محمد شعاعی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه حفظ، احیاء، توسعه و بهره برداری چهار وظیفه محوری منابع طبیعی و آبخیزداری است، عنوان کرد: طبق قوانین، حفاظت از منابع طبیعی جزء اصلی ترین وظایف ما است و در این راستا باید به طور مستمر عرصه‌های منابع طبیعی را پایش کنیم.

وی ادامه داد: تقریباً یک میلیون هکتار عرصه منابع طبیعی استان قم است که با اجرای طرح کاداستر و رفع اختلاف مرزی با استان‌های دیگر این مساحت تثبیت خواهد شد. از این میزان ۷۲۰ هزار هکتار عرصه‌های مرتعی و ۲۰۰ هزار هکتار عرصه‌های بیابانی و مابقی اراضی جنگلی اغلب دست کاشت است.

شعاعی یادآور شد: یکی از محورهای اصلی در حوزه منابع طبیعی عرصه‌های بیابانی است؛ زیرا گسترش عرصه‌های بیابانی منجر به ایجاد کانون‌های گرد و غبار می‌شود و این امر از معضلاتی است که در سال‌های اخیر با آن مواجه هستیم و اگر راهکاری برای آن نداشته باشیم استان‌های مجاور و حتی خود پایتخت را تهدید می‌کند.

وی یادآور شد: در خصوص عرصه‌های بیابانی طی دوسال اخیر فعالیت‌هایی صورت گرفته و جلسات مختلفی را با حضور مسئولین کشوری داشتیم؛ طبق برآوردها نیازمند برنامه ۵ ساله هستیم تا بتوانیم این موضوع را که بیشتر در شرق قم بروز دارد، کنترل کنیم.

قطع حق آبه‌های زیست محیطی از مهم‌ترین علل بیابان‌زایی

شعاعی تاکید کرد: چهار کانون ایجاد گرد و غبار استان قم عبارت است از کوه نمک، حسین آباد میش مست، قم و مسیله؛ تقریباً کانون کوه نمک طی سالیان گذشته باتوجه به فعالیت‌ها و اقدامات مهار شده است و در حال حاضر کانون بحرانی گرد و غبار سمت شرق قم در منطقه مسیله است.

وی اضافه کرد: قطع حق آبه‌های زیست محیطی یکی از مهم‌ترین عللی است که چرخه طبیعت را بهم ریخته و بستر را برای ایجاد کانون گرد و غبار فراهم می‌کند. یکی از اقدامات ما در این راستا انعقاد یک قرارداد مطالعاتی برای بررسی ۴۲ هزار هکتار از اراضی بحرانی با هدف ارائه راهکار برای مهار این کانون‌ها است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت را از دیگر اولویت‌های سازمان منابع طبیعی دانست و گفت: سهم استان قم کاشت ۸ میلیون درخت طی برنامه ۴ ساله بوده است؛ این در حالی است که از زمان آغاز این طرح در سال ۱۴۰۲ با مشکل عدم وجود نهالستان در قم و کمبود آب مواجه بودیم.

وی افزود: با توجه به مردمی بودن این طرح تا به امروز دولت هیچ اعتباری تخصیص نداده است و تمام اقدامات انجام شده با استفاده از مسئولیت‌های اجتماعی برخی بنگاه‌های اقتصای و دستگاه‌های دولتی و ظرفیت مردمی انجام شده است.

شعاعی اضافه کرد: یک نهالستان در محور قم گرمسار و در پارک جنگلی ثامن الائمه احداث کردیم که با استفاده از پساب قم نهال‌هایی را در آنجا پرورش می‌دهیم تا بتوانیم در راستای اجرای این طرح با کشور همگام باشیم؛ همچنین به دنبال تولید گونه‌های بیابانی هستیم که خاصیت‌های مختلفی دارد، یکی اینکه گونه‌های بیابانی با هدف مقابله با بیابان زایی کارکرد بیشتری برای ما دارد از طرفی نیاز آبی کمتری دارد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم با اشاره به اینکه سال گذشته حدود یک میلیون نهال تولید شده است، گفت: ما در بهترین شرایط تولید نهال در دهه ۹۰ در استان قم که اعتبارات دولتی هم تخصیص داده شده بود ۲۰۰ هزار نهال تولید می کردیم ولی امروز حدود یک میلیون نهال تولید می‌کنیم.

وی بیان کرد: در حوزه حفاظت طی دو سال گذشته مجوز جذب تعدادی نیروی حفاظتی را به طور شرکتی دریافت کردیم. با توجه به زمانبر بودن پایش و رصد یک میلیون هکتار عرصه منابع طبیعی استان قم جذب نیرو به این منجر شد که میزان تصرفات در استان کاهش چشمگیری داشته باشد.

شعاعی تاکید کرد: خلع ید اراضی ملی از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ تقریباً ۹۵۹ هکتار بوده اما از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ حدود ۱۳۱ هکتار بوده است لذا نشان می‌دهد زمانی که نیروی انسانی ما در عرصه حضور داشتند اجازه تصرف و تخریب را نمی‌دادند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم با اشاره به اینکه تا امروز ۷۰۰ هزار نهال کاشت کردیم و در فصل پاییز با ایجاد شرایط محیطی کاشت نهال را ادامه خواهیم داد، ادامه داد: یکی دیگر از وظایف منابع طبیعی کنترل حریق است با توجه به اینکه افزایش نیروها منجر به رصد و پایش مستمر شده است آمار حریق کاهش چشمگیری داشته است.

کاداست بیش از ۹۹ درصد اراضی منابع طبیعی

وی گفت: کاداستر اراضی ملی و اخذ سند یکی از وظایف منابع طبیعی در تثبیت مالکیت دولت بر اراضی است، سال گذشته توانستیم بیش از ۹۹ درصد اراضی منابع طبیعی را کاداستر کنیم به این معنا نقشه‌ها دقیق و سند به نام دولت اخذ شد

شعاعی اظهار کرد: بیابان زایی به عنوان یک مبحث علمی علل مختلف طبیعی و انسانی دارد؛ در استان قم مهم‌ترین علت قطع حق آبه‌های زیست محیطی است؛ اگرچه تاثیر چرای بیش از حد دام را نمی‌توان انکار کرد، اما قطع حق آبه زیست محیطی و به تبع ضعف پوشش گیاهی مهم‌ترین علت مسئله بیابان زایی است

وی عنوان کرد: ما به این اعتقاد رسیدیم که مدیریت عرصه‌های منابع طبیعی بدون حضور مردم و سازمان‌های مردم نهاد امکان پذیر نیست؛ در سه سال اخیر سعی کردیم ارتباطمان را با این سمن‌ها نزدیک کنیم و بتوانیم از ظرفیت و پتاسیل این نهادها به خوبی استفاده کنیم و تا حد زیادی در این حوزه موفق بودیم؛ در این راستا در اجرای طرح مردمی کاشت یک میلیارد نهال مسئولین سازمان‌های مردم نهاد را به عنوان ناظر بر طرح قرار دادیم.

شعاعی گفت: جامعه هدف ما بیشتر روستاییان هستند و از طریق اداره آموزش، ترویج و مشارکت‌های مردمی با روستاییان ارتباط خوبی داریم و سعی کردیم حضور میدانی داشته باشیم و تا جایی که قوانین و امکانات ما اجازه می‌دهد در این راستا با آن‌ها همکاری داشته باشیم.

 وی تصریح کرد: مسئولین هم به این نتیجه رسیدند که مباحث آبخیزداری جزء کارهای مهمی است که باید انجام شود؛ در حوزه آبخیزداری از سنوات گذشته اقدامات خوبی انجام شده، از جمله عملیات سنگ- ملات، گابیونی و عملیات خاکی پخش سیلاب است.

شعاعی ادامه داد: اخیراً تفاهم نامه خوبی با قرارگاه امام حسن منعقد شده است که کارهای آبخیزداری را مشترکاً انجام دهیم و ۷۰ درصد هزینه‌ها از محل اعتبارات استان و۳۰ درصد را قرارگاه تامین کند و امیدواریم طی دو سال آینده اقدامات خوبی در این عرصه انجام شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم بیان کرد: یکی از سیاست‌های کلان و دارای اولویت دولت سیزدهم بحث تامین مسکن بوده و فعالیت اداره کل منابع طبیعی در این عرصه به عنوان تامین کننده زمین، یک جهش محسوب می شود که حدود ۷ هزار هکتار زمین ملی را در اختیار اداره راه و شهرسازی قرار دادیم.

انتهای پیام