سلامت به حالت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی می‌گویند و صرفاً به معنای نبود بیماری یا معلولیت نیست. این تعریف ابعاد مختلف زندگی انسان را در برمی‌گیرد که شامل سلامت جسمی یا فیزیکی، سلامت روان و سلامت اجتماعی است. سلامت جسمی یا فیزیکی به عملکرد مطلوب اندام‌های بدن، نداشتن بیماری‌های حاد، تغذیه مناسب، فعالیت بدنی و استراحت کافی اشاره دارد. سلامت روان یا به تعبیری دیگر، تعادل عاطفی و توانایی مدیریت استرس، احساس رضایت از زندگی و نبود اختلالات روانی ازجمله افسردگی و اضطراب است. سلامت اجتماعی یا توانایی برقراری روابط سالم با دیگران، مشارکت فعال در جامعه، قبول نقش‌های اجتماعی و احساس تعلق و حمایت از شبکه‌های اجتماعی است. ابعاد جدید دیگری نیز به سلامت افزوده شده‌اند که شامل سلامت معنوی یا احساس هدفمندی در زندگی و آرامش درونی و سلامت محیطی یا زندگی در محیطی امن و عاری از عوامل تهدیدکننده سلامت می‌شوند.
از تندرستی یا سلامتی به‌عنوان تأمین رفاه کامل جسمانی و روانی و اجتماعی انسان نیز یاد می‌شود. بنابر تعریف سازمان بهداشت جهانی، تندرستی تنها فقدان بیماری یا نواقص دیگر در بدن نیست، بلکه نداشتن هیچ‌گونه مشکل روانی، اجتماعی، اقتصادی و سلامت جسمانی برای هر فرد جامعه است.
محمدرضا مرآثی، رئیس سابق دانشکده بهداشت و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در زمینه بررسی مؤلفه‌ها و چالش‌های سلامت به ایسنا می‌گوید: یکی از چالش‌های مهم، بیماری‌های غیر واگیر هستند که ازجمله آن‌ها می‌توان به بیماری‌های قلب و عروقی، دیابت، سرطان‌ها و فشارخون اشاره کرد. سبک زندگی کم‌تحرک، تغذیه ناسالم شامل مصرف زیاد چربی، نمک و شکر، استرس و مصرف دخانیات از عوامل خطر اصلی بیماری‌های غیرواگیر هستند.
وی می‌افزاید: آلودگی هوای کلان‌شهرها مانند اصفهان، تأثیر منفی بر سلامت تنفسی و قلبی دارد. کمبود آب نیز که این روزها شاهد بحرانی شدن وضع آن در کشور و استان اصفهان هستیم، منجر به افزایش بیماری‌های مرتبط می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به چالش‌های نظام سلامت و درمان ادامه می‌دهد: نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی بین مناطق شهری و روستایی از جمله مشکلات موجود در نظام سلامت است. فرسودگی تجهیزات پزشکی و کمبود برخی امکانات در بیمارستان‌های دولتی، مهاجرت پزشکان و کادر درمان به دلیل مشکلات اقتصادی و شرایط کاری، از دیگر چالش‌های نظام سلامت محسوب می‌شود.
مرآثی با تأکید بر مضرات بیماری‌های روانی در جامعه مطرح می‌کند: با افزایش افسردگی، اضطراب و اختلالات روانی، به‌ویژه در جوانان، شاهد بیماری‌های روحی خواهیم بود که مستقیم سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد و نبود برنامه‌ریزی جامع برای ارتقای سلامت روان و کمبود روانشناسان در مناطق محروم، این شرایط را دشوارتر می‌کند.
وی با بیان اینکه تحریم‌های اقتصادی، از جمله تحریم دسترسی به دارو و تجهیزات پزشکی پیشرفته مشکلاتی را برای مردم ایجاد می‌کند، می‌گوید: پاندمی و اپیدمی کویید نیز فشار زیادی بر سیستم بهداشتی وارد کرده است. خستگی کادر درمان، تأثیر منفی بر اقتصاد سلامت و افزایش هزینه‌های درمانی ازجمله این خسارات بودند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می‌افزاید: سوءمصرف مواد و اعتیاد، به‌ویژه در مسیر ترانزیت مواد مخدر که ایران در آن قرار دارد، یک معضل اجتماعی و سلامتی است. ناکافی بودن مراکز ترک اعتیاد و خدمات باز توانی، همچنین پیری جمعیت و چالش سالمندی که نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی طولانی‌مدت دارد، از دیگر مسائل هستند.
مرآثی ادامه می‌دهد: کمبود بیمه‌های درمانی و خانه‌های سالمندان، از معضلات موجود در این زمینه است. راه‌حل‌هایی مانند تقویت پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر با آموزش عمومی، افزایش سرمایه‌گذاری در بخش بهداشت و درمان، بهبود سیستم بیمه سلامت برای پوشش بیش‌تر مردم و توسعه فناوری‌های سلامت دیجیتال، می‌توانند به رفع این چالش‌ها کمک کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تأکید می‌کند: محدودیت در واردات داروهای سرطان، ام‌اس و بیماری‌های نادر، مشکلات مالی و مبادلات بانکی، قاچاق داروهای گران‌قیمت و تقلبی، تولیدات داخلی ناکافی، ازجمله عواملی هستند که می‌توانند مشکلات بخش سلامت را تشدید کنند و نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت است.
مرآثی با اشاره به بیمه سلامت که پوشش ناکافی دارد، تصریح می‌کند: بسیاری از خدمات درمانی پیشرفته بیمه مانند دندانپزشکی، روان‌درمانی و داروهای خاص تحت پوشش کامل قرار نگرفته‌اند. این مسئله به همراه کمبود منابع مالی بیمه‌ها، بدهی‌های انباشته‌شده بیمه‌ها به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و نابرابری در دسترسی، بر موضوع سلامت تأثیر می‌گذارد.
وی می‌افزاید: تصادفات جاده‌ای یکی از علل اصلی مرگ و معلولیت‌های جدی در ایران بوده و به‌عنوان چالشی برای سلامت عمومی مطرح است. سالانه هزاران نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست می‌دهند و این مسئله در تراز مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلب و عروقی قرار دارد که نشان‌دهنده وخامت اوضاع است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بیان می‌کند: عوامل خودرویی و فنی مانند ناوگان فرسوده، خودروها و کامیون‌های قدیمی با استانداردهای ایمنی پایین و نقص فنی، از دیگر عوامل این مسئله هستند. علاوه بر این، جاده‌های نامناسب، ضعف نظارت و قانون‌گذاری نیز از چالش‌های بزرگ در این زمینه به شمار می‌روند.
وی خاطرنشان می‌کند: نبود اجرای دقیق قوانین، همچنان یکی از چالش‌های پیش روی ما است و اجرای دقیق و بی‌نقص آن‌ها می‌تواند این مشکل را کاهش دهد. ناکارآمدی سیستم صدور گواهینامه نیز خود چالشی است که می‌تواند به این مسئله دامن زند. فساد در معاینات فنی خودروها و صدور مجوز برای خودروهای معیوب، به دلیل نظارت نداشتن بر کسانی که این مجوزها را صادر می‌کنند، موجب می‌شود که بسیاری از خودروها با وجود داشتن معاینه فنی، سالم و ایمن نباشند. این مسئله، چالشی بزرگ و عمومی است که باید موردتوجه قرار گیرد.
مرآثی درپایان با بیان اینکه بهبود زیرساخت‌های جاده‌ای، تقویت سیستم اورژانس و درمان و نقش بیمه در کاهش بار مالی و ارائه پوشش‌های بیمه‌ای مناسب برای مصدومان، می‌تواند حمایت‌های لازم را برای کاهش تصادفات فراهم آورد، می‌افزاید: تصادفات جاده‌ای، نه‌تنها یک مشکل ترافیکی، بلکه یک چالش بزرگ سلامت عمومی است که نیازمند برنامه‌ریزی چندبعدی در زمینه‌های آموزشی، مهندسی، اجرایی و درمانی است. با اجرای راهکارهای پیشگیرانه و تقویت زیرساخت‌ها، می‌توان از بار این حوادث بر نظام سلامت ایران است.
به گزارش ایسنا، داشتن زندگی خوب مستلزم داشتن سلامتی است، اگر شما سلامتی نداشته باشید، نمی‌توانید قله‌های مهم زندگی را فتح کنید. وقتی انرژی کمی دارید بیان عشق و صمیمیت برایتان دشوار است، نمی‌توانید از خانواده خود حمایت کنید، بنابراین سلامتی ما فراتر از تغذیه، ورزش و خواب است. ما برای یک زندگی خوب نیاز به‌سلامت جسم، سلامت روان، سلامت روح و سلامت معنوی داریم.
انتهای پیام
نظرات