به گزارش ایسنا، بارداری و زایمان، با وجود طبیعی بودن، می‌تواند برای زنان به‌ویژه در مناطق محروم و دورافتاده بسیار خطرناک باشد. بر اساس آمار جهانی، روزانه بیش از ۸۰۰ زن به دلیل عوارض بارداری و زایمان جان می‌بازند و سهم کشورهای با درآمد پایین و متوسط از این آمار نگران‌کننده است. بیشتر این موارد در مناطق جنوب صحرای آفریقا و جنوب آسیا رخ می‌دهد. یکی از عوامل مهم این مرگ‌ومیرها، نبود مراقبت‌های درست، آگاهانه و به‌موقع در دوران بارداری و پس از آن است. دسترسی نداشتن به خدمات بهداشتی خوب، کمبود ماماهای آموزش‌دیده و نبود آگاهی عمومی درباره اهمیت مراقبت‌های بارداری، همگی باعث شده‌اند سلامت زنان در معرض خطرهای جدی قرار گیرد.
سلامت مادران فقط به معنای نجات جان یک زن نیست. این موضوع بر کل خانواده، وضعیت اقتصادی و حتی آینده فرزندان تأثیر می‌گذارد. وقتی مادری در بارداری یا پس از آن با مشکل مواجه شود، همه اعضای خانواده آسیب می‌بینند. در کشورهای پیشرفته، سال‌هاست برنامه‌هایی مانند مراقبت در خانه، آموزش خانوادگی و حتی امکان زایمان در منزل با رعایت اصول ایمنی وجود دارد. این کارها باعث شده‌اند تا میزان خطرهای بارداری بسیار کاهش یابد. در کشور ما اما، هنوز چنین خدماتی برای مادران، به‌ویژه در مناطق محروم، به اندازه کافی گسترش نیافته است.
مژگان نینوایی، پژوهشگر دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، در همین رابطه مطالعه‌ای را درباره وضعیت خدمات مراقبت در منزل برای مادران انجام داده است. او در پژوهش خود تلاش کرده به این پرسش پاسخ دهد که چرا چنین خدماتی هنوز جایگاه مناسبی در نظام سلامت ایران ندارد و چطور می‌توان با بهره‌گیری از تجربه‌های کشورهای دیگر، راهی برای بهبود سلامت مادران پیدا کرد.
برای انجام این پژوهش، محقق ابتدا به بررسی منابع علمی داخلی و خارجی پرداخت. او تمامی مقالات و اسناد مرتبط با موضوع مراقبت خانگی مادران را که بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۲۱ منتشر شده بودند، بررسی کرد. این بررسی شامل متون به زبان‌های فارسی و انگلیسی بود که از پایگاه‌های معتبر علمی مانند PubMed، WHO و Scopus جمع‌آوری شدند. در گام بعد، مقالاتی که با موضوع پژوهش هماهنگی داشتند، انتخاب و تحلیل شدند.
نتایج این بررسی‌ها نشان می‌دهند که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، خدمات مراقبت در خانه برای زنان باردار به شکلی منظم و با برنامه‌ریزی دقیق انجام می‌شود. در این کشورها، مادران پس از زایمان تحت مراقبت خانگی قرار می‌گیرند، کتابچه‌هایی برای آموزش به آن‌ها داده می‌شود و بسته‌هایی شامل لوازم ضروری مادر و نوزاد به رایگان یا با پوشش بیمه‌ای در اختیارشان قرار می‌گیرد. این خدمات کمک کرده‌اند تا سلامت جسمی و روانی مادران بهتر حفظ شود.
در ادامه این مطالعه آمده است که ارائه مراقبت در خانه باعث کاهش استرس مادران، افزایش آگاهی آن‌ها درباره رفتارهای مناسب در دوران بارداری و جلوگیری از بسیاری از عوارض شایع مثل زایمان زودرس یا فشار خون بالا شده است. همچنین این روش‌ها توانسته‌اند نیاز به بستری شدن طولانی‌مدت در بیمارستان را کاهش دهند و از نظر اقتصادی نیز برای خانواده‌ها به‌صرفه‌تر باشند.
به گفته نینوایی، کشور ما برای اجرای چنین طرح‌هایی به آموزش و فرهنگ‌سازی گسترده نیاز دارد. باید ماماها برای ارائه خدمات در منزل آموزش ببینند و خانواده‌ها با فواید این شیوه آشنا شوند. همچنین، برای اجرای درست این برنامه‌ها، پشتیبانی بیمه‌ها و بیمارستان‌ها ضروری است. تجربه کشورهای دیگر نشان می‌دهد که انجام بازدیدهای خانگی در دوره بارداری و پس از زایمان می‌تواند به شناسایی زودهنگام مشکلات جسمی، روانی و حتی اجتماعی کمک کند.
بر این اساس اگرچه در حال حاضر در ایران مراقبت در منزل برای سالمندان و برخی بیماران اجرا می‌شود، اما برای مادران و نوزادان هنوز برنامه مشخصی وجود ندارد. ارائه بسته‌های تولد، کتابچه‌های راهنمای آموزشی به زبان‌های مختلف و آموزش دانشگاهی در این حوزه می‌تواند گامی مؤثر برای ارتقاء سلامت مادران باشد. در شرایطی که هزینه‌های بارداری یکی از موانع فرزندآوری در کشور است، پوشش بیمه‌ای برای این خدمات می‌تواند تغییر بزرگی ایجاد کند.
این نتایج که نمونه‌ای از تلاش برای یافتن راه‌حل‌های قابل اجرا و مقرون‌به‌صرفه در حوزه سلامت مادران هستند، در مجله «تعالی بالینی» که از سوی دانشگاه علوم پزشکی مازندران منتشر می‌شود، به چاپ رسیده‌اند. هدف این مجله، بازتاب دادن مطالعاتی است که می‌توانند به بهبود وضعیت بهداشت و درمان در کشور کمک کنند.
انتهای پیام
نظرات