دکتر مجید خلقی در گفت و گو با ایسنا گفت: وضعیت آب کشور نشان می‌دهد این مقوله از گذشته به درستی مدیریت نشده و بدون در نظر گرفتن آینده از آب‌های زیر زمینی استفاده شده است.

وی افزود: مجموعه این عوامل به همراه تغییرات اقلیمی باعث شده طی سال‌های اخیر با بحران آب در کشور مواجه شویم. با توجه به این شرایط و کم شدن بارش‌ها در زمینه آب‌های زیرزمینی و برداشت از آنها دیگر جای اشتباه نداریم.

وی با بیان اینکه شرایط امروزی به احساس مسئولیت بیشتری نیاز دارد، ادامه داد: باید اقدامات جدی‌تری منطبق بر دانش روز برای ساماندهی وضعیت حال و آینده آب در کشور صورت گیرد.

 به آب‌های زیر زمینی وابستگی شدیدی داریم

خلقی بیان کرد: متاسفانه شرایطی ایجاد شد که در اکثر مناطق استان و کشور وابستگی زیادی به آب‌های زیرزمینی داشته باشیم. این وابستگی و برداشت بی رویه، ما را به بحران در بسیاری از دشت‌ها نزدیک کرد.

وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته باید در مورد سفره‌های آب زیرزمینی آینده نگری می‌شد، عنوان کرد: موسسات پژوهشی و دانشگاه‌ها در خدمت جامعه هستند و در کنار متولیان آب می‌شد با استفاده از ظرفیت‌های علمی از قرار گرفتن در این شرایط جلوگیری کرد و یا اینکه حداقل راهکارهای فنی و مهندسی برای مدیریت آب پیش بینی می‌کردیم.

این استاد دانشگاه افزود: الگوهای مدیریتی آب‌های زیرزمینی که توسط کارشناسان قدیمی این حوزه در نشست‌های هم‌اندیشی ارائه می‌شود، می‌تواند در کنار ایده‌های شرکت‌های مهندسین مشاور و کارشناسان وزارت نیرو به کار گرفته شده و به وسیله آن برای نجات صنعت آب طرح‌های اساسی را تدوین و اجرا کرد.

وی با بیان اینکه در این شرایط نباید دست روی دست گذاشت، گفت: این مشارکت جمعی لازم است و باید مباحثی مثل کمبود اعتبار در این زمینه رفع شود. در واقع صنعت آب با به کارگیری اندیشمندان و خبرگان دانشگاهی جای کار بسیار دارد. دریافت ایده‌های اندیشمندان می‌توانست به خلق راهکارهای مدیرتی و فنی منجر شود.

سردرگمی در نتیجه سیاست‌های متناقض وزارتخانه‌ها

رئیس موسسه تحقیقات و فناوری آب‌های زیرزمینی با تاکید بر اینکه پتانسیل کمک و دانش کافی در کشور برای مدیریت آب وجود داشته و دارد، یادآور شد: سیاست‌های متناقض در وزارتخانه و بخش‌های مختلف مانع از تصمیم‌گیری واحد در مورد مدیریت آب و دشت‌ها شده و یک سردر گمی ایجاد کرده است.

وی گفت: فرایند خالی شدن دشت‌ها از آب‌های زیرزمینی را باید تا جای ممکن به تاخیر انداخت تا در این حین اقدامات کاربردی‌تری برای حفظ و احیا دشت‌ها انجام دهیم.

خلقی با اشاره به کاهش کیفیت و کمیت آب‌های زیرزمینی، افزود: درصد زیادی از مردم در روستاها و شهرهای کوچک زندگی می‌کنند و وابستگی شدیدی به کشاورزی دارند. پس نیاز داریم برای بقا کشاورزی که تامین کننده معاش و غذای مردم است، برای حفظ و تغذیه آب‌های زیرزمینی با سرعت بیشتری اقدام کنیم.

نیاز به مدیریت مشارکتی داریم

این پژوهشگر بیان کرد: در دنیا مدیریت فقط تکنیکی نیست و بهتر است که از مدیریت مشارکتی هم استفاده کنیم. در غیر این صورت نسخه مدیریت تکنیکی محقق نمی‌شود. با مدیریت تکنیکی و مشارکتی، مدیریت آب به شکل بهتری جلو خواهد رفت.

خلقی افزود: وقتی در ماه‌های بارش از نزولات آسمانی بهره کمی داشته‌ایم، در ایام باقی مانده هم امید به بارش دور از ذهن است، به عبارت دیگر این سال یک سال خشک و تاریخی است.

وی با اشاره به اینکه نهادها و مراکز در برابر پروژه‌ها و اعتبارات دریافتی خود باید پاسخگو باشند، گفت: برخی از این پروژه‌ها تکراری و بدون نتایج مفید هستند. بنابراین اگر با مشارکت وزارت نیرو طرح‌های درستی که نتایج کاربردی دارد، انجام شود و در مقابل، مشارکت کنندگان پاسخگوی اقدامات و نتایج مطالعات خود باشند، می‌توانیم شاهد حل بخشی از مشکلات مدیریت آب باشیم.

خلقی خاطرنشان کرد: موضوع آب‌های زیرزمینی به بودجه و توجه بیشتری نیاز دارد. از گذشته تاکنون بیشتر پروژها به سمت سدسازی و آب‌های سطحی رفته و به این دلیل یک تاخیر و وقفه جبران نشدنی در آب‌های زیرزمینی داریم که برایمان گران تمام شده است.

رئیس موسسه تحقیقات و فناوری آب‌های زیرزمینی ادامه داد: متاسفانه برای کار حرفه‌ای در پژوهش‌ها و اجرا نیاز به یک تیم حرفه‌ای و عملگرا است که در این بخش دچار خلاهایی هستیم.

وی از حفر چاه‌های غیر مجاز در استان به عنوان یکی از بزرگترین معضلات حفظ منابع زیرزمینی یاد کرد و گفت: به نظر می‌رسد در مقابل اقدامات آب منطقه‌ای برای مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز، افرادی هستند که به صورت پنهانی همچنان به حفر این چاه‌ها به ویژه در باغ ویلاها اقدام می‌کنند.

حفاظت از آب‌های زیر زمینی یک مسئولیت اجتماعی است

وی ادامه داد: این موضوع باعث کاهش سطح آب‌های زیرزمینی تا عمق ۳۰۰ متری از سطح زمین شده است. بنابراین بخشی از حفاظت منابع آبی جز مسئولیت‌های اجتماعی و بر عهده مردم است.

خلقی گفت: در بخش مدیریت آب‌های زیر زمینی به تدوین برنامه‌های کوتاه مدت یا میان مدت نیاز داریم بیلان آب‌های زیرزمینی باید هر سال برآورد شود. چراکه تغییرات زیادی که در این حوزه داریم و نمی‌توان با داده‌های قدیمی پیش‌بینی و ارائه راهکاری لازم را داشت.

وی خاطرنشان کرد: موضوع مهم دیگر مباحث حقوقی است. قانون و حقوق آب مقوله‌ای است که باید برای آن طرح برنامه‌ای که ضمانت اجرایی قوی داشته باشد، تدوین کرد و قانونگذار بتواند در مقابل مصرف خارج از الگو اقدام لازم را انجام دهد و فرد خاطی هم پاسخگو باشد.

وی در مورد مصارف آب در شهرک‌های صنعتی گفت: نمی‌‎توان انتظار داشت که آب مورد نیاز یک شهرک صنعتی همیشه به روال خود تامین شود. گاهی احداث یک شهرک صنعتی در یک موقعیت جغرافیایی خود باعث شبهه و یک علامت سوال است. بنابراین در این بخش جای اشتباه دیگر نداریم.

این استاد و پژوهشگر گفت: موسسه تحقیقات و فناوری‌های آب‌های زیر زمینی تاسیس شده تا در این زمینه به بهبود وضعیت، کنترل و مدیریت آب‌های زیر زمینی کمک کند و با گرد هم آوردن بهترین‌های ایران کاری انجام دهد که مثمر ثمر واقع شده و نتایج پایداری را به دنبال داشته باشد.

وی افزود: آسیب پذیری آب‌های زیر زمینی، تعیین حریم کیفی چاه‌های آب، اجرای یازده کارگاه آبی و تهیه پتاس از آب شور خور و بیابانک از جمله پروژه هایی است که توسط این موسسه انجام شده است.

انتهای پیام