به گزارش ایسنا، جهان امروز بیش از همیشه به همکاری‌های علمی بین‌المللی وابسته است. دانشگاه‌ها در کشورهای مختلف تلاش می‌کنند با گسترش ارتباطات جهانی، دانش را به اشتراک بگذارند و از تجربه‌های یکدیگر بهره ببرند. یکی از راه‌های رسیدن به این هدف، اعزام دانشجویان به خارج از کشور برای دوره‌های کوتاه یا بلندمدت است. این برنامه‌ها که به «تحرک آکادمیک» معروفند، به دانشجویان اجازه می‌دهند بخشی از مسیر علمی خود را در محیطی متفاوت تجربه کنند. این فرصت‌ها نه تنها به رشد علمی افراد کمک می‌کند، بلکه به توسعه مهارت‌های شخصی و حرفه‌ای آن‌ها نیز می‌افزاید. در ایران نیز این موضوع مورد توجه قرار گرفته و اعزام دانشجویان دکتری برای استفاده از فرصت‌های تحقیقاتی و مطالعاتی، بخشی از برنامه‌های آموزش عالی کشور شده است. این کار با هدف تقویت جایگاه علمی کشور و گسترش ارتباطات بین‌المللی دنبال می‌شود.
اهمیت این برنامه‌ها در آنجاست که تجربه حضور در محیط‌های علمی بین‌المللی، دیدگاه‌های تازه‌ای به دانشجویان می‌دهد. آن‌ها با فرهنگ‌ها، روش‌ها و امکانات جدیدی آشنا می‌شوند که شاید در کشور خودشان کمتر در دسترس باشد. این تجربه می‌تواند به انتقال دانش به داخل کشور کمک کند و راه را برای همکاری‌های بیشتر بین دانشگاه‌ها باز کند. از سوی دیگر، چنین برنامه‌هایی به دانشجویان امکان می‌دهند تا شبکه‌های علمی خود را گسترش دهند و با محققان دیگر کشورها ارتباط برقرار کنند. اما این مسیر همیشه ساده نیست و نیاز به بررسی دقیق دارد تا مشخص شود چه چیزهایی به موفقیت آن کمک می‌کند و چه موانعی پیش روی آن است. به همین دلیل، پژوهش‌هایی برای درک بهتر این موضوع شکل گرفته‌اند.
در همین رابطه، مهتاب پوراتشی، پژوهشگر گروه مطالعات تطبیقی و نوآوری در آموزش عالی از موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، تحقیقی درباره تجربه دانشجویان کشاورزی انجام داده است.
این مطالعه به بررسی نتایج و مشکلات استفاده از فرصت‌های تحقیقاتی خارج از کشور پرداخته و تلاش کرده تا با نگاهی ساده و کاربردی، این تجربه را برای دیگران روشن کند. پژوهش این محقق بر دانش‌آموختگان دکتری دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران تمرکز داشته و نشان می‌دهد که این فرصت چه تأثیری بر زندگی علمی و شخصی آن‌ها گذاشته است.
برای انجام این پژوهش، با ۲۳ نفر از دانش‌آموختگان دکتری مصاحبه‌های عمیقی انجام شد تا نظرات و تجربه‌هایشان به‌طور کامل شنیده شود.
نتایج این تحقیق نشان دادند که استفاده از فرصت تحقیقاتی دستاوردهای متنوعی داشته است. دانشجویان از رشد دانش و مهارت‌های علمی خود گفتند، به‌ویژه از دسترسی به منابع جدید و شرکت در همایش‌های بین‌المللی.
آن‌ها همچنین تجربه‌های فرهنگی غنی، ارتباطات گسترده‌تر با محققان دیگر و رشد شخصی را از مزایای این برنامه دانستند. اما در کنار این‌ها، چالش‌هایی هم وجود داشت؛ از مشکلات فردی مثل دوری از خانواده گرفته تا موانع مربوط به کشور خودشان یا کشور میزبان.
بر اساس این تحقیق، فرصت مطالعاتی با وجود همه سختی‌ها، ارزشمند است. لذا پیشنهاد شد تجربه‌های این دانشجویان به‌صورت مجموعه‌ای منتشر شود تا دیگران هم بتوانند از آن بهره ببرند و با آگاهی بیشتری به این مسیر بروند. این کار می‌تواند به بهبود برنامه‌های مشابه در آینده کمک کند.
فرصت تحقیقاتی تجربه‌ای منحصربه‌فرد است که هم شگفت‌انگیز است و هم گاهی سخت. دانشجویان در این مسیر با امکانات علمی پیشرفته آشنا می‌شوند، مثلاً به کتابخانه‌ها و آزمایشگاه‌های مجهز دسترسی پیدا می‌کنند که به پیشبرد رساله‌شان کمک می‌کند. از نظر فرهنگی هم این تجربه آن‌ها را با آداب و رسوم جدید آشنا می‌کند و مهارت‌هایی مثل مذاکره برای دوره‌های بعدی زندگی حرفه‌ای‌شان را تقویت می‌کند. اما چالش‌هایی مثل ضعف زبان، هزینه‌های زندگی یا پیدا کردن محل اقامت هم می‌تواند این سفر را دشوار کند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که با برنامه‌ریزی بهتر، می‌توان این موانع را کاهش داد و دستاوردهای بیشتری به دست آورد.
اهمیت این موضوع وقتی روشن‌تر می‌شود که ببینیم حضور در محیط‌های بین‌المللی چطور به رشد علمی کشور کمک می‌کند. دانشجویانی که به خارج می‌روند، دانش و تجربه‌هایی با خود می‌آورند که می‌تواند در دانشگاه‌ها و مراکز علمی ایران به کار گرفته شود. به همین دلیل، محقق پیشنهاد می‌دهد دانشگاه‌ها حمایت بیشتری از این برنامه‌ها کنند، مثلاً با برگزاری دوره‌های زبان یا راهنمایی برای یافتن دانشگاه مناسب.
این تحقیق در فصلنامه «تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران» وابسته به دانشگاه تهران، منتشر شده و نتایج آن می‌تواند راهنمای خوبی برای سیاست‌گذاری در آموزش عالی باشد.
انتهای پیام
نظرات