
16- ضعف در ارتباط مراکز صنعتي با مراکز علمي(از جمله دانشگا ها)
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
تقويت نقش نهادهاي تسهسل کننده ارتباط صنعت با مراکز علمي( از جمله دفاتر ارتباط صنغعت در دانشگاها)

آسيب‌هاي موجود:
17- ضعف در همکاري هاي فناورانه بين المللي کشور
راهكار (نهادهاي پيشنهادشده ):
تقويت نقش وزارت خارجه و ساير مراکز ارتباطات بين الملل در صنعت؛ مراکز تحقيقاتي و دانشگاها.

مراجعه كنيد به تصاوير پيوست خبر، نمودار نگاشت نهادي- ترسيم وضع موجود

7. نگاشت دانشي: تحليل كلي و پيشنهادهايي براي وضع مطلوب

نگاشت دانشي يكي از ابزارهاي كليدي تحليل نظام ملي نوآوري و مديريت دانش است. اين نگاشت يك ابزار مفهومي مناسب براي ترسيم وضعيت فعلي دانش (مكان‌ها و منابع دانش، ساختار دانش، كاربران دانش و روابط دانش موجود) و تحليل شكاف‌هاي دانشي موجود است.
1. از بعد كمي و كيفي در زمينه رشته‌ها و تخصص‌هاي مرتبط با راهبري نظام ملي نوآوري با كمبود و ضعف مواجه هستيم. اين رشته‌ها عموماً ميان رشته‌اي هستند از جمله اين رشته‌ها مي‌توان به سياست‌گذاري علم فناوري، مديريت تكنولوژي، برنامه‌ريزي راهبردي، سياست‌گذاري عمومي و ... اشاره كرد.
2. تعامل دانش و تبادل اطلاعات بين بخش‌ها در سطوح مختلف بسيار كم‌رنگ مي‌باشد، علاوه بر آن جابجايي نيروي انساني اعم از كارشناس يا مدير بين‌بخشها نظام يافته صورت مي‌پذيرد، لذا دوباره‌كاري‌ها در زمينه‌هاي دانشي بسيار انجام مي‌شود.
3. شبكه‌سازي دانشي و تبادل اطلاعات بين مراكز تحقيقاتي، دانشگاه‌ها، صنعت، آزمايشگاهها و افراد بسيار ضعيف مي‌باشد.
4. كمبود تخصص و دانش در زمينه همكاري‌هاي مختلف در پروژه‌هاي انتقال تكنولوژي و يا همكاري تكنولوژيك يكي از عوارض كليدي محسوب مي‌شود. از جمله زمينه‌هاي همكاري تكنولوژيك مي‌توان به پروژه‌هاي، برون‌سپاري (Aquistion), J.V, FDI, BOT و ... اشاره نمود.
5. كمبود دانش و نيروي انساني متخصص در زمينه‌هاي حقوقي مرتبط با توسعه فناوري مانند قوانين مرتبط با حقوق مالكيت فكري (IPR)، قوانين بين‌المللي انتقال فناوري و ساير همكاري تكنولوژيك بسيار مشهود مي‌باشد. حفاظت، بهره‌برداري، توسعه از دارايي‌هاي دانشي در مراكز تحقيقاتي دولتي و غيردولتي نيازمند وكلاي خبره و مديران با تجربه در زمينه حقوق مالكيت فكري و مديريت اين نوع از دارايي‌ها مي‌باشد كه در ايران با ضعف شديد در اين رشته‌ها و كمبود نيروي انساني متخصص مواجه هستيم.
6. تأمين مالي و اعتباري پروژه‌هاي تحقيقاتي معمولاً‌ از اهميت فراوان برخوردار است زيرا اين پروژه‌ها معمولاً از ريسك بالايي برخوردار هستند. در اين خصوص تخصص‌ها و رشته‌هاي علمي و كاربردي متنوعي وجود دارد. از جمله روش‌هاي تأمين مالي مي‌توان به انواع استقراض (وام‌ها)، فايناس، سرمايه‌گذاران خارجي، بيع متقابل و ... اشاره كرد. مسايل حقوقي و قراردادي و مديريتي اين پروژه‌ها دانش خاص خود را مي‌طلبد كه در ايران با كمبود كيفي و كمي اين رشته‌ها و نيروي انساني متخصص مواجه هستيم. در ضمن حمايت‌هاي مستقيم و غيرمستقيم مالي از كارآفريني تكنولوژيك و سرمايه‌گذاري مخاطره‌پذير، مشاوره‌هاي مالي (مهندسي مالي و مديريت مالي) از جمله اين تخصص‌ها محسوب مي‌گردد.
7. بررسي وضع موجود تكنولوژي در كشور نشان مي‌دهد فناوري بنگاههاي فعال توليدي و خدماتي بيشتر در زمينه بهره‌برداري از فناوري (توانمندي‌هاي ساده اپراتوري و تعمير و نگهداري) مي‌باشد و در زمينه توانمندي‌هاي خلق فناوري (R&D و طراحي و مهندسي) وضعيت دانشي بنگاههاي كشور مطلوب نمي‌باشد چه تخصص‌هايي لازم است؟
8. توسعه رشته‌هاي ميان رشته‌اي در حوزه علوم كاربردي و فني و مهندسي و دوره‌هاي تحصيلات تكميلي پژوهش محور.
9. تكنسين‌ها به عنوان نيروي انساني ماهر در صنعت از اهميت بالايي برخوردار هستند. آموزش و ارتقاء، مهارت‌هاي تكنسين‌ها از طريق آموزش‌هاي فني ـ حرفه‌اي، آموزش‌هاي علمي ـ كاربردي و آموزش ضمن خدمت‏، سبب توسعه كيفي اين نيروي خواهد گرديد.
10. در طي چند سال گذشته تعداد محققان در گروه‌هاي مهندسي و علوم كشاورزي كاهش و در ساير رشته‌ها افزايش يافته است.

مراجعه كنيد به تصاوير پيوست خبر، مجموعه‌ي جداول راهبرد‌هاي و الزامات 

راهبردها و الزامات

راهبرد: 
1ـ توسعه مديريت علم و فناوري با تأكيد بر تكثرگرايي (مشاركتي شدن) در فرآيند سياستگذاري 
الزامات و اقدامات عملي :
- توسعه رشته‌هاي مرتبط با فناوري‌هاي راهبردي
- ايجاد تحول در نظام آموزشي كشور براي ايجاد فرهنگ خلاقيت و كارآفريني
- ايجاد و تقويت كانون‌هاي تفكر
- توسعه انجمن‌هاي علمي
- توسعه نهادهاي مشورتي
- توسعه مشاركت بخش‌هاي غيردولتي از طريق انجمن‌هاي صنفي و اتحاديه‌ها
- تقويت مطالعات آينده‌نگاري در سطح ملي

راهبرد:
2ـ توسعه سرمايه انساني كشور با تخصص بالا متناسب با نيازهاي آتي تكنولوژي كشور
الزامات و اقدامات عملي:
- ارتقاي كيفيت آموزش و پژوهش مراكز آموزش عالي و پژوهشي با مشاركت بخش صنعت در برنامه‌ريزي‌هاي آموزشي و پژوهشي
- گسترش مقاطع آموزشي كارشناسي ارشد و دكتراي تخصصي در حوزه‌هاي مديريت، سياستگذاري و علوم كاربردي
- گسترش كمي و كيفي آموزش فني و حرفه‌اي در حوزه‌ي مهارت‌هاي پيشرفته
- گسترش دوره‌هاي تحصيلات تكميلي پژوهش‌مدار و كارآفرين
- طراحي و اجراي دوره‌هاي تخصصي و مهارتي براي فارغ‌التحصيلان دانشگاهها بمنظور افزايش كارآيي در بازار كار
- افزايش بهره‌وري منابع انساني

راهبرد:
3ـ جلب مشاركت مؤثر متخصصان و نخبگان ايراني مقيم خارج از كشور و نخبگان خارجي
الزامات و اقدامات عملي:
- ايجاد ساز و كارهاي لازم براي استفاده از متخصصان و نخبگان ايراني مقيم خارج.
- ايجاد ساز و كارهاي مناسب براي استفاده از نخبگان و متخصصان خارجي بويژه كشورهاي اسلامي

راهبرد:
4ـ توسعه همكاريهاي فناورانه بين‌المللي
الزامات و اقدامات عملي:
- تعريف و اجراي پروژه‌هاي تحقيقاتي مشترك با كشورهاي داراي فناوري (پروژه‌هاي دو جانبه و چندجانبه)
- توسعه همكاريهاي مشترك در فناوريهاي پيشرفته
- ايجاد مراكز تحقيقاتي مشترك با ساير كشورها در سطح ملي و بنگاه
- برپايي و توسعه‌ي فن بازارهاي مشترك با ساير كشورها
- تشويق صنايع استراتژيك به ايجاد مراكز تحقيقاتي در كشورهاي داراي فناوري
- توسعه فرصت‌هاي مطالعاتي براي پژوهشگران در خارج از كشور
- حمايت از انجام پروژه‌هاي مشترك از طريق ايجاد Joint Ventuune و كنسرسيوم‌هاي توسعه همكاري با سازمانهاي علمي و فناوري بين‌المللي و منطقه‌اي
- تعامل مؤثر با نظام بين‌المللي

راهبرد:
5ـ گسترش شبكه‌هاي تحقيقاتي، فناوري، تجاري
الزامات و اقدامات عملي:
- ايجاد خوشه‌هاي مجازي فناوري در حوزه‌هاي CNBIC با محوريت دولت
- ايجاد خوشه‌هاي (واقعي يا مجازي) فناوري در فناوري‌هاي مياني با محوريت شركت‌هاي مادر صنعتي
- ايجاد يك مركز تعالي به عنواان محور توسعه فناوري در هر يك از فناوري‌هاي كانوني MBC, NBIC با مشاركت دولت، دانشگاهها، مراكز تحقيقاتي و بخش خصوصي
- گسترش شبكه آزمايشگاههاي پيشرفته تحقيقاتي و فناوري

راهبرد:
6ـ حمايت از گسترش تحقيقات در زمينه علوم انساني، اجتماعي و هنر
الزامات و اقدامات عملي:
- توسعه فناوري‌هاي نرم به عنوان يكي از اولويت‌هاي مهم فناوري كشور
- توسعه بسترهاي فرهنگي، اجتماعي خلق و انتقال فناوري در كشور
- توسعه زيست بوم فرهنگي، اخلاقي و ... فناوري كشور
- تعيين معيارهاي اخلاقي در توسعه فناوري

راهبرد:
7ـ اتكاء فرآيندهاي انتقال فناوري به فعاليت‌هاي مراكز تحقيق و توسعه
الزامات و اقدامات عملي:
- توسعه نهادهاي خدمات مشاوره انتقال فناوري
- تقويت مكانيزم‌هاي يادگيري فناوري در قراردادهاي انتقال فناوري
- بازنگري در قوانين و مكانيزم‌هاي انتقال فناوري
- الزام مديريت انتقال فناوري به تدوين و مستندسازي دانش فني فناوريهاي انتقالي 
- ايجاد ساز و كارهاي لازم جهت بومي سازي و انتشار فناوري‌ها

راهبرد:
8ـ افزايش مشاركت بخش‌هاي غيردولتي در تحقيق و توسعه و نوآوري 
الزامات و اقدامات عملي:
- گسترش شركت‌هاي تحقيقاتي كوچك و متوسط (SME
هايي كه كاركرد تحقيقاتي دانرد)
- اجراي پروژه‌هاي تحقيقاتي بزرگ ملي با مشاركت شركت‌هاي كوچك و متوسط نوآوري
- اعطاي مشوق‌هاي ويژه به شركت‌هاي نوآور
- جهت‌گيري دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي به سمت ساختار منظومه‌اي (اين ساختار به هر دانشگاه / دانشكده فني و مركز تحقيقاتي دولتي اجازه مي‌دهد تا يك مجموعه از شركت‌هاي كوچك و متوسط تحقيقاتي را با مشاركت اعضاي هيأت علمي، فارغ‌التحصيلان مقاطع كارشناسي ارشد و دكترا، و پژوهشگران تمام وقت ايجاد نمايد.)

راهبرد:
9ـ افزايش دسترسي افراد و كسب و كارها به فناوري اطلاعات و ارتباطات
الزامات و اقدامات عملي:
- توسعه‌ي پرشتاب زيرساخت‌هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات، به ويژه اينترنت در كشور
- شبكه‌سازي زيرساخت اطلاعاتي دانشگاه‌ها، مراكز تحقيقاتي، مدارس، مراكز رشد و پارك‌هاي علمي و تحقيقاتي
- اعطاي يارانه‌ي اطلاعاتي به مراكز آموزشي، پژوهشي و فناوري كشور
- توسعه شبكه‌هاي هوشمند و مجازي كسب و كار

راهبرد:
10ـ افزايش قابل توجه هزينه‌هاي (اعتبارات) تحقيق و توسعه
الزامات و اقدامات عملي:
- افزايش منظم بودجه‌هاي تحقيقاتي دولت در مقايسه با ميانگين نرخ رشد بودجه‌هاي تحقيقاتي كشورهاي پيشرو منطقه
- افزايش ظرفيت جذب بودجه‌هاي تحقيقاتي از طريق گسترش كمي و كيفي مراكز تحقيقاتي و واحدهاي R&D در كشور
- افزايش سهم بخش خصوصي در تأمين بودجه‌هاي تحقيقاتي از طريق اعطاي مشوق‌ها
- افزايش مستمر بهره‌وري (كارآيي ـ اثربخشي) هزينه‌هاي تحقيقاتي
- شفاف‌سازي تأمين و تخصيص منابع تحقيق و توسعه در برنامه‌هاي عملياتي

راهبرد:
11ـ هدفمند كردن حمايت‌ها از بنگاه‌هاي فناوري محور
الزامات و اقدامات عملي: 
- اصلاح مقررات حمايتي در جهت مشروط و زمانمند كردن حمايت‌ها
- تأمين بخشي از هزينه‌هاي ثبت اختراع در خارج از كشور و واگذاري امتياز بهره‌برداري از اختراعات در داخل كشور
- تشويق صنايع و بنگاه‌هاي حمايت‌كننده از فناوري‌هاي داخلي قابل رقابت

راهبرد:
12ـ توسعه‌ي تحقيقات مشاركتي داخلي
الزامات و اقدامات عملي:
- ترغيب و تشويق كنسرسيوم‌هاي تحقيقاتي و سرمايه‌گذاري‌هاي مشترك تحقيقاتي بين صنايع مختلف، دانشگاهها و مراكز تحقيقاتي (به ازاي هر فناوري كانوني و هر فناوري بالغ استراتژيك دست كم بايد يك كنسرسيوم تحقيقاتي در كشور شكل گيرد.)
- تشويق شركت‌هاي تعاوني به ايجاد مراكز تحقيقاتي تعاوني
- توسعه و به روزرساني سيستم اطلاع‌رساني و بانك اطلاعات توانمنديهاي تحقيقات و فناوري كشور
- توسعه مراكز انتقال و ليسانس فناوري از دانشگاهها و مراكز تحقيقاتي به بخش‌ها

راهبرد:
13ـ توسعه فناوري‌هاي حياتي عام
الزامات و اقدامات عملي:
- ايجاد مركز ملي مديريت و توسعه‌ي فناوري‌هاي عام
- تدوين و اجراي برنامه‌هاي ملي ويژه به منظور توسعه‌ي فناوري‌هاي حياتي عام با حمايت‌هاي دولت

راهبرد:
14ـ دستيابي به فناوري‌هاي پيشرفته و اولويت‌دار
الزامات و اقدامات عملي:
- تقويت قوانين موجود در جهت جذب سرمايه‌گذاري در زمينه فناوري‌هاي پيشرفته و اولويت‌دار
- كاهش موانع سياسي جذب FDI
- ارائه مشوق‌هاي لازم براي جذب FDI در حوزه‌هاي اولويت‌دار و پيشرفته فناوري
- توسعه همكاري‌هاي علمي و فناورانه مشترك خارجي در اجراي پروژه‌هاي مشترك

راهبرد:
15ـ گسترش شركت‌هاي كوچك و متوسط نوآور بويژه دانش‌بنيان 
الزامات و اقدامات عملي:
- نهادينه‌سازي قانون مالكيت معنوي و تسهيل فرآيند ثبت اختراعات به ويژه توسط شركت‌هاي كوچك و متوسط
- توسعه‌ي نهاد مالي «سرمايه‌ي خطرپذير» در كشور با مشاركت بخش‌هاي غيردولتي
- تدوين و اجراي برنامه‌هاي «پايش (مونيتورينگ)» توسط صنايع استراتژيك (هوافضا، خودروسازي، نفت) و مراكز تحقيقاتي ملي در جهت ايجاد و گسترش شركت‌هاي كوچك و موسط
- حمايت بخش‌هاي غيردولتي از توسعه‌ي «مراكز رشد»، پارك‌ها و شهر‌ك‌هاي تحقيقاتي
- الزام صنايع دفاعي به فروش فناوري‌هاي غيراستراتژيك خود به شركت‌هاي كوچك و متوسط
- توسعه‌ فضاي متناسب كسب و كار و كارآفريني
- ايجاد ساز و كارهاي حمايتي از شركت‌ها، بنگاهها و سازمانهاي بزرگ بمنظور ايجاد و گسترش شركت‌هاي كوچك و متوسط نوآور

راهبرد:
16ـ دست‌يابي به استانداردها و شاخص‌هاي پذيرفته‌شده‌ي بين‌المللي در زمينه‌ي فناوري 
الزامات و اقدامات عملي:
- ايجاد مركز ملي استانداردها و شاخص‌هاي فناوري (با هدف مطالعه و ديده‌باني مستمر استانداردها و شاخص‌هاي جهاني و منطقه‌اي فناوري، تحليل فاصله‌ي كشور با اين استانداردها و شاخص‌ها، و ارايه‌ي پيشنهادهاي سياستي به دولت جهت كاهش فاصله‌ي كشور با استانداردها و شاخص‌هاي بين‌المللي)
- ارايه‌ي گزارش سالانه‌ي استانداردها و شاخص‌هاي فناوري كشور در مقايسه با ساير كشورها (به ويژه كشورهاي منطقه)
- ارتقاء استانداردها و شاخص‌هاي زيست محيطي در توسعه فناوري‌ها

راهبرد:
17ـ توسعه‌ي مديريت دانش در سطح ملي
الزامات و اقدامات عملي:
- ايجاد مركز ملي مديريت دانش به منظور ارتقا و ترويج مديريت دانش در كشور و گسترش شبكه‌هاي دانشي
- تشويق صنايع متوسط و بزرگ به ايجاد واحدهاي مديريت دانش
- توسعه‌ي فرهنگ مستندسازي دانش در كشور
- ايجاد نظام اطلاعات فناوري

راهبرد:
18ـ گسترش بازار فناوري در كشور به منظور تقويت تجاري‌سازي تحقيقات 
الزامات و اقدامات عملي:
- ايجاد بورس ملي / منطقه‌اي فناوري در كشور و حمايت از گسترش شركت‌ها و مؤسسات فن بازار بخش غيردولتي
- برپايي فن بازار ملي و فن بازارهاي تخصصي در كشور
- سامان يافتن نظام مالكيت فناوري در كشور براي تسهيل و حمايت از تجاري‌سازي تحقيقاتي

پاورقي_____________________

1- ضمناً مطالعات نشان داده كه محصولات مبتني بر فناوري‌هاي سنتي مي‌توانند دريچه‌اي براي ورود كشورهاي در حال توسعه به «بازارهاي پيشرفته‌»ي دنيا باشند در بازارهاي پيشرفته مانند بازار آمريكاي شمالي، اروپا و خاور دور، حاشيه‌ي مناسبي براي محصولات سنتي كشورها در آينده وجود خواهد داشت.
2- شاخص‌هاي رقابت در علوم تكنولوژي به تفصيل در پيوست شماره 1 آمده است.
3- International instituate for management development 
4-  تفصيل اين مطالعات در گزارش كامل سند فناوري (الگوي صد صفحه‌اي) آمده است.
انتهاي پيام