احسان شاه قاسمی، عضو هیأت علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران در وبینار «فرهنگ شهرت و خانواده در فضای مجازی» که به همت فرهنگسرای تخصصی رسانه وابسته به سازمان فرهنگی اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: فرهنگ شهرت همیشه با ماست و هر چه سن فرد پایین‌تر باشد اهمیت شهرت برای او صدچندان می‌شود.  

او با اشاره به تاریخچه فرهنگ شهرت ادامه داد: عمده نظریه‌پردازان معتقدند که فرهنگ شهرت از میانه سده نوزدهم آغاز شد؛ همراه با تحولاتی که مهم‌ترین آن‌ها اختراع موتور بخار بود. شاید بی‌ربط به نظر برسد اما موتور بخار باعث شد کاغذی که تا پیش‌ از این از پنبه درست می‌شد و گران و حجیم و بی‌کیفیت بود حالا به کمک دستگاه‌هایی که مجهز به موتور بخار بودند از چوب درخت ساخته شود و هم ارزان و هم قابل‌حمل و باکیفیت باشند. این مسئله قیمت کاغذ را هشتاد برابر کاهش داد.

مترجم کتاب فرهنگ شهرت افزود: از سوی دیگر نیز ایجاد راه‌آهن و لوکوموتیو، شهرها را به هم نزدیک کرد و مسائل مردم شهرهای مختلف برای هم مهم شد. کارخانه‌ها و نیاز به نیروی متخصص برای کار با دستگاه‌ها طبقه‌ای به نام کارگر را به وجود آورد که دیگر مثل سابق نان شکمی نبود، بلکه به‌عنوان عضو مهمی از زنجیره تأمین و تبدیل مواد خام کشورهای مستعمره به کالا و فروش دوباره به آن‌ها می‌توانست چانه بزند، یک روز تعطیلی در هفته برای خود در نظر بگیرد، بیمه بخواهد و خلاصه همیشه جنگ مداومی برای کسب امکانات بیشتر بین او و کارفرما برقرار باشد.

شاه قاسمی تصریح کرد: عده‌ای دیگر معتقدند که فرهنگ شهرت از صد سال پیش و با بروز متفکرانی مثل ولتر، هیوم و... به وجود آمد کما این‌که وقتی ژان ژاک روسو از دنیا رفت، هم انقلابیون و هم ضد انقلابیون بر سر مزار او جمع می‌شدند.

این مدرس دانشگاه، ورود بازیگر زن به تئاتر را به‌زعم گروهی دیگر، آغاز پدید آمدن فرهنگ شهرت معرفی کرد و گفت: برخی دیگر نیز شروع فرهنگ شهرت را به اصلاح گران کلیسا که معادل سلفی‌ها به نظر می‌رسند گره می‌زنند و دسته‌ای دیگر یقین دارند که این فرهنگ با ظهور قدیسان آغاز شده است. دسته کمی نیز تاریخ این فرهنگ را تا عصر کلاسیک و دوران افلاطون و سقراط و... عقب می‌برند.

او خاطرنشان کرد: شاید در حال حاضر مجذوب فرهنگ شهرت شدن را در بین گذشتگان احمقانه بپنداریم اما باید بدانیم که این فرهنگ تفاوت چندانی با منش امروز ما ندارد.

این پژوهشگر که بیش از ۱۰سال بر روی فرهنگ شهرت تحقیق و مطالعه کرده، بحث را این‌گونه ادامه داد: دیدگاه اصلی درباره فرهنگ شهرت این است که کسانی که در سده نوزدهم پول و وقت داشتند، سرمایه‌داری آمد و راهی را برای بیرون آوردن پول از چنگ آن‌ها ساخت. این راه چیزی نبود جز صنعت سرگرمی.

شاه قاسمی تشریح کرد: عکاسی، در تقویت فرهنگ شهرت نقش بسزایی داشت چون به مردم کمک کرد که چهره‌ها را بهتر بشناسند. اتومبیل مفهوم سرگرمی را عوض کرد و سفر را از ریاضت به تفریح بدل ساخت. بعد از آن‌که فیلم و رادیو و تلگراف شروع به کار کرد، فرهنگ شهرت قوی و قوی‌تر شد و سلبریتی ها پا به میدان گذاشتند. سلبریتی ها فقط بازیگران نبودند بلکه در سال‌هایی شاهد ظهور نسلی از سلبریتی های تبهکار بودیم که با کشت و کشتار به شهرت می‌رسیدند.

عضو هیأت علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران تأکید کرد که فرهنگ شهرت در دوران آشوب بیش از هر زمان دیگری تقویت می‌شود.

او یادآور شد: تا سال‌ها پیش رسوایی برای سلبریتی ها مرگبار بود و رو کردن یک مدرک از سوی پاپاراتزی ها باعث می‌شد دیگر پیشنهاد کاری به آنان داده نشود و کسی با آنان مصاحبه نکند و از عرش به فرش بیفتند اما زمانی مدونا به پاپاراتزی ها گفت دنبال چه چیزی هستند؟ خودم آن را به شما می‌دهم و برنامه در رختکن با مدونا درست و باعث شد پدیده نان خوردن از رسوایی به وجود بیاید.

شاه قاسمی تصریح کرد: امروزه فردگرایی بیش از گذشته است و فضای اینستاگرام این فردگرایی را در کنار مصرف خودنمایانه تقویت می‌کند. متأسفانه سلبریتی های امروزی بی‌استعدادند و به خاطر سرمایه‌گذاری‌ای که روی آن‌ها می‌شود هر روز بزرگ و بزرگ‌تر می‌شوند. ایران نیز بهشت سلبریتی هاست چون نه مالیاتی از آن‌ها می‌گیرد و نه نظارت قوی‌ای بر عملکردشان دارد تا جایی که یک سلبریتی شعار ایران‌دوستی می‌دهد اما فرزندش را در کانادا به دنیا می‌آورد و وقتی هم نقدی می‌شود، خیلی راحت جواب می‌دهد که این زندگی خصوصی من است!

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه فعالیت انسان دوستانه سلبریتی ها یکسره فریب است، چرا که تا دوربین روشن نباشد آن‌ها کار خیری نمی‌کنند، گفت: سلبریتی ها درواقع بخشی از این کارهای خیرخواهانه را به خاطر برندسازی خودشان انجام می‌دهند.

او جنبه خطرناک نفوذ سلبریتی ها در زندگی افراد را در خصوص تأثیر آن‌ها بر سبک زندگی نوجوانان دانست و ادامه داد: متأسفانه اعتقاد به مذهب رو به افول است، اما چون نیاز به مذهب همیشه وجود دارد نوجوانان ما که توجه کمتر و وقت بیشتری دارند در فضای مجازی غرق می‌شوند و چشم و گوش بسته به دستورات یک سلبریتی عمل می‌کنند. طوری که وقتی تتلو به آن‌ها فرمان می‌دهد بروید در فلان صفحه و فحش بدهید، چشم‌بسته می‌روند و فحش می‌دهند.

شاه قاسمی، از اینکه ۵۰ درصد از ترافیک اینترنت ایران متعلق به اینستاگرام است، اظهار تأسف و خاطرنشان کرد: این جنایتی در حق خانواده ایرانی است. خانواده یک نهاد طبیعی است که چند ده هزار سال به‌عنوان مکان پشتیبان و محل آرامش فرد بوده و کارکرد آن قابل جایگزین شدن با چیز دیگری نیست اما این رسانه‌های نوین کارکرد خانواده را مختل کرده‌اند.

او در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان نوجوانان را از آسیب‌های این فضا دور نگه داشت، اظهار کرد: معتقدم که تا قبل از ۱۸ سالگی فرزندان نباید تلفن همراه مستقل داشته باشند. بهتر است تلفن همراه مادر و پدر پاک باشد و دختر و پسر از آن به‌صورت مشترک استفاده کنند یا تبلتی خریده شود که متعلق به خانواده باشد نه فرد چون کودکان و نوجوانان ما نمی‌دانند که این فضا با آنان چه می‌کند. هرگز نگویید همه می‌خرند من هم برای فرزندم می‌خرم، شاید همه اشتباه می‌کنند.

این مدرس دانشگاه دنبال نکردن سلبریتی ها را یک ضرورت دانست و گفت: آن‌ها همه کاری انجام می‌دهند تا توجه شما را جلب کنند. وقتی شما به آن‌ها توجه نکنید خودبه‌خود این مسئله پایان خواهد یافت.

شاه قاسمی در پایان به پدر و مادرها توصیه کرد که برای فرزندانشان پدر و مادر باشند نه دوست، چرا که هر چیزی به‌جای خویش نیکوست.

انتهای پیام