بسیاری لقب «قطب صنعت کشور» را افتخاری برای اصفهان می‌دانند، اما به عقیده کارشناسان تمرکز صنایع و شهرک‌های صنعتی به‌خصوص در شعاع ۵۰ کیلومتری این کلانشهر می‌تواند بر مشکل آلودگی این شهر دامن بزند. بنابر آمارهای رسمی، اکنون ۱۰ هزار واحد صنعتی، ۷۶ شهرک صنعتی، ۱۵ هزار واحد صنفی، ۷۰۰ معدن فعال و ۲ هزار واحد سنگبری و همچنین ۷۰ درصد تولید آهن و فولاد کشور، ۵۰ درصد تولید آجر کشور، رتبه دوم کشور در تولید فراورده‌های نفتی و تولید ۱۰ درصد برق کشور و ... در اصفهان است. 

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان ۲۵ دی‌ماه امسال اعلام کرد که در سال جاری اصفهان یک روز هوای پاک هم نداشته است و به‌نوعی از ابتدا استقرار صنایع در این استان بر اساس آمایش سرزمینی نبوده است.

بنابر اعلام شیشه فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان به ایسنا، از ابتدای امسال تا ۲۵ دی‌ماه، هوای شهر اصفهان ۱۲۸ روز ناسالم و ۱۷۳ روز قابل قبول بود و در این مدت اصلاً هیچ روز پاکی را تجربه نکرده است. 

کارشناسان بر این باورند که نبود آمایش سرزمین، از سال‌ها قبل موجب استقرار صنایع آلاینده در شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان شده است، اگرچه بعدها ممنوعیت توسعه و استقرار صنایع جدید در این محدوده اعلام شد، با این‌وجود امروز با توسعه صنعت و مشکل تأمین انرژی، آلودگی صنایع چند برابر شده است. همجواری اصفهان با نیروگاه‌های مازوت‌سوز و پالایشگاه و پتروشیمی به‌ویژه در فصل سرد که اولویت تأمین گاز بخش خانگی است، احتمال استفاده از سوخت مازوت را در برخی صنایع افزایش داده، اگرچه مسئولان استان همواره تأکید بر آن دارند که حتی در زمان کمبود گاز هم از مازوت استفاده نخواهیم کرد.

اما برخی مسئولان کشوری و استانی عنوان کرده‌اند که در دوراهی مصرف سوخت مازوت و یا قطعی برق قرار داریم و در دو ماه گذشته در برخی مصاحبه‌ها اعلام شد که ناچار به مصرف مازوت هستیم. 

ناچار به مصرف مازوت هستیم

عضو کمیسیون انرژی مجلس آذرماه امسال مصرف روزانه ۳۳ میلیون لیتر مازوت در نیروگاه‌های کشور را تائید و آن را اجباری برای جلوگیری از کمبود گاز و قطعی برق اعلام کرد.

به گفته فریدون عباسی، «مازوت باید سوزانده شود» و در حال حاضر اگر بخواهیم رشد صنعتی و اشتغال داشته باشیم به برق نیاز داریم، وقتی هم گاز نداریم که به نیروگاه‌ها بدهیم، مجبوریم سوخت مایع مصرف کنیم و مثل بسیاری از کشورهای دیگر مازوت می‌سوزانیم، ولی گوگرد مازوت باید پایین آورده و در نیروگاه‌ها فیلتر گذاشته شود.

معاون امور عمرانی استانداری اصفهان نیز اوایل دی‌ماه امسال، اعلام کرد که اگر مردم در مصرف گاز صرفه‌جویی نکنند، ما در استان به یک دوراهی مصرف سوخت مازوت و یا تعطیلی صنایع و نیروگاه‌ها و به دنبال آن قطعی برق در زمستان برمی‌خوریم.

به گفته مهران زینلیان، در حال حاضر تحویل گاز به فولاد مبارکه و ذوب‌آهن کاهش و همچنین محدودیت تأمین گاز صنایع سیمان شدیدتر است. همچنین حدود ۷۵ درصد کوره‌های آجرپزی استان تعطیل شده‌اند و صنایع دیگر استان نیز به فراخور افزایش مصرف گاز بخش خانگی، مصرف گاز آنها کم شده است.

مسئول کارگروه اضطرار آلودگی هوای اصفهان همچنین درباره تأمین گاز نیروگاه‌های اصفهان، توضیح داد: اگرچه تحویل گاز نیروگاه‌های اصفهان به دلیل تولید برق، کم نشده است، با این‌وجود در شرایط فعلی نیز اجازه استفاده از سوخت مازوت را به آنها نداده‌ایم و نیروگاه‌ها نیز بدون اجازه، بعید است که بتوانند از سوخت مازوت استفاده کنند، اما امیدواریم شرایط به نحوی مدیریت شود که نخواهیم این اجازه را به آنها بدهیم.

مجوز مصرف مازوت صادر نشده است

همچنین ۶ دی‌ماه امسال، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان تأکید کرد که تا این تاریخ با وجود محدودیت‌ها و فشارها در سطح ملی هیچ مازوتی در دو نیروگاه مجاور اصفهان مصرف نشده و تأکید می‌کنم مجوز استفاده از مازوت نیاز به دستور مقامات قضائی و فک پلمب دارد.

حشمتی درباره مصرف مازوت در سایر صنایع، باید در نظر داشت که با توجه به ماهیت مازوت و نوع مشعل مورد استفاده در نیروگاه‌ها و صنایع مختلف، این سوخت صرفاً در نیروگاه‌های حرارتی، صنایع سیمان و تعداد اندکی از صنایع کوچک (با حجم مصرف پایین) قابل استفاده است، بنابراین مصرف آن در واحدهای تولیدی صنعتی، معدنی و حتی نیروگاهی عمومیت نداشته و به لحاظ فنی امکان‌پذیر نیست.

مازوت سوزی در اصفهان، تصمیمی اشتباه

با این‌وجود ۲۱ دی‌ماه امسال، محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان در صحن علنی شورای شهر گفت که باوجود تمام اعتراضات، در نیروگاه اصفهان سوخت مازوت به‌صورت محدود به دستور برخی مسئولان شروع شده و این تصمیم اشتباه است و اصفهان نباید با دیگر کلانشهرها مقایسه شود. به اعتقاد وی،  بیش از اعمال محدودیت‌ها و اعلام اطلاعیه‌ها، باید به فکر حل مشکل باشیم.

همان روز سخنگوی پالایشگاه اصفهان اعلام کرد که اگرچه با کمبود گاز مواجه هستیم، اما پالایشگاه اصفهان در حال حاضر از سوخت مازوت استفاده نمی‌کند و با محدود کردن برخی عملیات‌های خود، در مصرف سوخت گاز صرفه‌جویی می‌کنیم. 

از مدیران نیروگاه شکایت می‌کنیم

اما روز بعد نیز معاون امور عمرانی استانداری اصفهان با تأیید مازوت سوزی در اصفهان، به ایسنا، گفت که هفته گذشته سه روز نیروگاه شهید محمدمنتظری به دلیل محدودیت مصرف گاز، از سوخت مازوت استفاده کرد، اما بعد از آن استفاده از این سوخت قطع شد.

مهران زینلیان توضیح داد: هفته گذشته که چند روز هوای اصفهان ناپایدار و سرد شده بود، مدیران استان تا بالاترین سطح، همه مخالف استفاده از سوخت دوم مازوت در صنایع بودند، اما از طرف شورای عالی امنیت ملی تماسی با استاندار استان گرفته شد و از سوی دیگر به دلیل دمای منفی هشت درجه سانتیگراد در شمال کشور و خاموشی شهرهای شمالی، درخواست استفاده از سوخت مازوت به‌جای گاز در نیروگاه‌ها داده شد تا بتواند جبران کمبود گاز در مناطق شمالی کشور شود.

به گفته مسئول کارگروه اضطرار آلودگی هوای اصفهان، اگرچه چند روز نسبت به این درخواست مقاومت می‌شد، اما هفته گذشته با این دستور موافقت شد و به تعداد محدود برخی شعله‌های نیروگاه شهید محمد منتظری به‌صورت ترکیب مازوت و گاز به مدت سه روز از سوخت مازوت استفاده کردند، اما بعد از اینکه بیم آن رفت آلودگی اصفهان بالاتر رود، در این جریان اداره کل محیط زیست با بررسی و بازدید و دادن اخطارهای لازم، استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه شهید محمد منتظری قطع شد.

وی با انتقاد از تخلف برخی مدیران نیروگاه شهید منتظری، گفت: به همین منظور نامه‌ای به دادستان اصفهان مبنی بر ترک فعل مدیران نیروگاه شهید منتظری ارسال کرده‌ایم، چراکه آنها بدون هماهنگی مدیریت استان از مازوت استفاده کرده‌اند، اگرچه با هماهنگی کشور این کار را انجام داده بودند.

به گفته مسئول کارگروه اضطرار آلودگی هوای اصفهان، دلیل اصلی گلایه‌مندی مدیریت استان از مدیران نیروگاه شهید منتظری این است که طبق مصوبات گذشته نیروگاه‌هایی که مجبور به استفاده از سوخت مازوت می‌شوند موظف به اجرای سیستم فیلترینگ هستند که نیروگاه منتظری این کار را انجام نداده است.

وی ادامه داد: دلیلی که آنها عنوان می‌کنند این است که صنایعی که می‌خواهند از سوخت دوم استفاده کنند باید فیلترینگ انجام دهند، اما به دلیل اینکه مشعل‌های مازوت سوز این نیروگاه پلمب بوده، مدیران این صنعت، چنین کاری را نکرده‌اند که این دلیل قابل قبولی نیست.

بی‌اطلاعی از مازوت‌سوزی در اصفهان

البته مدیرعامل شرکت گاز استان اصفهان با اعلام بی‌اطلاعی از مصرف سوخت مازوت در صنایع اصفهان از جمله نیروگاه منتظری و اصفهان، گفت: اگرچه محدودیت مصرف گاز نیروگاه شهید منتظری و اصفهان ابلاغ شده، اما هنوز این محدودیت را اجرا نکرده‌ایم.

مصطفی علوی البته درباره محدودیت مصرف گاز نیروگاه‌های استان، توضیح داد: در حال حاضر مصرف گاز نیروگاه کاشان و نیروگاه زواره صفر است، البته از نوع مصرف سوخت دوم آنها بی‌اطلاع هستم. همچنین اگرچه محدودیت مصرف گاز نیروگاه شهید منتظری ابلاغ شده، اما هنوز اجرا نکرده‌ایم و درمجموع نیروگاه چهلستون، نیروگاه شهید محمد منتظری و نیروگاه اصفهان مصرف گاز دارند.

مازوت ایران حدود ۳.۵ درصد گوگرد دارد

با این وجود عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان درباره نقش استفاده از سوخت مازوت در تشدید آلودگی هوا، به ایسنا، گفت: مازوتی که در ایران تولید می‌شود، حدود ۳.۵ درصد گوگرد دارد، بنابراین سوخت مازوت فوق‌العاده آلاینده است و هرگونه استفاده از مازوت عملاً باعث بیماری‌های قلبی و تنفسی بسیاری در افراد می‌شود.

حسین احمدی کیا، افزود: در منطقه‌ای که نیروگاه شهید منتظری مازوت مصرف می کنند، خود پالایشگاه و پتروشیمی‌ها در حال انتشار اکسیدهای گوگرد هستند و این منطقه در حاشیه شهر اصفهان و در مناطق مسکونی بوده و خواه‌ناخواه اشباع از انواع آلاینده‌هاست، بنابراین نباید از مازوت استفاده کرد.

وی توضیح داد: بخش عمده‌ای از برق تولیدی اصفهان در خود اصفهان مصرف نمی‌شود و درواقع خود صنایع همچون فولاد مبارکه به اندازه کل شهرستان اصفهان برق مصرف می‌کند، یعنی (حدود ۳۰۰ مگاوات تولید برق فولاد و حدود ۷۰۰ مگاوات برق از نیروگاه‌های اصفهان خرید می‌کند)، بنابراین برای تأمین برق این صنایع، مردم اصفهان باید آلودگی آنها را تحمل نمایند. بارگذاری انرژی در صنایع آلاینده اصفهان بسیار بالاست. مصرف‌کننده اصلی گاز در منطقه اصفهان، صنایع فولاد مبارکه، ذوب‌آهن، سیمان و آجرپزی­‌ها هستند که مجموعاً دو برابر جمعیت ۲.۲ میلیون نفری اصفهان گاز مصرف کرده‌اند. بنابراین اگر فشار گاز به دلیل سرما پایین می­‌آید، باید اول گاز این صنایع آلاینده را کاهش داد.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: توسعه صنعت در اصفهان باعث بارگذاری بالای صنایع در مصرف برق شده است که به‌نوعی با هر اتفاقی به‌خصوص با سرمای هوا و کمبود گاز، ناچار به استفاده از مازوت شوند.

وی تأکید کرد: متأسفانه با وجودی که تعداد خودروهای کلانشهر اصفهان یک‌چهارم تهران است، اما اکسید گوگرد این شهر بیشتر از تهران است، به این دلیل وجود پالایشگاه، پتروشیمی و از همه مهم‌تر ذوب‌آهن و فولاد مبارکه و نیروگاه‌های داخل شهر و کوره‌های آجرپزی، موجب شده تا اصفهان از اکسید گوگرد اشباع شود.

صنایع توان کنترل اکسیدهای نیتروژن و گوگرد را ندارند

احمدی کیا درباره اینکه تنها بر آلودگی صنایع در شعاع ۵۰ کیلومتری تأکید می‌شود، اما صنایع خارج از این شعاع نیز آلاینده و بعضاً از سوخت مازوت استفاده می‌کنند، گفت: تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که سیمان اردستان از مازوت استفاده می‌کند، اما آلایندگی آن به اصفهان نمی‌رسد.

وی بیان کرد: باد غالب اصفهان از سمت غرب به سمت شرق است، بنابراین اگر در سمت غرب اصفهان مازوت مصرف شود که بسیاری از صنایع در آن محدوده قرار دارند، این آلودگی قطعاً به اصفهان می‌رسد، اما هر چه از شرق اصفهان دورتر شویم، شاید این آلایندگی به اصفهان نرسد.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با اعتقاد بر اینکه صنایع به خودی خود آلاینده هستند، توضیح داد: نهایت استفاده صنایع از «بک فیلتر» است که تاحدودی ذرات معلق را کنترل می‌کند، اما هیچ‌یک از صنایع سیمان و فولاد مجهز به کنترل اکسید نیتروژن یا گوگرد نیستند، بنابراین میزان اکسید گوگرد به‌خصوص از سمت غرب که صنایع بسیاری در آن مستقر هستند و به سمت اصفهان می‌آید، بالا است، از سوی دیگر صنایع توان کنترل اکسیدهای نیتروژن و گوگرد و ترکیبات آلی فرار را ندارند و محیط زیست نیز تنها نظاره‌گر این موضوع است و همچنین استانداردهای مقابله با آلودگی در کشور هم درست نیست.

وی افزود: استاندارد مقابله با آلایندگی صنایع بر اساس غلظت است، در حالیکه استاندارد صنایع برای کنترل آلودگی باید به لحاظ میزان تولید باشد؛ مثلاً گفته شود هر تن فولاد مجاز به عددی از آلودگی است. بنابراین آلودگی برخی صنایع ما به‌خصوص فولادی‌ها بالا است.

سوخت یورو ۴ همخوانی با خودروها ندارد

احمدی کیا همچنین درباره استاندارد بنزین و گازوئیل یورو ۴ اصفهان برای خودروها، گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که اکسید گوگرد به خاطر خودروها بالا نیست به عبارتی سوخت توزیعی در اصفهان آنچنان بد نیست، اما در اصل فناوری خودروهای ما پایین است و در بیست سال گذشته فناوری آنها تغییر نکرده است و درواقع سوخت استاندارد یورو ۴ همخوانی با خودروهای موجود ندارد که این موجب آلودگی و ایجاد ذرات معلق می‌شود.

وی با اعتقاد بر اینکه خودروها امروز آلودگی بالایی تولید می‌کنند، اما باید توجه داشت که این خودروها، تولید وزارت صمت هستند و اداره استاندارد نیز این خودروها را حمایت می‌کند، گفت: باید توجه داشت که میزان خودروهای موجود در اصفهان در مقایسه یا شهرهای بزرگ دنیا و یا تهران بالا نیست، اما منشأ این آلایندگی مربوط به فناوری پایین خودروها است.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان تأکید کرد: نمی‌توان به‌سادگی اعلام کرد که صنایع مقصر آلودگی هوا اصفهان هستند و یا خودروها و به‌نوعی هر دو مقصرند، آلودگی بالای اصفهان در وهله نخست مربوط به خودروها و بعد مربوط به صنعت است.

وی گفت: اگرچه میزان استفاده از مازوت طی سال جاری زیاد نبوده و اگر مازوت در صنعت اصفهان مصرف شود، به‌طورقطع وضعیت آلودگی اصفهان بیشتر و بدتر از امروز خواهد شد.

انتهای پیام