ایران با اقلیم متنوع و توپوگرافی منحصربه‌فرد خود، در بطن این تحولات تمدنی جایگاهی ممتاز داشته است. وجود آثار تاریخی و مظاهر تمدنی در هزاره‌های پیش از میلاد، گواهی بر قابلیت‌های زیستی و فرهنگی این سرزمین کهن و مردمان آن است؛ مردمانی که در تعامل و بعضاً تقابل با دیگر تمدن‌های بزرگ، نقشی کلیدی در شکل‌دهی تاریخ جهان ایفا کرده‌اند.

در این میان، راه‌های ارتباطی و مسیرهای تجاری همواره نقشی بنیادین در تعاملات بین‌تمدنی داشته‌اند. کیفیت و کمیت این مسیرها، تحت‌تأثیر میزان روابط، تبادل کالا و افکار، روند تاریخ را شکل داده‌اند. از جمله بارزترین نمونه‌های این مسیرها، جاده ابریشم است که قرن‌ها پیونددهنده شرق و غرب جهان بود و امروزه نیز در قالب طرح‌های نوین اقتصادی از سوی قدرت‌های جهانی احیا شده است.

به گزارش ایسنا، در جهان امروز که دیپلماسی فرهنگی به یکی از ابزارهای کلیدی تعاملات بین‌المللی تبدیل شده، احیاء مسیرهای تاریخی همچون «راه ادویه» می‌تواند به بستری مؤثر برای پیوند دوباره ملت‌ها، توسعه گردشگری، تبادلات اقتصادی و تقویت هویت منطقه‌ای بدل شود. ایران، به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین حلقه‌های اتصال در این شاهراه تاریخی، با اجرای مجموعه‌ای از رویدادهای میدانی، گام‌های عملیاتی تازه‌ای را برای بازتعریف جایگاه خود در نقشه گردشگری فرهنگی منطقه برداشته است.

رالی بین‌المللی راه ادویه، که از ۲۷ اسفند از میدان ارگ کرمان آغاز شد و با عبور از استان‌های جنوب‌شرق کشور تا دهلی هند ادامه دارد، نه‌تنها یک رویداد گردشگری بی‌سابقه به شمار می‌رود، بلکه نمادی از بازگشت به دوران شکوه تبادلات تمدنی بین ایران و شبه‌قاره هند است.

این گزارش، مروری است بر اقدامات انجام‌شده، چشم‌اندازها و اهمیت راهبردی این ایده چندوجهی که می‌تواند به ابزاری مؤثر در دیپلماسی عمومی و توسعه پایدار جنوب ایران بدل شود.

بازگشت کاروان راه ادویه تا ۴ اردیبهشت به کرمان

مهدی ایرانمنش رئیس کانون جهانگردی و اتومبیلرانی استان کرمان در گفت‌وگو با ایسنا درباره آخرین وضعیت کاروان بین‌المللی راه ادویه گفت: حال شرکت‌کنندگان خوب است و خوشبختانه تمامی اعضای کاروان در سلامت کامل به سر می‌برند. پریشب در شهر لاهور پاکستان بودند و طی روزهای آینده وارد کشور خواهند شد. مسیر بازگشت نیز برنامه‌ریزی شده و کاروان در تاریخ چهارم اردیبهشت به کرمان بازمی‌گردد.

محمد جهانشاهی که از دهه ۹۰ و همزمان با ثبت جهانی روستای میمند در فهرست یونسکو، بحث شکل‌گیری «راه گردشگری ادویه» را به عنوان ایده‌ای مؤثر در توسعه گردشگری کشور و به‌ویژه استان کرمان مطرح کرده بود، امروز پس از نزدیک به یک دهه پیگیری، شاهد برداشته شدن گام‌های عملی برای تحقق این ایده است.

او نخستین‌بار در سال ۱۳۹۴ و در جریان برنامه‌های گردشگری استان کرمان، مفهوم «راه ادویه» را به عنوان مسیری فرهنگی-تجاری با ریشه‌های تاریخی و ظرفیت‌های معاصر مطرح کرد؛ ایده‌ای که در آن زمان شاید چندان شناخته‌شده نبود، اما اکنون به‌عنوان یک پروژه ملی با ابعاد بین‌المللی در حال پی‌ریزی است.

جهانشاهی باور دارد که این مسیر می‌تواند نه‌تنها نقش تاریخی خود در پیوند شرق و غرب را احیا کند، بلکه با تعریف جدیدی از گردشگری مبتنی بر هویت، مزیت‌های محلی و همکاری منطقه‌ای، به الگویی پایدار برای توسعه مناطق کمتر برخوردار و تقویت جایگاه ایران در تعاملات فرهنگی و اقتصادی منطقه تبدیل شود.

به گفته محمد جهانشاهی ایده پرداز مسیر گردشگری «راه ادویه» و عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران، مسیری باستانی و کمتر شناخته‌شده به نام راه ادویه نیز وجود دارد که پیشینه‌ای حتی کهن‌تر از جاده ابریشم دارد و شایسته توجهی ویژه در عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی و گردشگری است.

جهانشاهی در ادامه با اشاره به شواهد تاریخی گسترده، از ارتباط میان تمدن‌های بین‌النهرین، جنوب ایران و رود سند در شبه‌قاره هند سخن گفت و به باور او، مسیر تاریخی ادویه نه‌تنها کانالی برای تبادل کالای ارزشمند ادویه بوده، بلکه بستر مهمی برای انتقال اندیشه‌ها، آداب، باورها و تعاملات سیاسی و مذهبی میان شرق و غرب محسوب می‌شود.

او افزود: راه‌های تاریخی، یکی از نشانه‌های سطح توانمندی و پویایی جوامع بشری در دوره‌های مختلف هستند. امروز نیز با بهره‌گیری از ظرفیت‌های ژئوکالچرال این مسیرها، می‌توان بنیان‌گذار رویکردهای نوین در حوزه‌های مختلف از جمله گردشگری فرهنگی و تمدنی بود.

جهانشاهی همچنین با اشاره به مستندات تاریخی، به ایسنا گفت: نخستین اشاره‌ها به روابط ایران و هند، در منابع یونانی چون هرودت و گزنفون دیده می‌شود. جغرافیدانان اسلامی همچون اصطخری و مقدسی نیز به تعاملات بازرگانی از طریق بنادری چون «تیس» و «دیبل» در جنوب شرق ایران اشاره کرده‌اند؛ نشانه‌هایی که وجود شبکه‌ای فعال از ارتباطات تاریخی را میان این دو تمدن تأیید می‌کند.

این پژوهشگر گردشگری تأکید کرد: شناخت و احیاء راه‌های تاریخی همچون راه ادویه، می‌تواند بنیان‌گذار تحولات گسترده‌ای در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی، اقتصادی و بین‌المللی باشد؛ فرصتی که باید با نگاهی آینده‌نگر و با مشارکت منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از آن بهره برد.

«راه ادویه»، مسیری برای بازخوانی تاریخ و بازآفرینی آینده گردشگری تمدنی

به گفته جهانشاهی، ایده‌پرداز مسیر گردشگری «راه ادویه»، شواهد و یافته‌های باستان‌شناسی نیز مؤید وجود پیوندهای عمیق میان تمدن‌های فلات ایران و شبه‌قاره هند در اعصار پیشاتاریخی است.

او در ادامه افزود: پژوهش‌های میدانی و مطالعات تطبیقی در حوزه باستان‌شناسی، اسناد قابل استنادی از ارتباط فرهنگی و تجاری میان این دو حوزه تمدنی ارائه داده‌اند. از جمله این موارد، مطالعات «بنجامین موتن» باستان‌شناس شناخته‌شده است که با بررسی تطبیقی سفالینه‌های کشف‌شده از هزاره چهارم پیش از میلاد در نواحی غربی شبه‌قاره هند و منطقه تربت در پاکستان امروزی، شباهت‌هایی معنادار با نمونه‌های مکشوفه در محوطه‌های باستانی چون «چاه‌ حسین» در بمپور و «تپه یحیی» در صوغان کرمان(شهرستان بافت) را گزارش کرده است.

این ایده پرداز مسیر گردشگری «راه ادویه» با اشاره به بسترهای ارتباطی دریایی میان این تمدن‌ها، به خبرنگار ایسنا گفت: تعاملات تاریخی میان ایران و هند، تنها به خشکی محدود نبوده، بلکه بسترهای آبی همچون خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس هند نیز نقش کلیدی در تبادل فرهنگی، بازرگانی و اسطوره‌ای داشته‌اند. این درهم‌تنیدگی تمدنی، الهام‌بخش خلق روایت‌های ماندگاری در ادبیات و فرهنگ مردمان این نواحی بوده که نمونه بارز آن، افسانه‌ «سِندباد» است.

او در ادامه توضیح داد: سندباد – که در منابع فارسی پهلوی به معنای «نیروی اندیشه» و نیز «بادی که از سوی رود سند می‌وزد» آمده – چهره‌ای نمادین از دریانوردی و سفرهای مخاطره‌آمیز در این مسیرهاست. برخی ریشه‌ واژه را «تندباد» دانسته‌اند که در فرآیند زبانی به «سِندباد» معرب شده است. فارغ از معناشناسی، سندباد شخصیتی است که در ادبیات کهن ایرانی، قصه‌های هزار و یک شب و حتی فرهنگ عامه عرب و سپس اروپا حضوری پررنگ دارد و تا امروز نیز در آثار هنری، روایت‌های سینمایی، ادبیات کودک و تولیدات تجاری مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.

جهانشاهی تأکید کرد: بازخوانی و بازشناسی این مسیرهای تاریخی، به‌ویژه «راه ادویه»، نه تنها فرصتی برای تقویت هویت فرهنگی و تعاملات منطقه‌ای است، بلکه می‌تواند به عنوان یک ظرفیت بی‌بدیل در توسعه پایدار گردشگری، برندسازی ملی و تقویت دیپلماسی فرهنگی نیز ایفای نقش کند. آنچه امروز نیازمند آن هستیم، نگاهی نو و راهبردی به میراث کهن و اتصال آن به روایت‌های معاصر است؛ روایتی که ریشه در گذشته دارد و افقی روشن برای آینده ترسیم می‌کند.

بازتعریف «راه ادویه»؛ پیوندی نوین میان میراث تاریخی و راهبردهای توسعه‌محور

عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران و ایده‌پرداز مسیر «راه ادویه»، در ادامه گفت‌وگوی خود با خبرنگار ایسنا، با اشاره به تحولات راهبردی در جهان امروز اظهار کرد: امروزه تفکرات حاکم بر فضای سیاست‌گذاری بسیاری از کشورها، مسیر پیوستن به زنجیره‌های منطقه‌ای و جهانی را در پیش گرفته‌اند. زنجیره‌هایی که بر پایه الگوریتم‌ها، داده‌ها و شاخص‌های قابل اندازه‌گیری شکل گرفته و رویکردی نوین از رفتارهای جمع‌نگر را رقم زده‌اند. در این الگو، مفهومی نو به نام «کشورهای مشترک‌الدغدغه» در حال جایگزینی با مفهوم سنتی «کشورهای مشترک‌المنافع» است.

او با تبیین چشم‌انداز اقتصادی جهان در آینده‌ای نزدیک افزود: پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد در ۵۰ سال آینده، هرم جدیدی از ۱۵ اقتصاد برتر جهان ترسیم خواهد شد و برخی کشورهای در حال توسعه، جای اقتصادهای بزرگ فعلی را خواهند گرفت. تجربه دو دهه اخیر، سندی روشن بر این مدعاست؛ همان‌گونه که هند توانست از رتبه هشتم به جایگاه چهارم اقتصاد جهانی از نظر تولید ناخالص داخلی صعود کند، و پیش از آن، چین به رتبه دوم جهان رسید.

جهانشاهی بیان کرد: در این میان، نقش راهبردهای خلاقانه در ایجاد مسیرهای تعاملی و شکل‌گیری زنجیره‌هایی مبتنی بر دغدغه‌های مشترک از اهمیت بسیاری برخوردار است. نمونه‌هایی مانند ابتکار «یک کمربند، یک جاده» از سوی چین، بر بستر تاریخی جاده ابریشم یا تعریف «کریدور تراسیکا» در آسیای میانه و قفقاز، همگی نشان‌دهنده ظرفیت بالای استفاده از زیرساخت‌های تاریخی برای توسعه تعاملات چندجانبه هستند. این ابتکارات نه تنها موجب گسترش همکاری‌های منطقه‌ای، بلکه باعث کاهش تنش‌ها، توسعه گردشگری، ارتقاء زیرساخت‌ها و تقویت اقتصادهای محلی و ملی می‌شوند.

او با اشاره به موقعیت ممتاز ایران افزود: کشور ما به لحاظ ژئوپلیتیکی در نقطه‌ای استراتژیک قرار دارد؛ نقطه‌ای که به‌واسطه مجاورت با ۱۵ کشور و قرار گرفتن در مسیر اتصال سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا، از موقعیتی منحصر به فرد برخوردار است. همین ویژگی‌ها، بازتعریف و احیاء مسیر تجاری و فرهنگی «راه ادویه» را به‌عنوان یکی از ابتکارات کلان و راهبردی، توجیه‌پذیر و ضروری می‌سازد.

جهانشاهی با استناد به داده‌های تاریخی بیان کرد: اسناد و شواهد متعددی از تبادل میان تمدن‌های پیرامون رود سند و نواحی شمالی خلیج فارس تا مناطق داخلی ایران چون کرمان – شامل محوطه‌هایی نظیر «تپه یحیی» و «کُنارصندل» جیرفت – وجود دارد که به هزاره سوم پیش از میلاد بازمی‌گردد. این شواهد نشان می‌دهد حمل‌ونقل ترکیبی زمینی و دریایی میان ایران و کانون‌های اقتصادی آن زمان، از جمله هند و سیلان (سریلانکا)، از ۴۰۰۰ سال پیش برقرار بوده است.

او با تاکید بر جایگاه تاریخی بنادر ایرانی افزود: بنادر جنوبی ایران همچون تیس (چابهار)، هرمز و بعدها بندرعباس، در ادوار مختلف، مهم‌ترین باراندازهای ورود و خروج کالا بوده‌اند. مسیرهای زمینی نیز از مرزهای شرقی مانند میرجاوه، که امروزه نیز محل عبور بزرگراه شماره ۲ آسیاست، یادگاری از آن تبادلات تاریخی هستند. «جاده ادویه» که در منابعی از آن با عنوان «جاده فلفل» نیز یاد می‌شود، برخلاف جاده ابریشم، ساختاری مستقل دارد و مبتنی بر تجارت ادویه‌جاتی است که از مناطق جنوب شرق آسیا وارد می‌شدند.

جهانشاهی ادامه داد: این مسیر از دوران هخامنشیان مورد استفاده بوده و در قرون وسطی با گسترش مصرف ادویه در اروپا به‌ویژه فلفل سیاه، اهمیتی حیاتی یافت. چنان‌که در دوره رنسانس، ادویه به یکی از مهم‌ترین عوامل ثروت‌آفرینی برای امپراتوری‌هایی چون اسپانیا و هلند تبدیل شد و رقابت بر سر دسترسی به این منابع، منجر به رخدادهایی بزرگ از جمله کشف قاره آمریکا و شکل‌گیری کمپانی‌های بزرگ تجاری مانند کمپانی هند شرقی شد.

او افزود: در ایران نیز بسته به سیاست‌های حکومتی، توجه به این مسیر در ادوار مختلف متفاوت بوده است. دوره‌هایی همچون حکومت ملک قاورد از سلسله سلجوقیان در کرمان، شاهد توسعه زیرساخت‌های مسیر جاده ادویه بوده‌ایم. وجود صدها میل تاریخی از تیس تا کرمان، مسیر زمینی میرجاوه تا نرماشیر و بم و از آنجا به خراسان و مناطق شمالی کشور، حاکی از اهمیت این مسیر در تاریخ تجارت منطقه است.

این ایده پرداز مسیر گردشگری «راه ادویه» با اشاره به اسناد مستند تجاری و آثار تاریخی موجود گفت: حجم بالای تبادلات بازرگانان کرمانی و هندی در اوایل قرن بیستم و مبادله کالاهایی چون پسته، خرما، قالی، زیره، دارچین، فلفل، پارچه و شال، همچنین وجود بناهای تاریخی چون کاروانسراها و معابد، نشان‌دهنده نقش حیاتی این مسیر است. حضور تاریخی تجار هندی در شهرهایی چون جیرفت، بم، سیرجان و رفسنجان که حتی مارکوپولو نیز در نوشته‌های خود به آن اشاره دارد، مهر تأییدی بر قدمت این روابط است.

او با طرح یک پیشنهاد راهبردی اظهار کرد: با الگوبرداری از طرح احیاء جاده ابریشم که از دهه ۱۹۹۰ توسط یونسکو و سازمان جهانی گردشگری پیگیری شده و نتایج ملموسی در توسعه گردشگری و حفاظت پایدار میراث فرهنگی داشته، می‌توان پروژه «جاده ادویه» را با رویکردی تازه و مؤثرتر به اجرا درآورد. تحرکات دیپلماتیک اخیر از جمله امضای توافق‌نامه کریدور شمال–جنوب (هند–ایران–روسیه)، اعلام عزای عمومی در هند در پی حادثه سقوط بالگرد رئیس‌جمهور ایران و همچنین لغو ویزای گردشگران هندی توسط کشورمان، می‌تواند زمینه‌ساز آغاز این مسیر تازه باشد؛ مسیری که بر بنیاد میراث مشترک، به سمت آینده‌ای مشترک حرکت خواهد کرد.

فرصت‌های تاریخی و راهبردی برای ایران در پرتو بازار گردشگری هند

این ایده‌پرداز مسیر گردشگری راه ادویه، در ادامه گفت ‌وگو با ایسنا با تمرکز بر فرصت‌های نوین در مناسبات ایران و هند گفت: کشور هند، با جمعیتی بیش از یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر، در حال حاضر پرجمعیت‌ترین کشور جهان و پنجمین اقتصاد بزرگ دنیاست؛ اقتصادی که روندی فزاینده و پویشی چشمگیر در عرصه‌های جهانی دارد. تنها در سال ۲۰۲۳، هند با ثبت رشد ۶/۶ درصدی، عنوان سریع‌ترین رشد اقتصادی در میان اقتصادهای بزرگ دنیا را به خود اختصاص داد.

او افزود: اگرچه هنوز بخش قابل توجهی از جمعیت هند در زمره طبقه پایین اقتصادی قرار دارند، اما تحولات دهه اخیر باعث شده‌ طبقه متوسط این کشور به جمعیتی حدود ۵۰۰ میلیون نفر برسد؛ قشری که اکنون دارای قدرت خرید، دسترسی به آموزش، فناوری و گرایش به مصرف فرهنگی بالایی است. همین امروز هند با بیش از ۳۳۰ میلیون کاربر اینترنت، پس از چین در رتبه دوم جهان قرار دارد و به یکی از نیروهای محرک اقتصاد دیجیتال و بازار گردشگری تبدیل شده است.

جهانشاهی با استناد به گزارش‌های رسمی تصریح کرد: سازمان جهانی گردشگری پیش‌بینی می‌کند در سال ۲۰۲۴ بیش از ۵۰ میلیون گردشگر هندی به سفرهای خارجی خواهند رفت؛ عددی که تا سال ۲۰۲۶ می‌تواند بازاری به ارزش ۶۲ میلیارد دلار را شکل دهد. مطالعات بازار نشان می‌دهد بیش از نیمی از این گردشگران به سفرهایی کوتاه‌تر از یک هفته علاقه‌مند هستند و این خود ظرفیتی بالقوه برای ایران در قالب مسیر کوتاه‌مدت و مؤثر جاده ادویه خواهد بود.

او با اشاره به ویژگی‌های فرهنگی و مذهبی جمعیت هند گفت: وجود بیش از ۱۷۰ میلیون مسلمان در هند – که حدود ۵۰ میلیون نفر آنان شیعه هستند – و نیز حضور جامعه زرتشتیان ایرانی‌تبار با نفوذ اقتصادی و سیاسی در این کشور، بخشی از بازار هدف گردشگری فرهنگی ایران را تشکیل می‌دهند. علاوه بر آن، حضور بالغ بر دو میلیون مهاجر هندی در کشورهای همسایه ما به‌ویژه امارات، که اغلب از سطح رفاه مطلوبی برخوردارند، می‌تواند یکی دیگر از بخش‌های بازار هدف باشد.

این عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران همچنین با اشاره به پیوندهای تاریخی فرهنگی میان ایران و هند یادآور شد: زبان فارسی در طول بیش از ۷۰۰ سال، به‌ویژه تا قرن هفدهم میلادی و در دوران سلطنت اکبرشاه گورکانی، زبان رسمی حکومت و دربار هند بوده است. آثار و نشانه‌های این پیوند همچنان در بسیاری از شهرهای هندوستان به چشم می‌خورد و امروز نیز بیش از ۲۰۰ مرکز آموزش زبان فارسی در این کشور فعال هستند. این ریشه‌های مشترک فرهنگی، نقطه شروع مناسبی برای بازسازی یک دیپلماسی فرهنگی مؤثر در چارچوب پروژه راه ادویه است.

جهانشاهی در بخش دیگری از سخنان خود افزود: راه ادویه می‌تواند به‌عنوان یک پروژه مشترک میان ایران و هند، علاوه بر ارتقاء سطح تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی، بستری عملیاتی برای توسعه خطی گردشگری در استان‌های جنوب‌شرق و جنوب کشور فراهم آورد. مزیت‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی موجود – از آثار ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی تا صدها میراث ملموس و ناملموس ملی، صنایع فرهنگی، صنایع دستی متنوع و فرهنگ غنی بومی – سرمایه‌های قابل اتکایی برای این مسیر هستند.

او با اشاره به وجود زیرساخت‌های اولیه مناسب برای پیاده‌سازی این پروژه اظهار کرد: وجود فرودگاه‌ها، بنادر فعال، خطوط ریلی و بزرگراه‌ها، مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و همچنین تمرکز پروژه‌های کلان همچون توسعه سواحل مکران، همه زمینه‌ساز شکل‌گیری این مسیر است. مسیرهای اصلی و شاخه‌های فرعی راه ادویه، نه‌تنها می‌توانند تسهیل‌گر توسعه گردشگری باشند، بلکه موجب تسریع فرآیندهای رشد اقتصادی، ارتقاء زیرساخت و کاهش محرومیت در استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان نیز خواهند شد.

در ادامه، جهانشاهی پیشنهاداتی نیز برای آغاز اجرایی این ایده مطرح کرد: راه‌اندازی دبیرخانه‌ای ویژه با محوریت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، برگزاری رویدادهای علمی و تخصصی با هدف درک عمیق‌تر موضوع، انجام مطالعات پایه‌ای، تدوین برنامه جامع، طرح موضوع در مذاکرات رسمی با مقامات کشور هند در فاز نخست و گسترش آن به سایر کشورهای هدف در گام‌های بعدی، می‌تواند از گام‌های ابتدایی عملیاتی‌سازی این پروژه باشد.

او با تأکید بر نقش تحولات منطقه‌ای گفت: تحولات ژئوپلیتیکی کنونی و شکل‌گیری نظم‌های نوین بین‌المللی، لزوم بازتعریف موقعیت تاریخی و راهبردی ایران را دوچندان کرده‌اند. بی‌توجهی به فرصت‌هایی از این دست، ممکن است باعث تضعیف نقش‌آفرینی کشور در تحولات آینده منطقه و جهان شود. در حالی که اجرای پروژه راه ادویه می‌تواند تجلی‌گر بازگشت هوشمندانه ایران به کانون تعاملات فرهنگی، اقتصادی و تاریخی جنوب و جنوب‌شرق آسیا باشد.

راه ادویه از یک ایده تاریخی به بستری برای دیپلماسی نوین بدل شده است

جهانشاهی، با اشاره به روند شکل‌گیری این ایده راهبردی، اظهار کرد: از ابتدا باور داشتیم که راه ادویه، صرفاً یک مسیر تاریخی یا پروژه گردشگری نیست، بلکه فرصتی است برای بازتعریف نقش ایران در تعاملات منطقه‌ای و شکل‌دهی به یک مدل توسعه فرهنگی و اقتصادی جدید با محوریت جنوب و جنوب شرق کشور. خوشبختانه در سال گذشته شاهد برداشته شدن نخستین گام‌های اجرایی از سطح ایده به سطح میدانی بودیم.

او با اشاره به برگزاری مجموعه‌ای از رویدادهای رسمی و بین‌المللی افزود: این اقدامات، نه‌تنها جریان رسانه‌ای و فرهنگی جدیدی پیرامون راه ادویه ایجاد کرد، بلکه به انسجام استانی، تقویت تعاملات منطقه‌ای و همچنین باز شدن پنجره‌های ارتباطی با کشورهایی مانند هند، پاکستان، عراق و عمان منجر شده است.

این عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران تاکید کرد: رالی ایران–عراق که با مشارکت مناطق آزاد و کانون اتومبیل‌رانی کلید خورد، اولین مصداق جدی این حرکت میدانی بود. از چابهار تا کردستان عراق، موجی از برنامه‌ها، گفت‌وگوها، نشست‌ها و همکاری‌های استانی در مسیر این رویداد شکل گرفت که عملاً آغازگر یک زنجیره پویای فرهنگی و ارتباطی بود.

او همچنین به اهمیت برنامه‌های نوآورانه‌ای مانند جشنواره خوراک راه ادویه، مسابقه دوچرخه‌سواری شهداد و رالی بین‌المللی لوت تا تاج‌محل اشاره کرده و افزود: هر یک از این رویدادها، نه فقط اتفاقی تکراری، بلکه قطعه‌ای از پازلی بزرگ به نام راه ادویه هستند که می‌توانند جنوب ایران را به یکی از کانون‌های مهم گردشگری، فرهنگی و حتی اقتصادی منطقه تبدیل کنند.

این ایده پرداز مسیر گردشگری «راه ادویه» با اشاره به تعاملات در حال توسعه با کشور هند، اضافه کرد: دولت هند نه‌تنها یکی از بازارهای هدف کلیدی برای ماست، بلکه اشتراکات عمیق تاریخی، زبانی، فرهنگی و دینی میان دو کشور، بستری کم‌نظیر برای تعاملات پایدار فراهم کرده است. جمعیت میلیونی طبقه متوسط هند که مشتاق سفرهای کوتاه‌مدت و فرهنگی هستند، فرصت بی‌بدیلی برای ما محسوب می‌شوند.

جهانشاهی ضمن تأکید بر ضرورت تقویت زیرساخت‌ها و توجه دولتمردان به این مسیر تاریخی عنوان کرد: دهه آینده، دهه راه ادویه خواهد بود، مشروط بر اینکه این مسیر به‌درستی دیده، حمایت و هدایت شود. اگر با نگاهی ملی و فرامنطقه‌ای به این ظرفیت بنگریم، راه ادویه می‌تواند همان نقشه دوم توسعه‌ای باشد که جنوب و شرق کشور سال‌ها در انتظار آن بوده‌اند؛ نقشه‌ای که از دل تاریخ آمده، اما آینده را هدف گرفته است.

او درپایان با اشاره به ابعاد مغفول‌مانده راه ادویه، تأکید کرد: در سال‌های گذشته برخی پژوهشگران به جنبه‌های تاریخی و تجاری این مسیر پرداخته‌اند و حتی از منظر سیاسی نیز مقالاتی منتشر شده است، اما معتقدم تمرکز بر بعد گردشگری این راه، به‌تنهایی می‌تواند زمینه‌ساز توسعه دیگر بخش‌ها باشد. اگرچه کارهایی به‌ویژه با محوریت گردشگری استان فارس انجام شده، اما این مطالعات بسیار محدود هستند و لازم است با مشارکت مراکز علمی و پژوهشی، داده‌های دقیق‌تری گردآوری شده و ارزش‌های فرهنگی، تاریخی و اقتصادی این مسیر تقویت و توسعه یابد.

انتهای پیام