به گزارش ایسنا، عبدالحسین خسروپناه امروز در چهل و سومین سالروز تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی ضمن گرامیداشت یاد شهدای انقلاب اسلامی به‌ویژه شهدای این دانشگاه، به تبیین دستاوردهای این نهاد علمی در طول چهار دهه فعالیت پرداخت و تأکید کرد: دانشگاه آزاد اسلامی موفق شد بدون آن‌که باری بر دوش دولت بگذارد، میلیون‌ها دانشجو را تربیت و به کشور تحویل دهد؛ امری که تحقق آن از سوی دولت به‌تنهایی ممکن نبود.
خسروپناه بیان کرد: نباید فراموش کنیم که امامین انقلاب اسلامی و بزرگان مانند مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نقش بنیادینی در تأسیس و هدایت این دانشگاه ایفا کرده‌اند. دانشگاه آزاد اسلامی، یادگار حکیمان و شهیدان این سرزمین است و باید این مسیر علمی و فرهنگی با قدرت ادامه یابد.
افزایش چشمگیر جمعیت دانشجویی و جهش در جذب هیات علمی
وی با اشاره به رشد جمعیت دانشجویی در سال‌های اخیر گفت: در حال حاضر، حدود یک میلیون و ۴۶۰ هزار دانشجو در دانشگاه آزاد مشغول تحصیل هستند؛ این در حالی است که در دوره اخیر ریاست دانشگاه، حدود ۶۰۰ هزار دانشجو به این جمع اضافه شدند. این جهش در حالی رقم خورد که دانشگاه در مقاطعی با کاهش ورودی مواجه بود.
خسروپناه با اشاره به اهمیت نیروی انسانی متخصص، افزود: دانشگاه آزاد اسلامی حدود ۳۰ هزار عضو هیات علمی دارد که ۱۲ تا ۱۳ هزار نفر از آن‌ها در حوزه علوم انسانی و هنر فعال هستند. جذب و ارتقای این تعداد از استادان در دانشگاه‌های دولتی ممکن نبود و دانشگاه آزاد زمینه‌ساز بالندگی آن‌ها شد.
افزایش هیئت‌های ممیزه برای تسریع روند ارتقای استادان
این مقام مسئول اظهار کرد: در ابتدای دوره ریاست فعلی، تنها یک هیئت ممیزه در دانشگاه فعال بود؛ اکنون این تعداد به چهار رسیده است. البته دانشگاه این ظرفیت را دارد که تا هشت هیئت ممیزه نیز داشته باشد تا پرونده‌های ارتقای استادان معطل نماند.
سهم برجسته دانشگاه آزاد در ارتقای رتبه علمی کشور
خسروپناه با تأکید بر نقش دانشگاه آزاد اسلامی در ارتقای جایگاه علمی کشور عنوان کرد: اگر مقالات علمی و پژوهشی این دانشگاه را از آمارهای کل کشور حذف کنیم، جایگاه علمی ایران به‌مراتب پایین‌تر خواهد آمد. این دانشگاه نقش مهمی در حفظ و ارتقای رتبه علمی کشور داشته است.
رشد مجلات علمی و توجه به پژوهشگران جوان
وی همچنین به فعالیت‌های علمی و پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی اشاره کرد و گفت: تعداد مجلات علمی، به‌ویژه مجلات آی‌اس‌آی و آی‌اس‌سی، نسبت به مجلات علمی عمومی کمتر است و باید در این زمینه جهشی تازه رقم بخورد. خوشبختانه مجلات علمی متعددی در حال تولید هستند و باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد نیز ظرفیت مهمی برای توسعه تحقیقات در اختیار دارد.
دانشگاه آزاد؛ نهادی برخاسته از حمایت امامین انقلاب
خسروپناه با یادآوری نقش رهبری نظام در حمایت از دانشگاه آزاد گفت: این دانشگاه از ابتدا با پشتیبانی مقام معظم رهبری، چه در زمان ریاست‌جمهوری و چه پس از آن، شکل گرفت و تقویت شد. ایشان همواره با خصوصی‌سازی کامل دانشگاه مخالف بودند و تأکید داشتند که این نهاد علمی باید عمومی و متعلق به همه مردم باشد.
نقش دانشگاه آزاد اسلامی در حکمرانی علمی، فرهنگی و فناورانه کشور
عبدالحسین خسروپناه با اشاره به ظرفیت‌های فراگیر دانشگاه آزاد اسلامی در ابعاد مختلف، گفت: این دانشگاه موفق شده است دانشجویان جوان را از همان دوران تحصیل به‌عنوان پژوهشگر تربیت کند. این مزیت بزرگی است که دانشگاه آزاد در اختیار دارد.
تقویت تشکل‌های علمی و انجمن‌های دانشجویی
وی ششمین دستاورد دانشگاه آزاد اسلامی را حمایت از فعالیت‌های علمی و تشکیلاتی دانشجویان دانست و عنوان کرد: «در حال حاضر، ۲۲۳ تشکل و ۱۷۶۲ کانون فعال دانشجویی در دانشگاه مشغول به کار هستند. این فعالیت‌ها باعث رشد فکری و اجتماعی دانشجویان شده است.»
حضور مؤثر دانشگاه در عرصه رسانه‌ای
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه اظهار کرد: حضور دانشگاه آزاد در رسانه نیز قابل‌توجه است؛ روزنامه فرهیختگان، خبرگزاری آنا و ایسکانیوز نمونه‌هایی از تجربه‌های موفق دانشگاه در عرصه رسانه هستند. در شرایطی که یکی از ضعف‌های اصلی ما در حکمرانی، ضعف رسانه‌ای است، بخشی از این بار را دانشگاه آزاد اسلامی بر دوش گرفته است.
فعالیت‌های فرهنگی، ورزشی و نقش استادان در ترویج فرهنگ
وی با اشاره به برنامه‌های فرهنگی و فوق‌برنامه دانشگاه افزود: فعالیت‌های گسترده فرهنگی و ورزشی به‌ویژه با تلاش معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی به‌خوبی دنبال می‌شود. هزاران دانشجو در مسابقات ورزشی داخلی و جهانی شرکت کرده‌اند و امکانات ورزشی دانشگاه در سراسر کشور، بی‌نظیر است.
خسروپناه همچنین گفت: بیش از ۴ هزار استاد به‌عنوان استاد همیار فرهنگ با معاونت فرهنگی همکاری می‌کنند. برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی با مشارکت ۱۱ هزار تیم از سراسر کشور، نمونه بارزی از نوآوری فرهنگی دانشگاه است؛ تا جایی که مقام معظم رهبری نیز در پیامی از این اقدام دانشگاه آزاد اسلامی تقدیر کردند.
گسترش فعالیت‌های جهادی و مذهبی
این مقام فرهنگی با اشاره به فعالیت‌های جهادی دانشگاه گفت: حدود ۸۰۰ گروه جهادی تخصصی در دانشگاه فعال هستند. برنامه‌های مذهبی مانند شب‌های قدر و سایر مناسبت‌ها نیز با قوت در واحدهای دانشگاهی برگزار می‌شود.
پیشرفت در حوزه فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان
خسروپناه با تأکید بر اهمیت فعالیت‌های فناورانه عنوان کرد: در حوزه‌های مختلف فناوری، به‌ویژه در زمینه‌هایی چون رباتیک، هوش مصنوعی، کوانتوم، لیزر و آب، دانشگاه آزاد اسلامی پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشته است. به‌عنوان نمونه، در واحدهای قزوین و نجف‌آباد، ۱۰ ساختمان با مساحت ۲۴ هزار متر مربع به فناوری اختصاص یافته‌اند و ۲۰۸۴ هسته و شرکت دانش‌بنیان در دانشگاه فعالیت دارند.
فعالیت در آموزش عمومی و پرورش نسل آینده
وی ادامه داد: در حوزه آموزش و پرورش نیز دانشگاه آزاد اسلامی با راه‌اندازی ۸۰۰ مدرسه سما و ۱۲ مدرسه معارف اسلامی، باری از دوش وزارت آموزش و پرورش برداشته است. این مدارس نقش مؤثری در تربیت نسل آینده داشته‌اند.
تقریب مذاهب و تقویت وحدت اسلامی
وی با اشاره به تلاش دانشگاه در ایجاد وحدت مذهبی، افزود: با راه‌اندازی ۳۲ دفتر در استان‌ها در حوزه تقریب مذاهب، دانشگاه آزاد اسلامی در مقابل توطئه‌های دشمن برای ایجاد نزاع مذهبی ایستاده است. برگزاری جشنواره‌های امامت و مهدویت نیز از دیگر فعالیت‌های مؤثر دانشگاه در این حوزه است.
نقش دانشگاه آزاد در حوزه سلامت کشور
خسروپناه با بیان این‌که دانشگاه آزاد در حوزه سلامت نیز حضور فعالی دارد، تصریح کرد: بیمارستان فرهیختگان اکنون یکی از قطب‌های پیوند کلیه در کشور است و خدمات گسترده‌ای در حوزه بهداشت و درمان ارائه می‌دهد. معاونت علوم پزشکی دانشگاه نیز دستاوردهای ارزشمندی در این زمینه داشته است.
ورود همه‌جانبه دانشگاه به حوزه‌های حکمرانی علمی و فرهنگی
وی در جمع‌بندی این بخش گفت: دانشگاه آزاد اسلامی امروز دیگر تنها یک نهاد آموزش‌محور نیست؛ بلکه به دانشگاهی نسل سوم تبدیل شده که همزمان در آموزش، پژوهش، فرهنگ، رسانه، فناوری، پزشکی، آموزش عمومی، تقریب مذاهب و سلامت نقش‌آفرینی می‌کند. این دانشگاه، نمونه‌ای از یک دولت مردمی علمی است که در همه عرصه‌ها حضور دارد.
پاسخ به یک پرسش کلیدی حکمرانی: چگونه دانشگاه آزاد ماندگار شد؟
خسروپناه در بخش دوم سخنان خود به یک پرسش بنیادین پرداخت و گفت: سؤال مهم این است که چگونه دانشگاه آزاد اسلامی توانست در این سال‌ها بماند و رشد کند؟ پاسخ روشن است؛ با وجود دولت حجیم و فربه‌ای که در کشور وجود دارد، بخش غیردولتی معمولاً اجازه رشد نمی‌یابد. اما دانشگاه آزاد توانست خلاف این جریان حرکت کند.
وی افزود: منظورم از دولت، صرفاً قوه مجریه فعلی یا گذشته نیست؛ بلکه ساختاری است که ۸۵ درصد اقتصاد کشور را در اختیار دارد. تا زمانی که این غول اقتصادی در دست دولت باشد، امکان رشد واقعی بخش خصوصی یا غیردولتی وجود ندارد.
خسروپناه در ادامه تأکید کرد: موفقیت دانشگاه آزاد اسلامی، اثباتی است بر این‌که با اتکا به دانش، مشارکت مردمی و استقلال نسبی از دولت، می‌توان نهادی کارآمد، ماندگار و مؤثر در حکمرانی ملی ایجاد کرد.
ضرورت استقلال در حکمرانی علم و فناوری برای عبور از بحران‌های ملی
عبدالحسین خسروپناه با اشاره به سهم ۴۰ درصدی دانشگاه آزاد اسلامی از آموزش عالی کشور، گفت: اگر این دانشگاه چنین سهم بزرگی نداشت، قطعاً تا امروز دوام نمی‌آورد. این نکته می‌تواند درسی مهم برای حکمرانی باشد. کشور ما نیازمند شرکت‌ها و نهادهای بزرگ غیردولتی است؛ در غیر این صورت، اقتصاد همواره وابسته به دولت باقی می‌ماند و دچار ناترازی‌های مزمن خواهد شد.
الگوی نادرست اداری؛ مانعی بزرگ در مسیر حکمرانی کارآمد
وی با انتقاد از ساختار بوروکراتیک کشور بیان کرد: با این سبک حکمرانی حکومتی، سلسله‌مراتب ناکارآمد و بروکراسی فشل، نمی‌توان مشکلاتی چون آب، برق، گاز و اقتصاد را حل کرد. ریشه بسیاری از ناترازی‌ها، الگوی غلط اداری در دولت است. اگر واقعاً به‌دنبال حل این مشکلات هستیم، نخست باید الگوی حکمرانی‌مان را اصلاح کنیم.
نیاز به الگویی مشابه دانشگاه آزاد در عرصه فناوری‌های نو
خسروپناه اظهار کرد: از سال ۱۳۶۱ که دانشگاه آزاد اسلامی تأسیس شد، حکمرانی آموزش عالی تغییر یافت. امروز نیز باید نهادی مشابه دانشگاه آزاد، اما در حوزه فناوری‌های نو و دانش‌بنیان ایجاد شود؛ نهادی غیردولتی و غیردولتی‌نما، با حمایت حاکمیت اما با استقلال در اجرا.
صنعت فولاد؛ نمونه‌ای از عقب‌ماندگی فناورانه با وجود رشد کمی
وی با اشاره به تجربه دیدار اخیر خود با فعالان صنعت فولاد در دانشگاه تهران گفت: در حالی که صنعت فولاد یکی از صنایع پیشرفته کشور است، اما همچنان در خام‌فروشی متوقف مانده‌ایم و رشد فناوری در این حوزه متناسب با رشد صنعتی نبوده است. این نشان می‌دهد که نیاز به مجموعه‌ای مستقل، فناور و دانش‌بنیان داریم که بتواند راهبر حوزه فناوری در کشور باشد.
دانشگاه آزاد باید استقلال ساختاری در حکمرانی علمی پیدا کند
این مقام مسئول با اشاره به لزوم استقلال دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: اگر قرار است دانشگاه آزاد این بار را بر دوش بکشد، باید هیئت امنای مستقل و مؤثر، شورای برنامه‌ریزی مستقل و شورای گسترش مستقل داشته باشد. تا زمانی که همه دانشگاه‌ها تابع یک شورا در وزارت علوم باشند، قطعاً حوزه فناوری و دانش‌بنیان رشد نخواهد کرد.
ضعف در تنوع رشته‌های هنری و میان‌رشته‌ای؛ حاصل تمرکزگرایی در برنامه‌ریزی آموزشی
خسروپناه با انتقاد از محدودیت در توسعه رشته‌ها به‌ویژه در حوزه هنر گفت: ایران، مهد هنر است، اما هنوز رشته‌های کارشناسی، ارشد و دکترای خوشنویسی در کشور نداریم و دانشجوی ایرانی برای دریافت مدرک خوشنویسی به کشورهای همسایه می‌رود. چرا نباید رشته‌هایی مانند صنایع‌دستی یا دکترای موسیقی داشته باشیم؟
وی ادامه داد: بسیاری از رشته‌های علوم انسانی باید بازنگری و برخی حتی تعطیل شوند تا رشته‌های میان‌رشته‌ای جدید شکل گیرد. اما تا استقلال در شوراهای برنامه‌ریزی و گسترش دانشگاه آزاد اسلامی حاصل نشود، این تحولات ممکن نخواهد بود.
تأکید بر نقش استادان در حکمرانی دانشگاهی
خسروپناه در پایان سخنانش خطاب به مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی گفت: می‌خواهم بر یک اصل مهم تأکید کنم؛ هر نوآوری، بالندگی و تحول در آموزش عمومی، آموزش عالی، آموزش پزشکی، پژوهش، فناوری، فرهنگ، اجتماع و سایر حوزه‌ها تنها با مشارکت حداکثری استادان و اعضای هیئت علمی محقق خواهد شد.
وی افزود: در تمام فرآیندهای حکمرانی دانشگاهی ـ از سیاست‌گذاری، آیین‌نامه‌نویسی، تنظیم‌گری و راهبری، تا اجرا، تصدی‌گری و ارزیابی ـ حضور فعال استادان ضروری است. آن‌چه امروز باعث موفقیت دانشگاه آزاد در آموزش، پژوهش و فناوری شده، مشارکت فراگیر استادان بوده است. این مشارکت باید به همه حوزه‌ها تسری یابد تا بتوانیم شاهد دستاوردهای بزرگ‌تری باشیم.
انتهای پیام
نظرات