به گزارش خبرنگار ایسنا، عموما هنگام وقوع زلزله، اماکن مسکونی یا بخش‏‌های زیادی از منطقه وقوع زلزله دچار تخریب شده و به علل متعدد غیرقابل استفاده می‌شوند ضمن آنکه تاسیسات زیر بنایی آن مانند آب، برق، گاز، تلفن، شبکه‌های ترافیکی و وسایل حمل و نقل قابلیت استفاده مطمئن خود را از دست می‌دهند؛ لذا یکی از مسایل مهم در مناطق زلزله زده وجود پتانسیل خطر حاکم بر محل حادثه دیده است.

از این رو بر اساس نظرات کارشناسان بهترین و مناسب‌ترین اقدام برای چنین مناطقی جداسازی انسان از منطقه خطر است. به همین دلیل شناسایی اماکن امن و برنامه ریزی در ‏کاربردی کردن مناطق امن و مناسب برای تمرکز و استقرار آسیب دیدگان پس از زلزله در مناطق شهری، روستایی ضروری است.

این در حالی است که ایجاد شبکه‌های زیر زمینی چون فاضلاب و ساخت زیر ساخت‌هایی چون مترو یکی از نگرانی‌های مردمان ساکن در کلانشهرهایی چون تهران است که گسل‌های متعددی از آن عبور کرده است.

این در حالی است که دکتر فلاح مدیر گروه سوانح و بازسازی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی اعتقاد دارد که از مکان‌هایی چون مترو در صورتی که بر اساس اصول مهندسی و فنی ساخته شده باشند، می‌توان به عنوان اسکان موقت در مواقع بحرانی استفاده کرد.

وی همچنین معتقد است اسکان مردم باید قبل از بروز سانحه صورت گیرد نه بعد از آن.

زلزله، زمستان و اسکان موقتی که باید قبل از وقوع حادثه برنامه ریزی می‌شد 

کاربردهای زیرساخت‌های شهری در مواقع بحرانی

دکتر علیرضا فلاح در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با تاکید بر اینکه مترو سازی و ساخت زیر گذرها اقدامات بسیار خوبی است که در کلانشهرها اجرایی می‌شود، افزود:  مترو علاوه بر تسهیل حمل و نقل عمومی، در زمان‌های بروز بحران‌ها می‌تواند جایگزین مناسبی برای اسکان اضطراری باشد.

وی با اشاره به سابقه دنیا در زمینه کاربرد متروها در مواقع اضطراری، خاطرنشان کرد: بررسی تاریخی نشان می‌دهد در جنگ جهانی دوم که کل اروپا را در بر گرفت، زمانی که نیروهای آلمانی لندن را بمباران می‌کردند، مردم روزها و شب‌ها در متروها زندگی می‌کردند.

فلاح اضافه کرد: از این رو متروها در کشورهای مختلف دارای عملکردهای مختلف هستند که حمل و نقل عمومی یکی از آنها است و عملکرد دیگر در حوزه پدافند غیر عامل و اسکان اضطراری و پناهگاه موقت است.

وی با اشاره به وضعیت متروسازی در کلانشهر تهران، یادآور شد: تا آنجایی که من اطلاع دارم، تمهیداتی اندیشیده شده است و تلاش شده است مسیرهای مترو با گسل‌های شهر تهران برخورد نداشته باشد و در مکان‌هایی که با گسل تلاقی دارد، انحرافاتی درمسیر ایجاد شده است.

فلاح با تاکید بر اینکه به طور کلی وجود مترو در فضاهای زیر زمینی در شهرهایی چون تهران مثبت ارزیابی می‌شود، ادامه داد: در بسیاری از شهرهای دنیا متروها مکان‌هایی هستند که در صورت حملات هوایی به دلیل اینکه چندین لایه زیر زمین است، می‌توانند مأمن بسیار مطمئنی برای مردم باشند.

اثرات فضاسازی‌های زیر زمینی در کاهش مخاطرات طبیعی

مدیرگروه سوانح و بازسازی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره توجه به زیر ساخت‌های شهری با توجه به لرزه خیز بودن مناطق، یادآور شد: در هنگام طراحی و ساخت باید به زیر ساخت‌های زیر زمینی مانند شبکه‌های فاضلاب و مترو توجه شود و این طور نیست که بدون برنامه ریزی این زیر ساخت‌ها ایجاد شده باشد.

وی یکی از نکات مهم در حوزه زیرساخت‌ها، طراحی به صورت لوپ (LOOP) یا بلوک بسته عنوان کرد و در این باره توضیح داد: به عنوان مثال اگر در بخشی بر اثر حادثه‌ای برق منطقه‌ای قطع شود، برق سایر مناطق قطع نخواهد شد که به آن طراحی لوپ می‌گویند. طراحی لوپ در راستای کاهش مخاطرات است.

فلاح یاداور شد: در صورتی که متروها به صورت فنی و مهندسی شده، اجرا شده باشد نه تنها مکان‌های بدی نیستند بلکه می‌تواند در زمینه اسکان مردم نیز موثر باشند.

اسکان ساکنان منطقه زلزله زده کرمانشاه و سرما

مدیرگروه سوانح و بازسازی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به زلزله 21 آبان ماه در ازگله استان کرمانشاه گفت:‌وسعت این حادثه به حدی بود که بسیاری از مردم بی‌خانمان شدند.

وی ادامه داد: در مناطق روستایی این استان گرفتاری‌های مربوط به اسکان اضطراری مردم کمتر است به دلیل اینکه تراکم جمعیت کمتر است از این رو با ابزارهایی چون کپرسازی و کانکس‌ها مشکل حل شد ولی مساله اصلی در شهرهایی با جمعیت زیاد چون سرپل ذهاب بوده است.

فلاح با اشاره به شرایط اسکان موقت در شهرهای زلزله زده استان کرمانشاه، یادآور شد: به نظر می‌رسد به دلیل آنکه نتوانستیم سیاست‌های واحدی را در ابتدا زلزله برای اسکان موقت و اضطراری و دایم ارائه دهیم مشکلاتی برای اسکان مردم ایجاد شده است.

وی با تاکید بر اینکه سیاست بازسازی باید قبل از زلزله تدوین شود، ادامه داد: بر این اساس در گروه سوانح و بازسازی دانشگاه شهید بهشتی که تنها گروه علمی بازسازی در کشور است، اعتقاد داریم که برنامه بازسازی در مناطق مختلف کشور باید قبل از سانحه و نه بعد از سانحه تدوین شود.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در این باره توضیح داد: یکسری الگوهای و روش‌هایی برای بازسازی تدوین می‌شود و از سوی دیگر مدیریت واحد اجرایی نیاز دارد تا این الگوها را اجرا کند ولی متاسفانه این  امر در زلزله کرمانشاه اتفاق نیفتاد.   

فلاح ادامه داد: در زلزله اخیر کرمانشاه ارگان‌های مختلف، خیرین و مردم وارد عمل شدند و سبب شد تا مدیریت بحران به طور کامل رخ نداد و این در حالی است که به لحاظ قانونی بنیاد مسکن مسوول اصلی ایجاد اسکان موقت و دایمی است.

مدیرگروه سوانح و بازسازی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر اینکه در بازدیدهای صورت گرفته تا حدودی مشکلات مربوط به اسکان رفع شده است، خاطر نشان کرد: ولی همچنان در مناطق زلزله زده چادرهایی وجود دارد و به نظر می‌رسد برخی علاوه بر چادر، کانکس‌ هم دارند.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر برخی در چادر زندگی می‌کنند که مستاجر بودند و ملکی برای خودشان نداشتند و بر اساس قانون فردی که دارای ملک و خانه بوده اسکان موقت داده می‌شود که در اسکان موقت اشکالات قانونی وجود دارد که باید این امر حل شود.

این محقق حوزه بازسازی دانشگاه شهید بهشتی با طرح این سوال که در شرایط سخت زمستان که زلزله رخ داده، تلکیف خانواده‌های مستاجری که بی‌خانمان شدند، چیست، اظهار کرد: از یک طرف از آنجایی که مالک نیست تسهیلاتی به وی تعلق نمی‌گیرد و از سوی دیگر هوا سرد است و چالش‌هایی ایجاد می‌شود.

فلاح اضافه کرد: لازم است در این زمینه در دستور العمل‌ها راهکارهایی در نظر گرفته شود.

سفر تحقیقاتی دانشجویان و اساتید به منطقه زلزله زده

مدیر گروه سوانح و بازسازی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی از سفر علمی به مناطق زلزله زده کرمانشاه خبر داد و گفت: در این سفر حدود 40 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد رشته "بازسازی پس از سانحه" حضور دارند که به عنوان انجام واحد درسی وارد منطقه می‌شوند.

وی با بیان اینکه در این سفر علمی بخشی از دانشجویان در سرپل ذهاب و بخش دیگر در روستاها مطالعاتی در زمینه بازسازی و اسکان موقت مردم مطالعه خواهند، اظهار کرد: در دانشگاه کار مطالعاتی در این زمینه اجرا می‌شود و امیدواریم نتایج این مطالعات در بازسازی مناطق زلزله زده مورد استفاده قرار گیرد.

فلاح به بیان جزئیات مطالعاتی که در این سفر قرار است اجرایی شود، پرداخت و اظهار کرد: در رشته "بازسازی پس از سانحه" 3 نیمسال دارد که در نیمسال دوم درسی با عنوان "کارگاه بازسازی شهر" ارائه و در آن مطرح می‌شود مقوله شهر یک مقوله به هم پیوسته است به این معنی که از یک واحد مسکونی به محیط خیابان، محله و اماکن خصوصی و عمومی می‌رسد که باید همه این مجموعه به صورت یک واحد در نظر گرفته شود.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی اضافه کرد: در این سفر دانشجویان در قالب یک پروژه علمی در 2 محله "مسکن مهر" و "فولادی" سرپل ذهاب که 100 درصد آسیب دیدند مستقر کردیم تا ضمن آشنا شدن با مسایل واقعی اقدام به طراحی‌هایی برای بعد از سانحه خواهند کرد.

این محقق ابراز امیدواری کرد که نتایج این طراحی‌ها و دانش‌های کسب شده بتواند در اجرا مورد بهره برداری قرار گیرد.

وی ماموریت دانشگاه‌ها را دانش سازی و ارائه و تولید علم دانست و گفت: با نتایجی که از یافته‌های علمی به دست آورده‌ایم آمادگی همکاری با ارگان‌های اجرایی را داریم و این ارگان‌های مسوول هستند که به سراغ ما بیایند و دانش‌های تولید شده را به کار گیرند.

انتهای پیام