علیرضا حسن‌زاده
-
اطلس مردم‌نگاری سرزمین ایران؛ آرزوی ناتمام!
رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی با اشاره به سابقه دیرینه ایده «اطلس مردم‌نگاری سرزمین» که به دهه ۵۰ برمی‌گردد، از فراز و فرودهای این پروژه ملی سخن گفت و اطلاع داد: به‌دلیل نبود بودجه از سال ۱۳۹۹، کار این اطلس به‌طور کامل متوقف شده است.
-
پری‌کُشی در رشت؛ سرنوشت تلخ دو رود
در دل شهر رشت، دو رودخانه «زرجوب» و «گوهررود»، سال‌هاست که دیگر نه صدای آب، بلکه صدای زنگ خطر فراموشی می‌دهند؛ رودهایی که زمانی در آیین‌ها، افسانه‌ها و زیست فرهنگی مردم گیلان جایگاهی روشن داشتند، امروز به حاشیه رانده شده‌اند. آنچه اکنون در بستر آنها جاری‌ست، نه فقط فاضلاب شهری، بلکه نشانه‌ای از گسست ما با میراث فرهنگی‌مان است. علیرضا حسن‌زاده، انسان‌شناس و پژوهشگر میراث فرهنگی، از جایگاه فراموش‌شدۀ این رودها در حافظه جمعی، معناهای اسطوره‌ای و آیینی آنها و ضرورت احیای فرهنگی‌شان می‌گوید؛ احیایی که شاید نخست باید از بازخوانی قصه‌ها و روایت‌های بومی آغاز شود.
-
چهارشنبه‌سوری چرا به جشن ناهنجار با رفتارهای اعتراضی تبدیل شد؟
«چهارشنبه‌سوری امروز بیش از هر چیز، آیین جوانان است؛ جشنی که در باززایی خود به بُعد هیجانی نزدیک شده و به یکی از مهم‌ترین ابزارهای بیان تفاوت فرهنگی جوانان تبدیل شده است.» این بخشی از اظهارات علیرضا حسن‌زاده، رئیس پژوهشکده مردم‌شناس، است که این جشن را نماد توقف موقت و نمادین نظم می‌داند و معتقد است بازتعریف آن از سوی نهادهای رسمی بی‌نتیجه خواهد بود.
-
ناگفته‌هایی از «جشن سده» و شرحی از وضعیت برگزاری آن
جشن سده، یکی از کهن‌ترین آیین‌های ایرانی، اگرچه دو سال است که در فهرست میراث جهانی ثبت شده، اما همچنان برگزاری آن در ایران با چالش‌هایی همراه است. در نشستی که به‌منظور بررسی وضعیت این جشن باستانی در آستانه برگزاری آن تشکیل شد، کارشناسان و صاحب‌نظران فرهنگی نسبت به ناآگاهی بخش گسترده‌ای از مردم درباره اهمیت و پیشینه این آیین ملی ابراز نگرانی کردند. آنها تأکید کردند با وجود ثبت این جشن از سوی ایران در یونسکو، تاکنون اقدامات کافی برای ترویج و برگزاری گسترده آن در سطح ملی انجام نشده است.
-
سوءبرداشت‌هایی که از جشن «سده» شده است
مسئول تدوین و تهیه پرونده جهانی جشن سده در سالروز برگزاری این آیین جهانی، آن را تفسیر کرد و درباره تهدیدها، سوءبرداشت‌ها و اقداماتی که باید برای پاسدارای آن انجام شود، سخن گفت.
-
«یلدا» یا «چله»؟
رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی با توضیح درباره دو واژه «یلدا» و «چله»، ناگفته‌هایی را از این آیین مطرح کرد.