حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی احمدی‌منش، محقق و پژوهشگر حوزه امامت در گفت‌وگو با ایسنا، در پاسخ به این سوال که چرا فاطمه معصومه(س) با وجود اینکه در کتب تاریخی تعداد فرزندان امام موسی‌بن جعفر(ع) را ۳۰ فرزند ذکر کردند، بر همه اولاد برتری پیدا کرده است، با استناد به روایتی بیان کرد: امام صادق(ع) در باب فضیت حضرت معصومه(س) فرموده است: «زیارت ایشان با ثواب بهشت برابری می‌کند.» 

وی دو بُعد ولادتی و ولایتی از ابعاد و زوایای زندگی حضرت معصومه(س) را مورد توجه قرار داد و گفت: بُعد اول زندگی حضرت(س) بُعد ولادتی است، فرزندان امامان توفیق این را پیدا کردند که فرزند امام معصوم باشند اما این به این معنا نیست که همه فاضل و برتر باشند. مثال‌های فراوانی وجود دارد که با وجود فرزند امام بودن، به امامت پدر خود قائل نبودند البته این مسئله، تنها به امامان مربوط نمی‌شود و ما شاهد آن در بین پیامبران نیز هستیم که نمونه‌ آن پسر حضرت نوح(ع) است.

این کارشناس مذهبی افزود: زمانی که به وجود پاک حضرت معصومه(س) می‌رسیم، می‌بینیم که ائمه هدی(ع) به وجود حضرت معصومه، افتخار کرده‌اند؛ که زیارتنامه ایشان هم پیداست، لذا می‌بینیم بعد از سلام به انبیا و اهل‌بیت(ع)، ایشان را دختر پیامبراکرم(ص)، حضرت خدیجه(س)، دختر امیرالمؤمنین علی(ع)، امام حسن و حسین(ع) و خواهر ولی خدا و عمه ولی خدا خطاب می‌کنیم و ایشان با وجود تفاوت بین نسل‌های این بزرگواران، با این نسبت‌ها معرفی شدند.  

محقق و پژوهشگر حوزه امامت تصریح کرد: پس دختر بودن حضرت معصومه(س) و امام‌زاده بودن ایشان که تابع دین پدر خود هستند، مورد تایید خدا و ولی خدا واقع شده است چرا که این زیارتنامه از ناحیه مقدس امام رضا(ع) وارد شده است.  

وی با معرفی جنبه دوم از زندگی حضرت معصومه(س) بیان کرد: اما جنبه بعدی، بُعد ولایتی حضرت معصومه(س) است؛ این دختر و خواهر با کرامت، تنها به ولادتش از خاندان وحی بسنده نکرد. امام صادق(ع) در همین باره می‌فرمایند: «هرچند که ولادتم منتسب به امیرالمؤمنین علی(ع) است، اما ولایت امیرالمؤمنین علی(ع) بر من احب است.» 

ولایت‌مداری در عمل نه تنها در نسب 

احمدی‌منش افزود: حضرت معصومه(س) که خود به این حدیث واقف بودند، به منتسب بودن به این خاندان بسنده نکردند و رابطه خود با امام خود را قوی و مستحکم کردند؛ این جنبه نیز مورد تایید امام موسی کاظم(ع) قرار گرفته است.  

وی با اشاره به شرایط حکومتی دوران زندگی حضرت معصومه(س) اظهار کرد: حضرت(س) در دوران حکومت بنی‌العباس، هارون الرشید، محمدامین و مأمون زندگی خود را گذراندند. حکومت بنی‌العباس با شعار «الرضا من آل محمد» سر کار آمدند و بر مردم حکومت کردند. یکی از اهداف آن‌ها این بود که خود را به رسول‌الله منتسب کنند که مشروعیتی برای حکومت و ولایتشان باشد. زیرا عباس عموی پیامبر بود و این‌ها بنی‌العباس بودند و ادعا می‌کردند که حکومت از پیامبراکرم(ص) به ما رسیده است.  

عباسیان و تلاش برای مشروعیت‌سازی 

محقق و پژوهشگر حوزه امامت، یک نمونه از این تلاش‌ها را بیان کرده و گفت: در سفری که هارون‌الرشید به مدینه منوره داشت، خطاب به مزار مقدس پیامبراکرم(ص) بعد از سلام به رسول‌خدا، سلام خود را این‌گونه به پیامبراکرم(ص) داد که سلام ای پسر عمویم. او می‌خواست با کلمه پسرعمو بر همگان افتخار کند و خود را به این خاندان منتسب کند و خود را وارثان پیامبراکرم(ص) وانمود کنند.

وی ادامه داد: امام کاظم(ع) در آن‌جا حضور داشتند و از نیت هارون‌الرشید نیز باخبر بودند و به محض سلام هارون‌الرشید، جمعیت را شکافتند و سلام به پیامبراکرم(ص) را این‌گونه دادند: «السلام علیک یا رسول‌الله، السلام علیک یا أبه» امام کاظم(ع) نیز با این نوع سلام دادن، حقانیت و برتریت جایگاه خود را بر هارون‌الرشید نشان داد.  

نقش حضرت معصومه در تثبیت امامت 

احمدی‌منش نقش احسن حضرت معصومه(س) را در تبعیت از امامان زمان خویش معرفی کرد و گفت: حضرت معصومه(س) در چنین دوره‌ای زیست کردند و نقش تبعیت از امام را که پدر و برادر بزرگوارشان بودند، به خوبی ایفا کردند. در نبود امام موسی کاظم(ع)، پاسخ شیعیان را طوری می‌دادند که مورد قبول و پذیرش امام کاظم(ع) بود.  

وی ضمن چگونگی نقش‌آفرینی حضرت معصومه(س) در تثبیت خط امامت عنوان کرد: پیامبراکرم در غدیر خم بر همگان واجب کرد که هر حاضر به غایبی این مطلب را برساند که علی(ع) بر همگان ولایت دارد؛ حضرت معصومه(ع) نیز در دوران خود، با وجود ادعای بنی‌العباس بر ولایت و خلافت، به دستور پیامبر، عمل کردند و حدیث غدیر را منتقل کرده تا به ما رسیده است.  

احمدی‌منش افزود: به فرموده علامه امینی، ۱۱۰ صحابه و ۸۴ نفر از تابعین حدیث غدیر خم را نقل کردند لذا در موثق بودن آن هیچ شکی نیست و متواتر نیز هست. علامه امینی به لطیف‌ترین طریق از منابع عامه در کتاب «الغدیر» خود، روایتی که معروف است به فاطمیات که تمام ناقلین آن بانوان هستند و از فاطمه معصومه(س) آغاز شده و منشا آن به حضرت فاطمه(س) بازمی‌گردد را این‌گونه بیان می‌کند: «أنسیتم قول رسول الله فی غدیر خم؟»؛ این حدیثی است که حضرت فاطمه ضمن تلنگری به کسانی که ولایت امیرالمؤمنین علی(ع) را فراموش کرده بودند، بیان کردند و خط امامت را تداوم بخشیدند.  

محقق و پژوهشگر حوزه امامت بیان کرد: پیامبراکرم(ص) در حدیثی خطاب به امام علی(ع) می‌فرماید: «تو نسبت به من به‌منزله هارون نسبت به موسی هستی جُز این‌که بعد از من پیامبری نخواهد بود.» از همین رو دومین حدیثی که حضرت معصومه(س) در باب تثبیت عقیده ولایت و امامت به مردم عرضه کردند، حدیث منزلت است.

وی با اشاره به حدیث معراج افزود: پیامبر اکرم(ص) در شب معراج، مطالب بسیاری را از آسمان به عنوان ارمغان و تحفه برای زمینیان آوردند که یکی از آن‌ها ولایت امیرالمؤمنین علی(ع) است که قسمتی از حدیث معراج را حضرت فاطمه معصومه(س) برای ما به ارمغان آورده و آن‌جایی است که فرمودند: «کاخی است در بهشت، دری دارد و آن در به ۳ جمله مزین شده است؛ لا إله إلا الله، محمد رسول الله، علی ولی القوم.» 

احمدی منش تصریح کرد: این احادیث وقتی وارد جامعه می‌شد یک تلنگری بر روح‌ها و جان‌های خوابیده بود و مردم را آگاه می‌کرد که مبادا گول فریب‌های بنی‌العباس را بخورند. حضرت معصومه با تثبیت این روایات، از نظر تحکیم مبانی مذهب روی باورهای مردم کار کردند اما ایشان در حیطه عمل و رفتار نیز بسیار مردم را به بحث امامت و ولایت دعوت می‌کردند.  

وی دین اسلام را دین محبت دانست و اظهار کرد: امام صادق(ع) می‌فرماید: «هل الدین إلا الحب والبغض؛ آیا دین غیر محبت و مهرورزی است؟» دغدغه‌ای که ما باید نسبت به ائمه هدی داشته باشیم، محبت است. از همین رو پیامبراکرم می‌فرماید: «مَنْ مَاتَ عَلَی حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ شَهِیداً؛ هرکس در حال بمیرد که حب آل محمد در دلش باشد، شهید از دنیا رفته است.» 

هجرتی که موج ولایت برپا کرد 

محقق و پژوهشگر حوزه امامت در پایان تاکید کرد: حضرت معصومه(س) تنها پدر و برادر بزرگوارشان را به زبان امام نمی‌دانستند بلکه این مهم را در عمل نیز اثبات کردند. یکسال بعد از هجرت امام رضا، به صورت مخفیانه به حضرت معصومه دستور رسید که باید به سمت خراسان حرکت کنید. این سفر دور و دراز با شرایط آن زمان سخت بود اما چون این دستوری از جانب امام رضا(ع) بود، حضرت معصومه(س) از آن دریغ نکردند و به سمت خراسان راهی شدند.  

وی افزود: حضرت معصومه به منظور راهی شدن به سمت خراسان، کاروانی تشکیل دادند که خود این کاروان نیز تبلیغ امامت بود و بر هر شهر و دیاری که می‌رسیدند، تماما موج امامتی و محبتی ایجاد می‌کردند. در بین راه نیز از فضائل و عقاید امامت بیان می‌کردند. حضرت معصومه(س) در ممات خود نیز بحث مهم امامت را برانگیختند که محل دفن حضرت(ع) حرم آل محمد است.

انتهای پیام