به گزارش ایسنا به نقل از بازار ریل، این ریل‌ها بخشی از یک سامانه‌ی کامل به نام خط راه‌آهن هستند که شامل: ریل‌ها (که مسیر را مشخص می‌کنند) تراورس (sleepers یا ties) که ریل‌ها را نگه می‌دارند و وزن را روی زمین پخش می‌کنند بالاست (سنگ‌ریزه‌ها) که لرزش را جذب کرده و پایداری مسیر را تضمین می‌کند و تجهیزات اتصال مانند پیچ و بست که همه اجزا را به هم متصل می‌کنند. ریل‌ها نقش مهمی در تحمل وزن قطار و ایجاد اصطکاک کم برای حرکت آسان ایفا می‌کنند. همچنین شکل خاص سطح آن‌ها (که معمولاً تخت از پایین و دارای انحنا از بالا است) باعث می‌شود چرخ قطارها با آن‌ها کاملاً هماهنگ شود.
ریل راه‌آهن ، میله‌ای فلزی است که مسیر حرکت قطارها را تعیین و هدایت می‌کند. ریل‌ها معمولاً از فولاد سخت ساخته می‌شوند و به صورت جفتی (دو خط موازی) روی زمین نصب می‌گردند تا چرخ‌های قطار روی آن‌ها حرکت کند.ریل‌ها نقش مهمی در تحمل وزن قطار و ایجاد اصطکاک کم برای حرکت آسان ایفا می‌کنند. همچنین شکل خاص سطح آن‌ها (که معمولاً تخت از پایین و دارای انحنا از بالا است) باعث می‌شود چرخ قطارها با آن‌ها کاملاً هماهنگ شود.
اجزای ریل راه آهن :
ریل (Rail)
میله‌ی فولادی بلند و سخت که چرخ‌های قطار روی آن حرکت می‌کنند.
اجزای خود ریل:
کله ریل (Head): بخش بالایی که تماس مستقیم با چرخ دارد.جان ریل (Web): قسمت میانی و باریک که کله و پایه را به هم وصل می‌کند.پای ریل (Foot): قسمت پایینی که روی تراورس قرار می‌گیرد و با بست‌ها ثابت می‌شود.
2. تراورس (Sleepers / Ties)
قطعاتی که ریل‌ها را در فاصله مناسب نگه می‌دارند.جنس: چوبی، بتنی، فلزی یا پلاستیکی تقویت‌شده.وظیفه: پخش فشار چرخ قطار به زمین و ثابت نگه داشتن ریل‌ها.
3. بالاست (Ballast)
لایه‌ای از سنگ‌ریزه‌ها یا شن در زیر تراورس‌ها.کاربرد: جذب لرزش، زهکشی آب، حفظ پایداری ریل‌ها و تراورس.
4. بست‌ها (Fastenings)
ابزارهایی برای اتصال ریل به تراورس.کارکرد: جلوگیری از جابجایی ریل هنگام عبور قطار.
5. صفحات زیر ریل (Base Plates / Tie Plates)
صفحه‌ای فلزی بین ریل و تراورس که فشار را پخش کرده و اتصال را محکم می‌کند.
6. وصله ریل (Rail Joint / Fishplate)
قطعه‌ای فلزی برای اتصال دو ریل به یکدیگر در محل اتصال.جایگزین مدرن: امروزه بیشتر از جوشکاری برای اتصال ریل‌ها استفاده می‌شود.
7. سامانه‌های مکمل (در خطوط پیشرفته)
مانند:
سامانه‌های سیگنالینگ،سوئیچ‌ها و سوزن‌ها (برای تغییر مسیر)،ریل‌های بی‌درز (Continuous Welded Rail) برای حرکت نرم‌تر قطارها.
1. ریل معمولی (Conventional Rail)
ویژگی‌ها: این نوع ریل دارای مقطع I شکل بوده و معمولاً از فولاد ساخته می‌شود.وزن های مرسوم: 33، 45، 50، 60 و 75 کیلوگرم بر متر طول.کاربرد: در مسیرهای اصلی و فرعی خطوط راه‌آهن عمومی، متناسب با نوع قطار و حجم ترافیک ریلی به کار گرفته می‌شود.
2. ریل UIC (ریل استاندارد بین‌المللی)
UIC مخفف Union Internationale des Chemins de fer است، که یک اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن می‌باشد.
انواع رایج:
UIC 54: با وزن حدود 54.43 کیلوگرم در متر، برای مسیرهای با تردد متوسط به‌کار می‌رود.UIC 60: با وزن حدود 60.34 کیلوگرم در متر، در مسیرهای اصلی، پرتردد و قطارهای سریع‌السیر کاربرد دارد.کاربرد: در خطوط راه‌آهن بین‌شهری، قطارهای باری سنگین و مسافری پرسرعت.
3. ریل بدون درز (Continuous Welded Rail - CWR)
ویژگی‌ها: این ریل‌ها از طریق جوشکاری چند ریل به‌صورت یکپارچه و بدون وصله ساخته می‌شوند.مزایا: کاهش لرزش و صدا، افزایش عمر ریل، افزایش راحتی حرکت قطار.کاربرد: در مسیرهای پرسرعت، مسیرهای با بار ترافیکی بالا، و خطوط راه‌آهن مدرن.
4. ریل زبانه (Switch Rail / Tongue Rail)
بخشی از سوزن‌های راه‌آهن است که برای تغییر مسیر قطار طراحی می‌شود.ویژگی‌ها: دارای قابلیت حرکت عرضی برای هدایت قطار از یک خط به خط دیگر.
کاربرد: در نقاط تقاطع، ورودی ایستگاه‌ها، خطوط انشعابی و محوطه‌های مانوری.
5. ریل جرثقیلی (Crane Rail)
ویژگی‌ها: دارای مقاومت بالا در برابر فشار و ضربه‌های عمودی.کاربرد: در مسیر حرکت جرثقیل‌های سقفی، در انبارها، کارخانجات صنعتی و بنادر.
6. ریل معدنی (Light Rail / Mining Rail)
ویژگی‌ها: سبک‌وزن، قابل حمل و نصب در مسیرهای باریک.کاربرد: در معادن، تونل‌ها، صنایع کوچک و مسیرهای موقت برای حمل مواد.
7. ریل زنگ‌نزن (Stainless Steel Rail)
ویژگی‌ها: مقاومت بالا در برابر خوردگی و رطوبت.کاربرد: در مناطق با رطوبت بالا، محیط‌های شیمیایی، یا ریل‌های درون‌شهری مانند مترو و تراموا.
8. ریل بلوکی (Block Rail یا Girder Rail)
ویژگی‌ها: دارای مقطع پهن و صاف، برای جاسازی مستقیم در روسازی خیابان یا بتن.کاربرد: در خطوط تراموا، متروهای سطحی و مناطق شهری که مسیر ریلی با خیابان مشترک است.
9. ریل سوم (Third Rail)
ویژگی‌ها: به‌جای حرکت، برای تأمین برق به قطارهای شهری استفاده می‌شود.کاربرد: در سیستم‌های مترو و قطارهای شهری با تغذیه برقی (معمولاً جریان DC).
روش تولید ریل راه آهن :
1. تهیه مواد اولیه
در ابتدا، فولاد خام به‌عنوان ماده‌ی اولیه اصلی انتخاب می‌شود.این فولاد معمولاً حاوی مقدار مناسبی از کربن، منگنز، سیلیسیم و سایر عناصر آلیاژی است تا مقاومت و دوام لازم را فراهم آورد.فولاد مورد نیاز از طریق کوره‌های قوس الکتریکی یا کوره بلند تولید می‌گردد.
2. ریخته‌گری
فولاد مذاب به درون قالب‌های مخصوص هدایت می‌شود تا به صورت شمش فولادی یا بیلت درآید.امروزه بیشتر از ریخته‌گری مداوم (Continuous Casting) استفاده می‌شود که در آن فولاد مذاب به طور پیوسته به شکل مقطع مستطیلی یا مربع سرد و جامد می‌گردد.این بیلت‌ها پایه‌ی اولیه تولید ریل خواهند بود.
3. نورد گرم
بیلت‌های جامد در کوره‌هایی با دمای بالا (حدود 1200 درجه سانتی‌گراد) پیش‌گرم می‌شوند.سپس به‌صورت پیاپی از میان مجموعه‌ای از غلطک‌ها عبور داده می‌شوند.در طی این عبور، بیلت‌ها به شکل نهایی ریل (شامل کله، جان، و پایه) نورد و فرم‌دهی می‌شوند.در انتهای این مرحله، ریل به مقطع استاندارد I شکل با طول اولیه بین 18 تا 120 متر تبدیل می‌گردد.
4. صاف‌کاری
ریل‌های خروجی از فرآیند نورد ممکن است دارای خمیدگی یا تاب باشند.به همین دلیل، آن‌ها توسط دستگاه‌های مخصوص صاف‌کاری (Roller Straightener) به‌طور دقیق تراز و مستقیم می‌شوند.
5. عملیات حرارتی
برای افزایش سختی سطح و مقاومت سایشی، برخی ریل‌ها تحت عملیات حرارتی نظیر سردکردن سریع (Quenching) و بازپخت (Tempering) قرار می‌گیرند.
این عملیات موجب افزایش طول عمر ریل و مقاومت در برابر ترک و سایش می‌شود.
6. برش و تنظیم طول
ریل‌ها به طول‌های استاندارد (معمولاً 18، 25، 36 یا 72 متر) توسط دستگاه‌های برش صنعتی بریده می‌شوند.در صورت نیاز، لبه‌های ریل پرداخت و صاف می‌گردند.
7. سوراخ‌کاری و آماده‌سازی اتصالات
در صورت نیاز به استفاده از وصله یا بست مکانیکی، در انتهای ریل‌ها سوراخ‌هایی برای پیچ و مهره ایجاد می‌گردد.گاهی نیز دو انتهای ریل پخ‌زنی می‌شوند تا برای جوشکاری آماده گردند.
8. بازرسی و کنترل کیفیت
هر ریل از نظر ابعاد و شکل هندسی ، صافی سطح،سختی و ترکیب شیمیایی،ترک‌های سطحی و داخلی (با روش‌های غیرمخرب مانند اولتراسونیک)،طول، راستایی و وزن مورد بازرسی دقیق قرار می‌گیرد.فقط ریل‌هایی که استانداردهای کیفی را رعایت کرده‌اند، به مرحله بسته‌بندی فرستاده می‌شوند.
انتهای رپرتاژ آگهی
نظرات