سودابه بنی‌مهدی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص مقوله تعارف در ارتباطات اجتماعی در ایران، اظهار کرد: تعریفی که از تعارف در بین آحاد جامعه وجود دارد، به‌معنای احترام گذاشتن متقابل به یکدیگر است، در جامعه‌شناسی احترام را یکی از قواعد آداب معاشرت می‌دانند، یعنی فردی که بیش‌تر اهل تعارف باشد، آداب معاشرت بیش‌تری می‌داند.

این جامعه‌شناس با بیان اینکه طبقه و جایگاه افراد در جامعه گاهی با تعارف مشخص می‌شود، گفت: با تعارف کردن می‌خواهیم به طرف مقابل خود بگوییم که طبقه و جایگاه من از شما بسیار پایین‌تر است و در برابر شما احساس تواضع و فروتنی دارم.

وی با اشاره به اینکه تعارف کردن در کشور ایران و کشورهای آسیایی بیش‌تر مرسوم است، خاطرنشان کرد: هر چه به سمت کشورهای غربی حرکت کنیم، تعارفات کمتر و کمتر می‌شود، تعارف ریشه تاریخی و تربیتی در ایران دارد، در بسیاری از مواقع برای تعارف کردن آموزش دیده‌ایم و این را یک صفت پسندیده می‌دانیم.

بنی‌مهدی با تاکید بر اینکه مرز بین واقعیت و تعارف خیلی باریک است، یادآور شد: باید ببینیم فردی که تعارف را بر زبان می‌آورد در عمل چقدر به آن پایبند است، بیش‌تر تعارفات حالت شعارگونه دارد، برای مثال وقتی مهمانی را به منزل دعوت می‌کنیم، با تعارفات بسیار و اغراق می‌خواهیم طرف را مجاب کنیم که شب را در منزل ما بماند، اما در عمل آمادگی پذیرایی مناسب ازاین مهمان برای اقامت در شب را نداریم.

این جامعه‌شناس افزود: امروز اصل تعارف کردن توسط نسل جدید زیر سوال رفته است، شاید در آینده شاهد حذف تعارفات به شیوه کنونی از فرهنگ کشورمان باشیم، نسل جوان دیدگاه سنتی ندارند و با خود می‌گویند که چه لزومی دارد که این تعارفات را انجام دهند، گاهی تعارفات بیش از حد معمول باعث معذب شدن فرد شود.

وی با بیان اینکه تعارف در ارتباطات اجتماعی موجب شده که شخص تا زمانی که در پذیرایی چند بار به او تعارف نشود، از خوردن غذا، آشامیدنی و ... امتناع کند، گفت: فرد احساس می‌کند باید چند بار فرد میزبان به او تعارف کند تا چیزی را میل کند، این در افراد نهادینه شده که اگر در دفعه اول هدیه یا پذیرایی را قبول نکند، به نوعی چشم و دل سیر است.

بنی‌مهدی بیان کرد: در واقع تعارف کردن نوعی غلو کردن در روابط اجتماعی نیز محسوب می‌شود، گاهی تعارف بیش از اندازه برای فرد معذوریت ایجاد می‌کند، یعنی فرد در موقعیتی قرار دارد که آمادگی پذیرش درخواست فرد مقابل را ندارد، اما تعارفات به‌گونه‌ای پیش می‌رود که فرد مجبور است بر خلاف میل باطنی این پیشنهاد را قبول کند، گاهی نیز مجبور است برای درخواست رفتن به یک مهمانی و مسافرت در برنامه خود تغییر دهد و تمام مدت درگیر برنامه‌های عقب افتاده خود است.

این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه گاهی فرد آمادگی پذیرش مهمان را ندارد و با یک تعارف فرد مقابل پیشنهاد را قبول می‌کند، این مسئله موجب ایجاد مشکل برای میزبان می‌شود، خاطرنشان کرد: این مسئله در آینده شرایطی را فراهم می‌کند که فرد ارتباطات خود را محدود کند و افرادی را در دایره ارتباطی خود نگه دارد که به نظم زندگی او کمتر آسیب وارد کنند.

وی در ادامه تصریح کرد: فرزندان باید یکسری مهارت‌های اجتماعی را در تعامل با افراد دیگر در مهمانی، مسافرت و ... یاد بگیرند، محدود شدن و توقف ارتباطات خانوادگی و اجتماعی به فرآیند رشد کودکان ضربه می‌زند، عموما در برگزاری مهمانی‌ها یکسری تعارفات بیهوده داریم، تجمل‌گرایی نیز این مسئله را تشدید می‌کند، برای مثال چند نوع غذا توسط میزبان سرو شده و به مهمان در مهمانی چندین بار تعارف می‌شود که از تمامی غذاها میل کند و فرد معذب می‌شود، همچنین به این فکر می‌کند که باید در مهمانی بعدی او نیز به همین شیوه پذیرایی کند.

بنی‌مهدی تاکید کرد: باید در برخورد با مهمان و تعاملات اجتماعی از رد و بدل کردن کلماتی که در آن صداقت وجود ندارد، خودداری کنیم، باید به سمتی برویم که صداقت و عملگرایی ما بیش‌تر شود، گاهی فردی در مهمانی بسیار غلوآمیز در ادی احترام رفتار می‌کند، اما در رانندگی در ترافیک اجازه عبور به خودروی کناری را نمی‌دهیم و یا پس از اتمام مهمانی از حضور مهمان اعلام انزجار می‌کنیم، این تناقص در رفتار در تربیت کودک تاثیر منفی می‌گذارد.

این جامعه‌شناس با بیان اینکه در بین نسل جدید دلزدگی از تعارفات غیرصادقانه وجود دارد، توضیح داد: شاهدیم که تعارفات مبالغه‌آمیز در بین نسل جدید جایگاه چندانی ندارد، فرد به راحتی از قبول کردن پیشنهاد و درخواستنی که امکان انجام آن را ندارد، خودداری می‌کند، در حالیکه نسل قبول این‌گونه آموزش دیده بودند که ادب حکم می‌کند که بروی حتی اگر خسته هستی، بخوری حتی اگر میل به خوردن آن غذا را نداری.

وی گفت: پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک تعارفات مبالغه‌آمیز به سبک کنونی برچیده شود، بهترین توصیه این است که با صداقت با اطرافیان برخورد کنیم، تعارف در فرهنگ غرب کارکردی ندارد و این مسئله باعث افزایش اعتماد به نفس می‌شود، تعارف نوعی نشان دادن محبت است، اما گاهی در آن اغراق صورت می‌گیرد.

انتهای پیام