حسین مسرّت در گفت‌وگو با ایسنا، یکی از مشاهیر سده اخیر این استان را میرزا محمدعلی خان عسکری کامران فرزند حاج علی عسکرخان دوم نام برد و گفت: او از نوادگان محمّدتقی خان معروف به خان بزرگ یزد است که بانی مدرسه خان، قنات و باغ دولت‌آباد و آثار خیر متعدّد دیگر بود و طی مدت ۵۴ سال از زمان عادل شاه افشار تا دوره فتحعلی شاه قاجار، حکومت یزد و مدّتی نیز در زمان آقا محمدخان بعد از آن که از اهالی کرمان وساطت کرد، طبق نوشته کتاب جامع جعفری حکومت یزد و کرمان را برعهده داشته است.
وی از ویژگی‌های خاندان عسکری کامران را دستگیری از بینوایان و خانواده‌های محروم در مواقع تنگدستی به ویژه اوضاع بد ایران در زمان جنگ جهانی اول خواند و افزود: یکی از مواردی که طی آن ادوار، همواره در یزد دیده می‌شد، بی‌مهری و فشار مضاعفی بود که به اقلیت‌های مذهبی به ویژه زرتشتیان وارد می‌شد و آنها به ناچار برای فرار از آن، رو به سوی افراد ذی‌نفوذ شهر به ویژه مردم‌مداران می‌آوردند.
مسرت، نگارش نامه از سوی ارباب کیخسرو شاهرخ نماینده کرمانی شجاع و دانشمند زرتشتیان ایران در مجلس شورای ملی و عضو هیات رئیسه مجلس که بارها مرحوم آیت الله سید حسن مدرّس به نیکی از او یاد کرده و در جایی گفته بود که «مجلس شورای ملی یک نماینده مسلمان دارد و آن هم ارباب کیخسرو شاهرخ است»، را نشانه‌ای از نهایت اهتمام خاندان عسکری کامران به ویژه میرزا محمدعلی خان به رفع مشکلات به وجود آمده برای زرتشتیان یزد دانست.
وی با اشاره به بخش‌هایی از این نامه که مربوط به سال ۱۲۹۹ هجری شمسی بوده است، اظهار کرد: ارباب کیخسرو شاهرخ در بخشی از این نامه به میرزا محمّدعلی خان می‌نویسد؛ «... بر خاطر محترم روشن است که گذشته از توصیه‌های خاص که از مصدر ولایت حق نسبت به جماعت زرتشتی شرف صدور یافته و بر هر مسلمان واقعی است که آسایش و حفظ آنان را منظور دارند، نیز از راه منیّت هم تصدیق خواهید فرمود از سیزده قرن به این طرف که زرتشتیان در زیر لوای حکومت اسلام واقع گردیده‌اند، تاکنون احدی از زرتشتیان بر خلاف سیاست اسلام و ایرانیّت نه قدمی فراتر گذارده، نه افتخار ایرانیّت را از دست داده و به دامن دیگران متوسّل شدند بلکه چون فرقی در میان ندیده، خود را مانند مسلمین ایران از یک خون دانسته‌اند، با آن که هریک از پای درآمدگان عالم به وسایلی متشبّث شده، برای استقلال خویش کوشش‌ها کردند و هر یک به نحوی بهره‌ور گردیدد، این جماعت چون خود را از مسلمین سوا ندانسته، خویش را مستقل و مستغنی فرض نکرده با دیگران شرکت نمودند، در این صورت آیا قلب کدام مسلمان واقعی ایران راضی خواهد شد که اروپایی و آمریکایی و حتی ارامنۀ داخله که از خون ایرانی نیستند، همه به علاوه آن که آزاد و محفوظ الحق‌اند، انواع تسلّط بروز دهند و فقط زرتشتیان یزد به علت ایرانیت و هم خون بودن با همه وصایای مقدّسه ولی حق، دچار زحمت و ذلت باشند؟»
به گفته مسرت، در بخش دیگری از این نامه آمده است؛ «... امروز که اوضاع عالم دگرگون و مقتضی هر ملّت و مملکتی است که افراد دست یک جهتی و اتّحاد به یکدیگر داده با درستی و قلب صمیمی دست دشمن را کوتاه نمایند، جای آن است که برخی دورماندگان از سیاست و اطلاعات دنیا موجب آن شوند که با مشغولیّت به منازعات بی‌اساس خانگی به قدرت دشمنان افزوده، دولت را رنجیده خاطر داشته و هم موقع ظفرمندی به دست دشمن داده باشند!؟ »
این پژوهشگر و نویسنده یزد در پایان یادآور می‌شود؛ میرزا محمّدعلی خان دارای دو همسر بود که غلامحسین خان عسکری کامران و شایسته خانم(همسر سید ابوالحسن حایری زاده روحانی و سیاستمدار نامی و معروف یزد در مجلس شورای ملّی) از یک همسر و امیرحسین خان و علی عسکرخان(سوم) از یک همسر بودند.
انتهای پیام
نظرات