طولانی شدن پروژه‌های عمرانی یکی از مهم‌ترین ضعف‌های سیستماتیک موجود در صنعت عمران و آبادانی همه کشورها است؛ چراکه علاوه بر صرف منابع مالی، بیشتر به دلایلی همچون ایجاد تورم و افزایش قیمت‌ها، بهره‌برداری از پروژه‌ها در زمان مقرر اتفاق نمی‌افتد.
تاخیر در پروژه‌ها علاوه بر آنکه موجب طولانی شدن زمان اجرا و صرف هزینه‌های قابل ملاحظه برای راه‌اندازی مجدد یا تکمیل آن‌ها می‌شود، سبب تحمیل هزینه فرصت از دست رفته به بخش‌های اقتصادی و نیز توجیه‌ناپذیر شدن طرح در مراحل بعدی نیز می‌شود. به عبارت دیگر، گذشت زمان و تحولات فناوری و تغییر شرایط محیطی و اجتماعی، می‌تواند طرح‌هایی را که در یک مقطع زمانی دارای توجیه فنی و اقتصادی بوده، در شرایط جدید توجیه‌ناپذیر کرده و از طریق ایجاد موانع و مشکلات بسیار در ایجاد بستری مناسب برای ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری و تولیدی هدف‌گذاری شده، آسیب‌هایی را ایجاد کند.
استان زنجان نیز مانند سایر نقاط کشور پروژه‌هایی دارد که چند دهه از کلنگ‌زنی آن می‌گذرد و این طولانی شدن زمان اجرای پروژه‌ها علاوه بر کاهش اعتماد عمومی به اجرای پروژه‌ها و بدبینی آنان به کلنگ‌زنی‌های جدید، آسیب‌های اقتصادی بسیاری را به همراه داشته و حتی برخی توجیه اقتصادی‌شان را از دست داده و سرمایه‌گذار خصوصی حاضر به مشارکت در ساخت و بهره‌برداری از آن نیست.
مدیر نظام فنی و اجرایی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان زنجان، با اشاره به وجود ۲۱۴ پروژه ملی واقع در جغرافیای استان، می‌گوید: تعداد پروژه‌های عمرانی استان بسیار بیشتر از این عدد است ولی اگر تعداد پروژه‌های کوچک‌مقیاس از مجموع پروژهای استان کسر شود، ۲۱۴ پروژه در ابعاد کلان در حال حاضر در استان وجود دارد.
محمود محمدی‌مشفق ادامه می‌دهد: احداث باند دوم سه‌راهی سلطانیه، ابهر و تاکستان با افق ۱۴۱۰ از بین پروژه‌های بازدید شده، پروژهای است که زمان اتمام آن به لحاظ مقیاس و بزرگی از سایر پروژه‌ها عقب‌تر است و این در حالی است که ۸۸ پروژه زمان‌بندی پیش‌بینی شده را رعایت و ۱۵ پروژه جلوتر و ۱۱۱ پروژه عقب‌تر از زمان‌بندی پیش‌بینی شده هستند.
وی می‌افزاید: میانگین پیشرفت فیزیکی ۲۱۴ پروژه استان ۴۰ درصد است که در همه شهرستان‌های استان توزیع شده و شهرستان خدابنده کم‌ترین مدت‌زمان اجرای پروژه را به خود اختصاص داده است و شهرستان ابهر بیشترین پیشرفت فیزیکی پروژهای را به خود اختصاص داده است. همچنین شهرستان خدابنده در انتهای جدول پیشرفت فیزیکی پروژه قرار دارد.
طولانی شدن زمان اجرا موجب می‌شود طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی با انواع مختلف ریسک با درجات گوناگون روبه‌رو شوند، لذا هزینه تمام شده آن‌ها افزایش می‌یابد. همچنین این امر باعث کاهش بازده سرمایه‌گذاری‌های انجام شده و کاهش عمر مفید طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی می‌شود. در نهایت تحمیل هزینه‌های سنگین ناشی از طولانی شدن طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی بر منابع درآمدی دولت، باعث کاهش توان مالی دولت در اجرای گسترده‌تر طرح‌های زیربنایی در کشور می‌شود.
قدیمی‌ترین پروژه زنجان چند ساله است؟
دو خطه کردن راه‌آهن زنجان - قزوین، پروژه سبزه‌میدان، تکمیل و ساخت دانشگاه علوم‌پزشکی، ساخت و بهره‌برداری سینما قدس، پروژه ایجاد شبکه فاضلاب شهر زنجان، ایجاد شبکه آب‌رسانی به شهر زنجان، پارکینک‌های طبقاتی بافت داخلی و پرجمعیت شهر، تکمیل محور زنجان - بیجار - همدان و محور سلطانیه - قیدار - همدان، کتابخانه و تالار مرکزی شهر، بازگشایی مسیر پادگان، بازگشایی در خیابان دلجویی و غیره که اجرا، تکمیل و به پایان رساندن و بهره‌برداری از آن‌ها بر عهده بخش دولتی و شهرداری است، البته پروژه‌هایی نیز وجود داشت که پس از حداقل یک دهه ساخت بالاخره به بهره‌برداری رسیده که بیمارستان آیت‌الله موسوی و پل سیدالشهدا گواه این مدعا است.
پروژه‌های صنعتی در زنجان از اقبال بالاتری برخوردارند و می‌توان گفت به جز پروژه پتروشیمی زنجان که مصوب سفر دولتی‌ها به زنجان بوده و مجری آن بخش خصوصی است، سایر پروژه‌های صنعتی مسیر پیشرفت هموارتری برای رسیدن به بهره‌برداری نسبت به پروژه‌های عمرانی دارند که بخش خصوصی به عنوان متولی اجرای این پروژها در تسریع فرآیند اجرا و بهره‌برداری بی‌تاثیر نیست.
مدیر نظام فنی و اجرایی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان زنجان با اشاره به طبیعی بودن طولانی شدن روند اجرای پروژه‌هایی که دارای فازبندی هستند، تصریح می‌کند: این‌گونه پروژه‌ها ذاتا زمان بیشتری نسبت به سایر پروژه‌های عمرانی برای اجرا نیاز دارد.
به گفته محمدی‌مشفق، در حال حاضر پروژه تاسیسات فاضلاب شهری زنجان و شبکه آب‌رسانی به شهر زنجان به لحاظ زمانی قدیمی‌ترین پروژه زنجان است که تاکنون چند فاز آن به پایان رسیده ولی هنوز به طور کامل به بهره‌برداری نرسیده است.
این مسئول خاطرنشان می‌کند: با توجه به پیشرفتی که پروژه احداث باند دوم سه‌راهی سلطانیه، ابهر و تاکستان با افق ۱۴۱۰ دارد، می‌توان گفت که این پروژه دیرتر از سایر پروژه‌ها به ایستگاه نهایی خود می‌رسد؛ چراکه از زمان‌بندی و برنامه‌ریزی‌ها عقب‌مانده و مسئله نگران‌کننده در رابطه با پروژه‌هایی که از زمان‌بندی خود عقب هستند، کاهش هر ساله اعتبارات عمرانی، افزایش تورم، مستهلک شدن پروژه و ... است.
معاون بهره‌برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب استان زنجان، با اشاره به میزان اجرای شبکه فاضلاب در شهر زنجان، می‌گوید: در حال حاضر پروژه ایجاد تاسیسات فاضلاب در ۵۱ درصد مساحت شهر انجام شده که ۴۷.۳ درصد آن به بهره‌برداری رسیده است که اگر اعتبارات لازم تخصیص داده شود، مابقی پروژه نیز اجرا خواهد شد.
سیدمرتضی موسوی، احداث پروژه تاسیسات فاضلاب شهر زنجان را در سال ۱۳۷۱ دانسته و می‌افزاید: عمده علت طولانی شدن پروژه در بخش‌هایی از شهر، اولویت‌بندی اجرای پروژه است؛ به طوری که در برخی مناطق باید پروژه زودتر از سایر بخش‌ها اجرا شود که اولویت‌بندی در پروژه ایجاد شبکه فاضلاب متفاوت‌تر از شبکه آب‌رسانی است.
این مسئول با اشاره به بازسازی آسفالت خیابان‌های شهر پس از ایجاد شبکه فاضلاب و بروز ناراضایتی برای مردم، ادامه می‌دهد: سال گذشته ۲۵ شبکه فاضلاب انجام شد که حدود ۲۳ کیلومتر آن آسفالت و یا بتن‌ریزی شده و فقط دو کیلومتر آن باقی مانده که منتظر تحویل انشعابات مشترکان است تا یک‌باره آسفالت شود و قطع نکردن ترافیک کوچه‌ها علت آن است که امیدواریم تا آغاز فصل زمستان و بارندگی‌ها این مشکل حل شود.
کلنگ‌هایی که بر زمین ماندند
طرح‌های عمرانی به‌عنوان پاشنه آشیل توسعه و اصلی‌ترین کانال تزریق منابع بودجه‌ای در اقتصاد کشور برای گسترش ظرفیت‌های زیربنایی و تولیدی محسوب می‌شود، از این رو برنامه‌ریزی اصولی در خصوص این طرح‌ها از ملزومات و ضروریات توسعه کشور بوده تا بتوان با کم‌ترین هزینه، بالاترین میزان بهره‌وری را به دست آورد.
طولانی شدن طرح‌های عمرانی به خصوص طرح‌هایی که داخل شهرها قرار دارد، سیما و منظر شهری را تخریب کرده و شهروندان را از شهر و منطقه مسکونی خود دلزده می‌کند و این در حالی است که در صحبت با بسیاری از آن متوجه ناامیدی می‌شویم و حتی برخی از آنان، کشور را مبتلا به سندروم قیچی و روبان می‌دانند.
انتهای پیام
نظرات