به گزارش ایسنا به نقل از همراهتم، در این مقاله توضیح می‌دهیم آسیب های روانی در کودکی چگونه شکل می‌گیرند و چطور می‌توان از آن‌ها پیشگیری کرد.

وقتی کودکی، نقطه شروع آسیب های روانی می‌شود

کودکی پایه‌گذار سلامت روان انسان در بزرگسالی است. تجربه‌های تلخ یا پرتنش در این دوره، می‌توانند تأثیر ماندگاری بر ذهن بگذارند. آسیب های روانی از همان دوران کودکی شکل می‌گیرند، اما اغلب سال‌ها بعد خود را نشان می‌دهند.

اتفاقاتی مانند طرد شدن، مورد بی‌توجهی قرار گرفتن یا زندگی در محیط‌های پرخاشگرانه، باعث می‌شوند کودک احساس ناامنی کند. این حس، به‌مرورزمان ریشه می‌دواند و به اختلالات جدی تبدیل می‌شود. درواقع، خیلی از مشکلات روانی بزرگسالان، ریشه در دوران کودکی آن‌ها دارد.

نشانه‌هایی که می‌گویند روان کودک در حال آسیب دیدن است

کودکان همیشه با زبان صحبت نمی‌کنند. نشانه‌های آسیب های روانی در رفتار آن‌ها ظاهر می‌شود. برخی از این رفتارها ممکن است اشتباه گرفته شوند با لجبازی یا بی‌ادبی، اما درواقع فریادهایی خاموش برای کمک هستند.

تغییرات ناگهانی در خواب، کاهش اشتها، ترس‌های بدون دلیل، شب‌ادراری، گوشه‌گیری یا حتی پرخاشگری، از نشانه‌های هشداردهنده هستند. اگر این رفتارها بیشتر از دو هفته طول بکشند، باید جدی گرفته شوند.

رفتارهایی مانند چسبیدن بیش‌ازحد به والدین یا ترس از تنها بودن، معمولاً ناشی از اضطراب پنهان هستند. اگر کودک حرف نمی‌زند، دلیل نمی‌شود که حال خوبی دارد.

کودکان خردسال چطور اضطراب و تروما را بروز می‌دهند؟

در کودکان خردسال، آسیب های روانی بیشتر به‌صورت فیزیکی و رفتاری ظاهر می‌شود. آن‌ها نمی‌توانند احساسات پیچیده را بیان کنند. پس بدن و رفتارشان تبدیل به زبان بیان آن می‌شود.

علائمی مثل شب‌ادراری، لکنت زبان، جویدن ناخن یا حتی خودزنی‌های کودکانه، نشان‌دهنده اضطراب یا تجربه تروما هستند. ترس از تاریکی یا جدایی ناگهانی از والدین، از رایج‌ترین واکنش‌هاست. تغییر رفتارهای اجتماعی مثل کاهش ارتباط با دوستان یا عدم علاقه به بازی، هم از دیگر نشانه‌هاست. اگر این موارد دیده شود، باید حتماً از مشاور کمک گرفت.

نوجوانان چه واکنش‌هایی نسبت به آسیب روانی دارند؟

در دوره نوجوانی، اثرات آسیب های روانی بیشتر جنبه رفتاری و هیجانی پیدا می‌کند. نوجوان ممکن است دچار عصبانیت بی‌دلیل، پرخاشگری یا انزوا شود. افت تحصیلی، بی‌علاقگی به فعالیت‌های قبلی، بی‌خوابی یا خواب زیاد و حتی تمایل به خودزنی، از نشانه‌های جدی هستند. برخی نوجوانان به اعتیاد رفتاری (رفتارهای مخرب مانند مصرف مواد یا وابستگی به اینترنت) روی می‌آورند.

آسیب‌های پنهانی که در بزرگسالی خودش را نشان می‌دهد

برخی آسیب‌های روانی، سال‌ها درون فرد پنهان می‌مانند. این زخم‌های درونی، ممکن است در بزرگسالی خود را به شکل‌های مختلفی نشان دهند. مثل اختلال در روابط عاطفی، شغلی یا حتی جسمانی.

اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلال شخصیت مرزی (BPD)، ازجمله مشکلاتی هستند که ریشه آن‌ها به تجربه‌های تلخ دوران کودکی برمی‌گردد.

راهکارهای علمی برای درمان آسیب های روانی دوران کودکی

مشاوره روانشناسی یکی از روش‌های اصلی درمان آسیب های روانی در دوران کودکی است. در جلسات مشاوره، کودک یاد می‌گیرد احساساتش را بشناسد، درباره آن‌ها صحبت کند و به‌جای رفتارهای ناسالم، واکنش‌های بهتری نشان دهد.

مشاور با استفاده از تکنیک‌هایی مثل گفت‌وگو، بازی‌درمانی یا نقاشی‌درمانی، به کودک کمک می‌کند تا زخم‌های عاطفی‌اش را ترمیم کند. ارتباط منظم با مشاور باعث تقویت حس امنیت و کاهش اضطراب در کودک می‌شود. انتخاب روش درمانی مناسب، به نوع تروما، شدت آن و سن کودک بستگی دارد. در ادامه، به چند روش درمانی اثبات‌شده اشاره می‌کنیم.

درمان TF-CBT؛ چطور تروما را به آرامش تبدیل می‌کند؟

TF-CBT یا درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما، برای کودکان بالای ۷ سال بسیار مؤثر است. این روش کمک می‌کند کودک باورهای منفی‌اش درباره تروما را تغییر دهد. در این درمان، کودک یاد می‌گیرد افکار منفی را شناسایی و با واقعیت جایگزین کند. همچنین، با استفاده از تمرین‌های تنفسی و تکنیک‌های آرام‌سازی، کنترل بیشتری روی اضطراب پیدا می‌کند.

بازی و هنر، زبان درمان کودکانی که زخم خورده‌اند

بازی و هنر زبان طبیعی کودکان است. وقتی کودک نمی‌تواند حرف بزند، می‌تواند نقاشی کند یا بازی کند. از این راه، روان‌درمانگر به احساسات پنهان او دست پیدا می‌کند. مثلاً کودکی که در نقاشی فقط رنگ تیره استفاده می‌کند، ممکن است نشانه‌ای از اضطراب یا ترس باشد. یا اگر در بازی نقش والدین را ایفا کند، ممکن است تروما را بازسازی کند. درمان با هنر و بازی، یکی از ایمن‌ترین و موثرترین راه‌های درمان برای کودکان زیر ۱۰ سال است.

درمان EMDR؛ بازنویسی ذهن با حرکات چشم

EMDR یا Eye Movement Desensitization and Reprocessing، روشی پیشرفته برای درمان تروماست. در این روش، روان‌شناس با حرکات چشمی خاص، مغز کودک را از خاطرات تروماتیک جدا می‌کند.

این درمان برای کودکانی مناسب است که خاطرات شدید و مکرر از تروما دارند. در بسیاری از موارد، EMDR باعث کاهش سریع کابوس‌های شبانه و اضطراب می‌شود. با استفاده از EMDR، کودک می‌تواند بدون نیاز به بازگویی جزئیات، از بار عاطفی تروما رهایی پیدا کند.

درمان آسیب های روانی در کودکی با کمک همراهتم

همراهتم پلتفرمی تخصصی در حوزه روانشناسی و سلامت روان است که با گردآوری بهترین روانشناسان کودک، بستری مطمئن برای شناسایی و درمان آسیب های دوران کودکی فراهم کرده است. اگر فرزندتان با نشانه‌هایی مثل اضطراب، ترس مداوم، کابوس‌های شبانه یا گوشه‌گیری مواجه است، می‌توانید از طریق همراهتم به روانشناس‌های متعهد و آموزش‌دیده دسترسی پیدا کنید.

در این پلتفرم، خدماتی مثل مشاوره آنلاین، ارزیابی رفتاری، طراحی برنامه درمانی اختصاصی و پیگیری مداوم توسط متخصصین ارائه می‌شود. کافیست وارد سایت شوید، مشکل را مطرح کنید و مسیر درمان را زیر نظر یک متخصص شروع کنید. در همراهتم، همدلی با کودک و درک نیازهای روانی او در اولویت است.

جمع‌بندی

آسیب های روانی همیشه آشکار نیستند. بسیاری از آن‌ها سال‌ها پنهان می‌مانند و ناگهان در رفتارهای نوجوان یا بزرگسال سر باز می‌کنند. در این مقاله، با دلایل، نشانه‌ها و روش‌های درمانی این اختلالات آشنا شدید. اگر والد، معلم یا حتی مشاور هستید، این اطلاعات می‌توانند ابزاری ارزشمند در مواجهه با رفتارهای نگران‌کننده کودک باشند. این مقاله نقطه شروع آگاهی است، نه پایان آن.

انتهای رپرتاژ آگهی